Pagkulturag Perlas Usa ka Nindot nga Ideya!

NAGPALANDONG si Kokichi Mikimoto. Naghunahuna siya bahin sa mga talaba, ug siya miingon, “Sa unsang paagi nakasulod didto ang mga perlas?”

“Sa aksidente,” mitubag si Ume, nga iyang minahal nga asawa.

“Kon aksidente kini, nan nganong makapatungha man kita niini?” matud pa ni Mikimoto. “Duna gayoy paagi sa pagpugas ug mga perlas ug sa pagpatubo kanila sama sa humay o sa mga turnip.”a

Sa mga kasiglohang milabay sa wala pa maghisgot kining batan-ong magtiayon sa Japan sa ‘pagtanom’ ug mga perlas, kining bililhong mutya gikan sa dagat ginaani na sa langyawng mga lugar sa Oryente ilabina sa Persian Gulf. Talabahan ang libot sa gamayng pulo sa gingharian sa Bahrain. Kada Mayo, magsugod ang panahon sa pag-ani sa perlas pinaagi sa sugo sa sheikh o hari. Ang mga mananalom, nga manag-awit, mopalawig sa ilang mga sakayan, nga mangita sa magilakong mutya nga naakob diha sa sulod sa talaba.

Natural nga mga Mutya sa Dagat

Ang ilang ginapangita mao ang mga mutya sa dagat nga gitawag natural nga perlas. Moporma ang perlas dihang ang usa ka gamitoyng partikulo makasulod sa talaba samtang anaa kini sa dagat. Lamboran sa talaba ang partikulo sa iyang bililhong iglilimin, nga perlasong substansiyang gitawag nacre. Sa dili magdugay, ang uyok dili na mailhan. Nahimo na kining sinawng mutya—usa ka perlas, nga andam gamiton.

Ang mga teoriya bahin sa mga perlas sama ka karaan sa pag-ani. Gitawag kini sa karaang Intsik ug “ang natagong kalag sa talaba.” Gituohan sa mga Grego nga naporma ang mga perlas dihang milapos ang kilat sa dagat. Gihunahuna sa mga Romanhon nga ang mga perlas maoy luha sa talaba. Kining tanan nagpasiugda lamang sa misteryo ug sa pagkatalagsaon niini. Bisan sa katuigang dili pa dugay sa 1947, gikan sa 35,000 ka talaba nga ginaani sa tripulante sa usa ka semana, 21 lang ang dunay perlas, ug taliwala niini, 3 lamang ang mahal ug kalidad.

Ang natural nga mga perlas ang labing ginapangita taliwala sa mga mutya hangtod nga nahingpit ang teknik sa pagpasinaw sa mutya. Sa panahon sa pagmando sa mga Romanhon, ang gigasto ni Heneral Vitellius, sumala pa sa taho, sa bug-os militaryong kampaniya mao ang halin “sa usa lamang ka ariyos sa iyang inahan.” Sa unang siglo, si Jesus migamit ug “perlas nga dakog bili” sa pag-ilustrar sa bililhong “gingharian sa langit.” (Mateo 13:45, 46) Gibatbat ni Marco Polo ang miting sa Hari sa Malabar, kang kansang mga dayandayan naglakip sa usa ka “rosaryohan” nga may 104 ka perlas ug mga rubi nga “mas dakog balor kay sa lukat sa siyudad.” Ang maayong kalidad nga natural nga mga perlas samag bulawan, ug ang mga mananalom mao ang mga magmimina.

Samtang milawig ang kalibotan sa ika-20ng siglo, ang matahom natural nga mga perlas popular gihapon sa harianong mga banay ug sa mga adunahan. Apan, ang dakong bili niini maoy nakapahimo niining dili maabot sa komung mga tawo. Ang tanan niana nausab sa pag-abot sa kinulturang perlas.

Ang Damgo ni Mikimoto

Sa ika-19ng siglo, ang pag-ani sa natural nga perlas halos nakahurot sa suplay sa talaba sa Japan. Tungod sa iyang gugma sa dagat diha sa iyang balay sa Ago Bay sa Mie Prefecture, misugod si Kokichi Mikimoto sa pagpalandong nga seryoso bahin sa mga talaba. Naikag siya sa katakos sa mga talaba sa paghimog mga perlas. Duna bay paagi sa paghimog mga perlas sa dinaghan nga ang tanang babayeng gustog kuwentas nga perlas makaabot sa pagpalit? Busa nagsugod ang iyang damgo.

Ang ideya sa pagbutang ug laing partikulo diha sa talaba aron himoon kining perlas nahibaloan sa dugaydugay nang panahon. Ginaingon nga gigamit sa mga Intsik kining paagiha sukad sa ika-12 kun ika-13ng siglo sa pagpatunghag sagalsalon, o dili kaayo lingin, nga mga perlas gikan sa talaba sa tab-ang nga tubig.

Busa sa katuigang 1880 nga misugod si Mikimoto sa pag-eksperimento sa talaba. Pinaagi sa tabang sa lokal nga mga mangingisda, milihok siya ug nagtanom ug usa ka libong talaba nga gibutangag pinong dinugmok nga mga alukabhang. Apan maikyason ang kalamposan; walay bisan usa ka talaba ang nakahimog usa ka perlas. Gibuntog ang kaugalingong kapakyasan ug pagyubit sa mga tawo, nangita siyag paagi ug nangisog sa pagtanom ug 5,000 nga gibutangag pinong dinugmok nga mga korales, alukabhang, bildo, o bukog—ug naghulat. Kasamtangan, siya ug si Ume nagbutang ug pino, sinawng mga dinugmok nga tipay gikan sa mga alukabhang ngadto sa mas gamayng uma sa mga talaba sa duol sa ilang balay.

Ang mga talaba dunay natural nga mga kaaway, ang usa sa labing makapatay mipili sa pag-atake niadtong tuiga. Gitawag ug red tide, kadto maoy hampak sa makahilong pulahong plankton nga dali kaayong modaghan ug giatake ang mga talaba. Ang lima ka libong gibinhiang mga talaba ug ang upat ka tuig sa kuging pagtrabaho miuban sa tide, ug ang damgo ni Mikimoto nahimong mangil-ad nga damgo.

Naglaom nga madasig ang espiritu sa iyang bana, giaghat siya sa debotadong Ume sa pagsusi sa gamay wala maapektohing uma nga nahibilin. Mabugnawng adlaw kadto, busa miuban siya ug gisusi ang mga talaba. Dihang gibuksan ang usa niini, misinggit siya. Didto, usa ka nagsinawng puting perlas! Dili kaayo kadto lingin ug naporma sa kilid sa sulod sa alukabhang. Gipapatente ni Mikimoto kining paagiha nga nakapatungha niining sagalsalong perlas sa 1896, apan ang iyang kasingkasing atua gihapon sa iyang damgo—ang hingpit nga pagkalingin nga kinulturang perlas.

Pagbadbad sa Sekreto sa Talaba

Kasamtangan, duha ka tawo ang mainit nga nagapangita sa samang butang. Sa pagka 1904, nahimong siyentipiko sa iyang kaugalingon, si Tatsuhei Mise, nagpadalag linginong mga sampol sa perlas ngadto sa mga eksperto bahin sa kadagatan sa Japan. Ug sa 1907 ang biyologo sa dagat si Tokichi Nishikawa dunay linging mga perlas nga gipakita. Ang kalamposan sa usa ka tawo mitultol ug kadan-agan sa laing tawo. Ang mga uma sa perlas karong panahona nagagamit ug kombinasyon sa mga paagi nga gihimo niining mga tawhana. Apan, ang patente sa hingpit nga pagkalinging kinulturang perlas nakab-ot ni Mikimoto sa 1916. Unsay nahitabo?

Sa makausa pa, sa 1905, napildihan si Mikimoto ug gibinhiang uma sa talaba sa mamumunong red tide. Gisusi ang 850,000 ka patay ug bahong mga talaba diha sa baybayon sa Ago Bay, napandolan sa gikapoyng tawo ang sekreto sa talaba. Nakakita siyag lima ka hingpit nga pagkaporma linging mga perlas, ang tanan nahimutang sa sulod sa unod sa mga talaba inay sa kilid sa alukabhang. Karon iyang naamgohan nga sayop ang iyang gihimo. Sanglit iyang gitanom ang uyok diha sa tunga sa alukabhang ug sa unod sa talaba, busa nakakuha lamang siyag sagalsalong mga perlas. Apan kini nahimutang sa ilalom sa ‘tiyan’ sa talaba ug busa ‘libre sa pagbiyobiyo,’ nga tungod niini bug-os silang natabonan sa nacre. Ang resulta mao ang hingpit matahom linging mga perlas!

Pagpatuo sa Publiko

Sa katuigan sa 1920 misugod sa paggula ang kinulturang mga perlas sa internasyonal nga tiyanggihan. Apan usa ka pangutana ang nagpabilin: Tinuod ba silang mga perlas o mga imitasyon lamang? Gisugdan ang mga husay sa hukmanan ang nahitabo sa Inglaterra ug sa Pransiya. Apan ang siyentipikanhong mga pagtuon nga gihimo niining nasora mitultol sa konklusyon nga ang kalainan lamang sa natural ug sa kinulturang mga perlas mao ang ilang sinugdanan. Tungod niana, nadaog ni Mikimoto ang lisensiya sa pag-eksportar sa iyang mga perlas ingon nga—mga perlas. Ug nadaog niya ang takos nga titulong “Hari sa Perlas.”

Ang “Hari sa Perlas” nakahimo sa iyang labing talagsaong sukdanan sa tiyanggihan sa iyang kaugalingong nasod. Tungod sa Depresyon gidagsaan sa mga negosyante ang tiyanggihan ug imitasyong mga perlas nga hinimo gikan sa mga bildo nga gisapawan ug mga substansiya gikan sa himbis sa isda. Kining panglimbong nga praktis seguradong makadaot sa tiyanggihan. Nangilabot si Mikimoto ug gipalit ang tanang mini nga mga perlas nga iyang nakita. Dayon, sa usa ka adlaw, sa 1933, gipala niya mismo ang gibanabanang 750,000 ka mini nga mga perlas, ug pila ka dili maayong pagkakulturang perlas, ngadto sa kalayo atubangan sa publiko. Ang mga pagduhaduha sa pagkatinuod sa kinulturang mga perlas nawala uban sa aso, ug kini nakakitag dungganong dapit sa tiyanggihan sa mutya sukad niadto.

Karong panahona, ang katahom sa mga perlas dili na pribadong tinipigan sa mga harianon ug sa adunahan. Daghang mga babayeng nagatrabaho makatan-aw sa hingpit nga pagkalinging mga perlas samag mga bulan diha sa maitom nga panganod sa velvet sa alahero. Makahimo gani siya sa pagpalit alang sa iyang kaugalingon—ang tanan tungod sa gikulturang mga perlas. Pagkanindot nga ideya!—Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Japan.

[Mga footnote]

[Tinubdan sa Letrato sa panid 25]

K. Mikimoto & Company Ltd.

[Tinubdan sa Letrato sa panid 26]

K. Mikimoto & Company Ltd.