Steroids—Kon Unsay Mahimo Niini Alang Kanimo ug Diha Nimo
STEROIDS! Ang mismong pulong naghatag taas iskandalosong anino sa 1988 Olympic Games nga gihimo sa Seoul, Republika sa Korea. Ubay-ubay sa malaomong mga magdudula gisuspende sa International Olympic Committe tungod kay gituohang migamit ug droga. Ang labing kusog nga magdadagan sa kalibotan sa 100 ka metrong pangataposang lumba nalipay sa himaya sa iyang bulawang medalya—apan sa mubong panahon lamang. Ang mga pagsusi nga gikuha human sa lumba mipadayag nga migamit siyag steroid. Gikuhaan siya sa iyang medalya, ug ang iyang rekord sa kalibotan.
Apan, dili angay matingala ang kalibotan sa dula bahin niini. Sa 1988 nga Winter Olympic sa Calgary, Canada, usa ka magdudula gidid-an gikan sa mga dula human sa nasusihan nga positibong migamit ug steroid. Gitaho nga diha sa iladong World Class nga lumba sa track-and-field sa Zurich, Switzerland, sa 1987, katunga sa 28 ka magdudula nga gieskedyol nga moapil sa “kusog” nga mga lumba—shot put, hammer, javelin, ug discus—wala mobutho human nahibaloan nga dunay mga pagsusi sa steroid.
Didto sa Caracas, Venezuela, sa 1983, 15 ka magdudula gidid-an sa Pan-American nga mga dula tungod sa paggamit ug steroid. Ang 1984 nga Olimpiks dunay kaulawan usab tungod sa paggamit ug steroid samtang gibawian ang mga mananaog ug mga medalya.
Halos sa tanang dula dunay iyang iskandalo maylabot sa steroid—sa track and field, pagpadako sa lawas, weight lifting, ug potbol, sa paghisgot ug pipila. Kapin sa 20 ka magdudulag potbol sa kolehiyo gikan sa ubay-ubayng mga unidersidad sa T.B. gidid-an sa pagdula sa post-season nga bowl games tungod sa paggamit ug steroid. Sa kalibotan sa propesyonal nga potbol, ang usa ka iladong 14-ka-tuig nga beterano sa NFL gikutlo nga miingon: “Diha sa ubang mga tem, tali sa 75 ug 90 porsiento sa tanang mga magdudula nagagamit ug steroids.” Ang magasing Psychology Today mitaho: “Daghan niadtong . . . giinterbiyo nag-ingon nga ang nagagamit ug steroid tali sa nakigbangga sa pagpadako sa lawas maoy 100 porsiento.”
Dugang pa, ang pag-abuso sa steroid dili lang makita diha sa propesyonal ug sa mga magdudula sa kolehiyo. Karong adlawa, ang steroid kaylap nga gigamit sa lalaki ug babaye nga nagapadako sa lawas ug sa mga magdudula ug sa mga batan-ong lalaki nga dili pa tin-edyer.
Si Dr. William N. Taylor, usa ka membro sa Olympic Drug Control Program sa T.B., nagpasidaan nga ang paggamit niining maong mga droga miabot sa “epidemiya nga proporsiyon.” Unsa ka kaylap ang maong epidemiya? Si Taylor nakamatikod nga dugang pa sa mga magdudula, ang mga tigkupot ug libro ug mga propesor maingon man ang ordinaryong mga trabahante ug mga opisyal sa kapolisan nagaabuso sa steroids. “Dili na kini suliran lamang sa dula,” siya miingon, “kini nahimo nang sosyal nga problema. Ug ang mga tiggamit niini nagdulag dinamita.”
Ang anabolic steroids maoy isog kaayong sintitikong mga bersiyon sa hormone sa lalaki nga testosterone. Sa nanglabayng mga tuig ang steroid ginagamit sa klinika, ug ilalom sa maampingong pagdumala, makatabang sa nalangan sa pagkahimong ulitawo o dalaga, sa paglig-on sa mga kaunoran nga naughan tungod sa sakit o operasyon, ug sa pagpanalipod sa mga selula sa dugo sa panahon sa radyasyon o kemoterapiya. Alang niini ug sa ubang sikolohikal nga mga suliran nga daling mamatikdan sa mga doktor, ang steroids maoy gamhanang gamit diha sa mga kamot sa mga mananambal.
Sa katuigan sa 1950 ang mga doktor sa Rusya ug mga siyentipiko nangatarongan nga pinaagi sa paghatag sa mga magdudula ug daghang dosis sa hormone sa lalaki nga testosterone, ang mga kaunoran ug ang masa sa lawas dali nga molig-on, busa makadugag kusog sa mga magdudula. Ang ilang tumong mao ang paghatag kusog kanila aron tuling makadagan, makalukso nga mas taas, makalabay ug discus ug javelin nga mas layo, nga makaalsag mas bug-at nga timbang, ug manghawod sa tanang lumba sa kusog. Ingong resulta, ang mga magdudulang Russo midangat sa dulaanan sa kalibotan sa internasyonal nga mga lumba sa dula ug dunay dakong bentaha, nanguna halos sa tanang mga lumba sa dula sa maong panahon.
Ang mangil-ad nga ulo sa nasyonalismo migawas. Ang usa ka Amerikanong doktor midesider sa pakigpatas diha sa lumba sa mga dula pinaagi sa paghimog sintitikong porma sa anabolic steroids—usa ka droga nga kaamgid sa testosterone—nga mas madali ug mas baratong himoon, nga mahimong tomaron sa pildoras nga porma ug pinaagi sa indiyeksiyon. Ang pormula sa doktor nakitang malamposon kaayo. Ang mas dako ug lawas ug mas maayong pagdula pinaagi sa kemistriya karon posible na. Nagsugod na ang gubat sa dula!
Anaa usab kanang pagpasigarbo sa kaugalingon. “Ang nanagkong maskulo uso na,” miingon ang opisyal sa U.S. Food ang Drug Administration. “Ang mga lalaki gustong ambongan tan-awon diha sa dagat. Ang mga batan-on sa hayskol nagtuo nga ang steroids makapalambo sa ilang katakos aron makabaton ug iskolarsip sa pagkamagdudula, pagkahimong propesyonal nga magdudula o sa pag-angkon sa babaye nga ilang naibgan.” Ang The Wall Street Journal, sa Oktubre 4, 1988, mitaho: “Ginatos ka libong Amerikanong mga tin-edyer nagagamit ug anabolic steroids, nga ginatomar o pinaagi sa indiyeksiyon, aron makadulag maayo o sa yano aron matahom tan-awon.”
Nagsugod na ang Pag-ipit
Ang mga magdudula sa hayskol nga nangandoy nga mahimong bitoon sa kalibotan sa mga dula, ang ilang mga tigbansay, ug tingali ang ilang mga ginikanan nahibalo nga ang dugang nga mga libra, ang dugang nga kaunoran sa hustong mga dapit nagkahulogan sa kalainan tali sa pagkahimong bitoon sa dula ug pagkaordinaryo. Uban sa matahom dakong suweldo nga ginabayad niadtong mahimong bitoon ug sa mahatag nga kadungganan alang sa mga tunghaan ug kolehiyo ug sa ilang mga tigbansay, dugang pa sa himaya nga mahatag niini sa ilang mga ginikanan, anaa ang pag-ipit alang sa umaabot nga bitoon sa dula aron manguna sa iyang pakigbangga pinaagi sa pagbali sa steroids.
Si Dr. Taylor, misulat diha sa magasing Psychology Today, miingon: “Ako nakadawat ug daghang tawag gikan sa mga amahan kinsa gusto nga mahimo ang ilang kasarangang gidak-ong mga anak nga mas modako pa. Gitanyagan akog tinagpulo ka libong dolyar aron sa pagmaniobra sa mga batan-on sa kemikal nga paagi.” Ang usa ka iladong eksperto sa pisikal nga edukasyon nagpatuo nga ang mga magdudula sa hayskol gipaluyohan sa mga ginikanan ug sa mga tigbansay sa paggamit ug steroid.
Ang mga tiggamit ug steroids miadmiter nga moobra ang droga—kini makapadako tinuod sa maskulo ug mohatag kusog sumala sa gidahom. Miingon ang usa ka propesyonal nga wrestler niadto: “Tigtomar akog steroids, 15 ka miligramo sa usa ka adlaw. Sulod sa 30 ka adlaw, ang akong maalsa mas mibug-at gikan sa 143 ka kilogramos ngadto sa 177 ka kilogramos. Sa kinaiyanhon, kini nagkinahanglag 6 ka bulan.” Ang mga weight lifters nangangkon nga sila makaalsag mas bug-at sa taas nga panahon ug ang panahong maulian sa matag pagbansay dakog pagkunhod.
Diha sa ubang mga nasod, ang pagpadako sa lawas maoy nagatubong uso. Didto sa China, pananglitan, sumala sa magasing Women’s Sports & Fitness sa Agosto 1987, ang pagbansay sa pagpakusgan sa lawas ug sa pag-ugmad sa lawas “mikaylap sa nasod . . . Mapalit ang mga magasin bahin sa pagpadako sa lawas diha sa tanang dagkong mga siyudad.”
Didto sa usa ka kalibotang gilay-on gikan sa Tsina, sa Sidlakang Alemanya, ang steroids nahimong dakong bahin sa mga kinabuhi sa mga magdudula. Igo na kining kinutlo gikan sa The Wall Street Journal: “‘Ang steroids sa Sidlakang Alemanya mao ang labing maayo,’ matud pa sa usa ka magbabalaod sa California. ‘Ang ilang mga magdudula dunay dungog sa pagkahimong mas maayo, mas dako ug mas kusgan.’”
Unsay Kabayaran sa Himaya?
“Ang mga tawong naghunahuna nga dakong isyu ang cocaine,” miingon ang iladong physical therapist kinsa nakiglabot sa mga magdudula. “Dili kini sama ka dako sa anabolic steroids. Taliwala sa mga batan-on, kini epidemiya.” Ang mga batan-on sa tibuok-kalibotan misunod sa kadaghanan sa paggamit sa steroid. Sila nagadulag makamatayng dula aron sa pagpadako sa lawas, nga hayan ilang bayrag dako.
“Ang sobrang katahap, mga taligmata, mga lamat sa kadungganan ug mapintas nga mga kiling makalilisang inigtungha niini,” matud pa sa Psychology Today. “Ang mga tigpadakog lawas nga tiggamit ug steroids hayan makabaton ug mga simtoma sa pagkadaot sa pangisip, sumala sa nagapadayong pagdukiduki sa McLean Hospital sa Belmont, Massachusetts.”
Diha sa mga lalaki, dugang pa niining dili maayong mga epekto mao ang mga kapeligrohan sa pag-antos gikan sa pagkuyos sa mga itlog, pagdako sa mga suso—usahay nagkinahanglag operasyon—pagkadili-makapanganak, ug kaluya. Anaa usab ang kapeligrohan sa mga tumor sa atay, pagkadaot sa rinyon, stroke, sakit sa kasingkasing, ug kausaban sa personalidad nga motultol sa kapintasan ug mga kiling sa paghikog.
Ang dili maayong mga epekto sa steroids mopahinabog dili-mauliang pagkahimong lalaki sa babaye—pagtubo sa buhok diha sa lawas ug sa nawong, pag-ubos sa tingog, pagkuyos sa mga suso, makabalda sa siklo sa pagregla.
Sa dihang palandongon niadtong tiggamit ug mga droga aron makabatog mas dako ug maayong lawas niining gitawag nga uso sa pagpahimsog sa lawas, maayong mangutana ang usa kon ang kahimsog sa lawas ba maoy usa ka kamatuoran ug ilusyon nga kahimsog? Unsay mahitabo sa kahimsog human nga molubad na ang himaya? Lingion ba nila ang ilang pagkabatan-on ug makaingon nga nagbayad silag dakong kantidad aron sa pagkahimong inila sa mga dula o tungod ba sa kakawangan sa sobrang-pagdayeg sa kaugalingon? Ang maalamong batan-on makaamgo nga ang pagsakripisyo sa lawas alang sa mubong himaya ug pagdayeg sa mga tawo niining sistemaha sa mga butang sa pagkamatuod kakawangan.