Kon Unsaon Mahimong Hanas nga Tigpamalit
ANG arte sa pagpamalit importante kaayo niining mga adlaw nga taas ang mga prisyo ug implasyon. Diha sa tanang nasod, midangat sa makalilisang nga pagtaas ang mga prisyo, ug daw wala nay paglaom nga moubos pa sa umaabot. Diha sa kadaghanang mga pamilya ang duha ka ginikanan nagatrabaho aron maabot ang pangunang mga panginahanglan. Nan, pagkaimportante gayod, nga mahibalo ka kon unsaon, diin, ug kanus-a mamalit ug kon unsaon sa paggamit sa imong salapi sa labing maalamong paagi!
Sayri ang Bili sa mga Butang
Ang labing importanteng bahin aron mahimong maayong tigpamalit mao ang pagkasayod sa bili sa mga butang. Ang butang nga gibaligyag baratilyo—besti man kini, kagamitan sa balay, o pagkaon—dili maghawas ug pagdaginot kon dili kini maayong klase, nga kinahanglang usbon o ayohon, o sa ulahi dili na gamiton.
Pananglitan, dihang magpalit ug besti, pangutana-a ang imong kaugalingon: Maayong klase ba ang materyal? Pulido ba kining pagkatahi? Kinahanglan ba kining usbon? Kapila nako kini masul-ob? Ang matang ba sa estilo niini molungtad ug dugay? Sayon ba kining labhan? Ang besti nga kinahanglag dry-clean mas mahal sa kaulahian kay sa malabhang besti nga mas mahal sa sinugdan. Busa konsideraha ang pag-atiman. Ang tinuod nga baratilyo mao kadtong mga besti nga eksakto kaayo, mopatahom sa imong dagway ug lawas, ug nga masul-ob ug mapahimuslan sa daghang mga tuig.
Samang prinsipyo usab ang ikaaplikar sa pagpalit ug mga muwebles ug mga kasangkapan, bag-o man o segunda-mano. Maayo bag kalidad ang butang? Motrabaho ba kini? Kon gikinahanglan ang pag-ayo, makaayo ka ba niini? Pila gayod sa kaulahian ang kantidad niini? Ang pagbangon niining mga pangutanaha, ilabina kon mamalit mismo diha sa tugkaran sa balay nga nagtindag ilang ginamit nga butang o sa segunda-manong mga tindahan, makasanta sa wala sa planong pagpamalit ug makadaginot ug dakong kantidad.
Aron makuha ang labing maayong prisyo sa mga kasangkapan, angay nga mahibalo ka kon pilay magasto niini sa pagpadagan. Ang dakong pag-atiman ug balayranan sa serbisyo dugang makapamahal sa usa ka butang. Palandonga usab kon asa magamit ang maong butang. Pananglitan, ang usa ka air conditioner nga ibutang sa bentana nga mainitan sa adlaw mokaon ug daghang koryente sa pagpabugnaw sa lawak kay sa ibutang kini diha sa bentaha nga layo sa adlaw. Ang gidugayon nga ginapaandar ang kasangkapan maingon man ang gidak-on niini, edad, ug pagkamaayo sa makina ang motino kon pilay makaon nga koryente niini ug, busa, ang bug-os nga kantidad.
Sayri Kon Kanus-a Mopalit
Ang pagkasayod kon kanus-a mopalit usahay mas importante kay sa kon asa paliton. Sa kasagaran, ang maayong mga baratilyo sa mga besti sa ting-init mapalit sa hinapos sa panahon sa ting-init. Ang kadaghanang mga tindahag mga besti magbaratilyo aron makahatag lugar sa ilang baligyang mga besti alang sa tinghunlak. Tinuod usab kini sa kataposan sa panahon sa tingtugnaw. Dakong kantidad ang madaginot pinaagi sa pagpalit niini sa hinapos sa tingtugnaw ug sa dili pa moabot ang mga baligya alang sa tingpamulak. Tinuod, wala ka kaayoy kapilian, apan sa kasagaran igo na sila.
Sanglit ang kadaghanang mga modelo sa kotse dili man magsigeg bag-o kada tuig, makadaginot ka pinaagi sa pagpalit ug bag-ong kotse sa hinapos sa tuig dihang ang mga tigbaligya gustong dunay lugar alang sa sunod tuig nga mga modelo. Ayaw kahadlok sa pagpangutana bahin sa mga garantiya ug sa mga serbisyo nga nagauban sa imong pagpalit. Sa ulahi makitang bililhon kini kay sa ubang mga bahin sa kotse mismo.
Palita Lamang Kon Unsa ang Imong Gikinahanglan
Nagkinahanglan ug dakong disiplina aron mapugngan ang hininayak nga pagpamalit. Ug tinuod kana dihang mamalit ug pagkaon. Usa kini sa labing mahal nga butang diha sa badyet sa pamilya.
Sa samang higayon, ang imong ginabayad sa pagkaon makunhoron ug dako pinaagi sa mainampingong pagplano. Uban niini sa hunahuna, sunda ang pangunang lagda: Ayaw gayod pamalit ug pagkaon dihang gigutom ka. Ayaw gayod. Ikaw sa walay paghunahuna makapalit ug mga baligya (kasagaran mga tam-is) nga sa naandan dili nimo paliton. Dili ba nakita nimong tinuod kana?
Ang paghimog mga listahan ug sa pagpalit lamang nianang anaa sa listahan importante usab aron dili manobra sa badyet sa pamilya. Gawas kon ang imo kanang sundon, sa matag sulod nimo sa tindahan, mogula ka nga makapalit ug daghan kay sa imong giplanong paliton. Sumala sa mga surbi, ang babaye nga nagplano sa pagpalit ug tulo ka butang sa supermarket, nga walay listahan, modangat nga dunay 8 ngadto sa 10 ka butang nga napalit; ug ang lalaki halos 20! Siyempre, nakaamot niini ang mga tindahan. Sa unsang paagi?
Ang pangunang mga kinahanglanon, sama sa mga produkto sa gatas, mga karne, ug mga utanon, kasagarang ibutang nga halayo sa mga talad-balayranan. Busa, malabyan nimo ang daghang mga produkto aron mapalit kini. Ug ang imong tuyo sa pagsulod wala pa gihapon mapalit, apan hapit nang mapuno ang imong bukag. Sa dayag, importante ang listahan aron makunhoran ang wala-kinahanglanang mga pagpamalit.
Sa dili pa mamalit, maalamon usab ang pagsusi sa mga pahibalo sa tindahan bahin sa gibaratilyong baligya. Busa, kon maarangan pa sa imong badyet, makahimo ka sa pagpundo sa pangunang mga kinahanglanon ug planoha ang sud-an sa sunod semana. Malikayan nimo ang mga gimik sa negosyo kon nahibalo ka sa mga butang ug sa naandang mga prisyo nga gianunsiyong barato apan sa tinuod dili barato. Ang pagpamalit sa tunga sa semana maoy laing tabang. Dili kaayo huot ang mga tindahan, dili ka kaayo magdali, ug mapahimuslan pa gihapon nimo ang baratilyo. Ug hinumdomi nga maayong pahimuslan ang panahon sa mga prutas ug sa mga utanon. Mas barato sila nianang panahona ug mahimong ipreserbar alang sa umaabot nga gamit. Sa matin-aw, importante ang maayong pagplano.
Imong makitang maalamon ang dili pagdalag mga bata dihang mamalit ka. Ngano? Dili lamang kay makabalda sila kanimo kondili sila gikondisyon sa pagpugos kanimo sa pagpalit sa ilang makita diha sa telebisyon. Daghang mga ginikanan ang namaniobra sa ilang mga anak diha sa mga talad-balayranan sa pagpalit sa wala-kinahanglanang mga dulaan ug walay pulos nga pagkaon nga gibutang sa lugar nga maabot sa mga bata. Ang usa ka inahan sa tungang kasadpan sa Tinipong Bansa miadmiter nga halos walay higayong namalit siya nga dili siya “makapalit” sa iyang anak nga lalaki ug bag-ong dulaang trak o kotse. Bisag dili na isulti pa, kon huyang ka niining bahina, dakong paningkamot ang kinahanglan aron mahimong mahigugmaon apan malig-on sa imong mga anak kon mouban sila kanimo dihang mamalit ka.
Ang lagda sa pagpalit lamang sa butang nga imong kinahanglan tinuod usab diha sa mga besti kon nagapaangay ka sa gamayng badyet. Makalilipay, ang kantidad nga magasto ning bahina makontrolar, makunhoran, ug mawala pa gani sa usa ka higayon. Sa unsang paagi? Una, pinaagi sa pagpasunod sa mga besti ngadto sa uban diha sa pamilya. Bisan pa nga ang mga bata dili gusto sa napanunod nga mga besti, kon sila ginadasig sa pag-apreyar nga ang ilang kooperasyon makadaginot ug salapi sa pamilya, ang ilang kasuko tingalig mawala. Tinuod kini ilabina dihang ilang makita nga ang salaping natigom gigasto sa mga lulinghayaw, sa mga bakasyon, ug sa ubang mga proyekto sa pamilya.
Ikaduha, mahimong mag-organisar ug mga miting uban sa mga higala ug sa mga silingan sa paghisgot sa mga besti ug sa mga kasangkapan nga mahimong ibaylo. Ang besti nga dili angay nga kolor sa usa ka babaye tingali moangay alang sa uban. Ang mga sapatos nga gamay ra kaayo o dako ra kaayo karon mahimong magamit. Ang mga kasangkapan, nga wala gamita sa usa ka balay apan gikinahanglan sa lain, mahimong ibaylo. Ang labing maayong bahin mao nga kining gikinahanglang mga butang madawat nga walay gastong salapi—usa ka damgo sa tigpamalit.
Itandi ang Prisyo
Dakong daginot ang mahimo pinaagi sa pagtandi sa mga prisyo sa tindahan. Lain pa, kon daghan ang paliton, susiha kon unsang tindahana ang makahatag dakong diskuwento. Ang ubang mga tindahan sa pintal, pananglitan, mohatag ug 10 porsientong diskuwento sa upat o kapin pang mga galon sa mao gihapong kolor. Usahay mahimong mag-usa kamo sa uban ug makaambit pa sa mga produkto ug makadaginot usab.
Dihang mamalit ug pagkaon, sunda ang samang paagi. Susiha ang imong lokal nga mantalaan aron mahibaloan kon kanus-a magbaratilyo ang matag tindahan ug unya pamalit. Ayaw paulipon sa iladong mga marka. Ang popular nga marka tingali nanguna sa pagkahimalitan apan dili sa sustansiya. Ang popular nga marka mas mahal aron mataplan ang pagpaanunsiyo ug pagkaputos. Ang ubang wala ilhing mga marka sama ra usab ka maayo.
Ang “simpleng pagkaputos” nga mga baligya sa mga katuigang dili pa dugay maayo sa tanang badyet. Sila kasagaran giputos sa yanong itom ug puti nga mga sudlanan (sa ingon kana ang pagtawag kanila). Apan ayaw silag hukmi bisag wala pa nimo sila masulayi. Ang kadaghanan mahimong ikatandi sa kalidad ug sa lami sa iladong mga marka, apan dili kaayo mahal. Tinuod usab kini sa mga tambal nga ginaresita. Ang generic drug mailhan sa kemikal nga ngalan niini inay sa rehistradong marka. Sama ra ang mga sambog niini, apan mas barato kini.
Siyempre, importanteng mag-amping dihang magtandi sa baligya. Kon moadto ka dayon sa tindahan aron sa pagpalit ug usa o duha ka butang nga gibaratilyo, ang kantidad nga madaginot magamit sa gasto sa transportasyon. Busa magmakataronganon. Makadaginot ka gihapon sa pagpamalit sa usa ka tindahan sa regular. Mahibalo ka kon kanus-a magbaratilyo. Nahibalo usab ikaw kon hain ang mga produkto, ug busa makadaginot kag panahon. Alang niadtong puliki kaayo, kana sama ra ka importante sa pagdaginot ug salapi.
Sukli ang mga Bitik sa Pagpamalit
Ang kadaghanang mga supermarket maningkamot sa pagpasiugda sa hininayak nga pagpamalit. Sanglit ang ilang mga paagi sa kasagaran moobra aron makapalit ka nga wala lang sa buot, kinahanglang imong sumpoon ang ilang mga palakaw pinaagi sa kahibalo, kakugi, ug disiplina.
Ang inalistong paagi sa pagkaputos mao ang usa ka paaging gigamit. Nakamatikod ka ba nga daghan kaayo ang mga produktong dunay mabulokong mga hulagway sa pagkaong anaa sa sulod niini? Ang kadaghanan pula ug kolor o may pulang letra diha kanila. Maoy hinungdan nga ang “simpleng-pagkaputos” nga mga butang bati kon itandi—wala pukawa ang gana!
Magmaalisto sa paagi sa pagprisyo sa mga produkto. Hinumdomi, ang pagprisyo sa mga butang nga tag 99¢, $1.99, $2.99, ug padayon, maoy bitik sa hunahuna nga moobra diha sa kadaghanan. Lain pa, ayaw padala sa pagpalit sa mga butang nga dili nimo kinahanglan tungod lang kay sila giaanusiyo nga 99 sentabo (U.S.) ang tulo.
Laing paagi nga maimpluwensiyahan ang mga kustomer sa pagpalit mao ang dapit sa ilang pagbutang sa pagkaon diha sa tindahan. Ang mga displey diha sa kinatumyan sa linya, nga diin magpahinay ang tigpamalit, sagad magtapok ug mga baligya nga dagkog ganansiya o mga pagkaong walay pulos. Ang labing mahal nga mga baligya kasagarang ibutang nga katupong sa panan-aw sa mata. Itandi sila sa mga prisyo sa mga baligya sa ibabaw ug sa ubos nga mga estante.
Makadaginot ug salapi ang mga kupon, apan sila makapakusog usab sa halin. Sa Tinipong Bansa, kapin sa 90 ka bilyon ang gipagula sa 1980 lamang. Daghan ang mipalit sa mga produkto tungod kay duna silay mga kupon. Busa hinumdomi: Ang mga kupon makadaginot lamang kon imong pailisan sila sa mga produkto nga imong gikinahanglan ug kanunayng ginagamit. Walay baligya—bisan pila pay kantidad—nga baratilyo kon wala ka magkinahanglan niini.
Pagbantay gayod dihang moabot ka sa talad-balayranan. Hayan nakalikay ka sa daghang mga laang, apan karon biktima ka—maghulat ka diha sa linya. Ug unsay anaa dinha nga nagadani kanimo? Aw, mga kendi, mga magasin, ug mga dulaan nga daling maabot sa mga bata ug ibutang diha sa imong karatilya. Dihang nakita nimo kini, ulahi na kaayo. Mahimo nga nabayran na nimo kini o imo pang komprontahon ang imong desididong anak. Ang tindahan nakadaog!
Apan mahimong makadaog ka. Ang hanas nga mga tigpamalit dili lamang makapabilin sa ilang badyet kondili makadaginot ug salapi samtang nagapamalit. Mapauswag ba nimo ang imong katakos sa pagpamalit? Nganong dili mangita kada semana ug bag-ong mga paagi sa pagpamalit ug sa pagdaginot. Makabenepisyo ang imong pamilya ug ikaw usab.
[Kahon/Letrato sa panid 21]
Nahibalo Ka Ba
Nganong ang pangunang mga kinahanglanon layo gikan sa mga talad-balayranan?
Sa unsang paagi tabangan sa mga tindahan ang mga bata sa pagmaniobra sa ilang mga ginikanan sa pagpalit sa mga baligya?
Sa unsang paagi makadaginot ka sa giresitang mga tambal?
[Letrato sa panid 22]
Ang labing mahal nga mga baligya katupong sa panan-aw sa mata, busa itandi ang mga baligya sa itaas ug sa ubos