Mga Tigbulad sa Adlaw Pag-amping!
SAMTANG nagpaingon karon ang mga tawo sa init nga mga baybayon diha sa ubang bahin sa kalibotan ug sa suntan lamps diha sa ubang dapit, angay nga mamati sila sa pasidaan nga gihatag sa ACS (American Cancer Society).
“Ang sobrang pagbulad sa adlaw,” miingon ang ACS, mao ang labing komung hinungdan sa kanser sa panit. Kinsa ang labing nameligro? Bisan pa nga madaot ang tanan sa dili-maayong epekto sa adlaw, ang pulyeto sa ACS, Fry Now. Pay Later., mipasidaan sa “mga tigbulad sa adlaw nga tuyong nagladlad sa ilang kaugalingon sa radyasyon sa adlaw nga ultraviolet.” Kini nag-ingon: “Ang mga tawo nga dili mapagtong ug may puting panit ug may pula o bulagawng buhok ang daling matugkan ug kanser sa panit.” Ug mas dako ang kapeligrohan diha sa mga dapit diin mainit kaayo ang adlaw sa tibuok tuig.
Tali sa 450,000 ka bag-ong mga kaso sa kanser sa panit nga gitaho matag tuig sa Tinipong Bansa, hapit 22,000 ka kaso ang nasusi nga makamatayng melanoma—ang labing komun apan labing peligrosong mga kanser sa panit—nga magsugod diha sa mga selula sa panit nga mopagawas ug itom nga pulog nga gitawag melanin. Moturok ang melanoma diha o sa duol sa alom. Mailhan sila sa ilang kape o itom nga kolor ug may tendensiya kini nga mokatay sa ubang bahin sa lawas.
Unsaon sa pag-ila sa normal nga alom ug sa melanoma? Ang paagi lamang sa pag-ila sa tino mao ang pagpatan-aw sa imong doktor, ang pulyetong Why You Should Know About Melanoma, nga gipatik sa ACS sa kooperasyon sa American Academy of Dermatology, naglista ug upat ka “ABCD” nga pasidaang mga timailhan sa melanoma: Asymmetry (ang katunga dili kaamgid sa pikas nga katunga), Border Irregularity (ang mga daplin niini gansangon, lupayakon, o lubog), Color (pigmentation dili managsama), ug ang Diameter o diyametro dili molabaw sa 1/4 ka pulgada (6 mm) (ang kalit o padayong pagdako angay hatagan dayon ug linain nga pagtagad).
Kon sayo nga matukian ang sakit, hataas ang tsansa nga mamaayo. Apan mas labing maayo, mipasiugda ang ACS, ang kadaghanang kanser sa panit mapugngan pinaagi sa paggamit lamang sa maayong salabotan ug likayi ang init sa adlawng-tutok, pinaagi sa paggamit ug mga salipod sa adlaw diha sa baybayon o pool, ug pinaagi sa pagpandong.