Mga Batang Walay Balay​—Nganong Lisod Kaayong Tabangan?

NIADTONG Oktubre 14, 1987, ang batang si Jessica McClure natak-opan sa 6.7 metros ilalom sa gibiyaan nang atabay sa Tinipong Bansa. Sa 58 ka makapakulbang takna, ang mga magtatabang nanukdok agi sa gahing bato aron maabot ang 18-bulang batang babaye. Ang hitabo nakabihag sa mga pangunang-ulohan ug mga kasingkasing sa tibuok nga nasod, ug ang pagkobre sa telebisyon nakalamat sa tumatan-aw hangtod nga si Jessica gialsang buhi pagawas sa ngitngit nga bangag.

Apan si Jessica may balay. Katingad-an, hinunoa, ang kahimtang sa mga batang walay balay dili makapukaw sa susamang kaikag. Ang hinungdan kaha mao ba nga ang ilang kahimtang nalangkit sa kakabos? Sa pag-analisar sa kahimtang sa mga kabos, ang usa ka magsusulat sa World Health, ang magasin sa World Health Organization, nagpahayag: “Ang mga kabos diha sa mga siyudad dili tinuod nga mga lungsoranon sa ilang mga nasod mismo, kay sila walay politikanhon, sosyal, o ekonomikanhong mga katungod. Ang mga kabos daling matigulang ug mangamatay nga bata pa.” Busa, ang dagkong mga kausaban sa pag-isip sa mga gobyerno ug mga tawo sa mga kabos gikinahanglan una ang ekonomiya sa usa ka nasod motaganag igong pagkaon, biste ug puy-anan alang kanila.

Kon sa Unsang Paagi ang Pipila Matabangan

Ang mga mithi nga gipahayag diha sa Deklarasyon sa mga Katungod sa Bata sa HK sa pagkamatuod maoy hamili, apan nganong sila daw dili makab-ot? (Tan-awa ang kahon.) Sa katibuk-an, ang mga tawo gustog mga bata ug matinguhaon sa labing dako nilang kaayohan. Gawas pa, ang mga bata hinungdanon sa umaabot nga kaayohan sa usa ka nasod. Diha sa Latin America Daily Post, si James Grant sa UNICEF miingon: “Kon buot sabton, ang mga bata sa kataposan maoy mangulo sa ilang mga nasod aron mahigawas sa kawalay-uswag sa pangabuhi.” Ang usa ka taho nagpakita, nagpadayon si Grant, “nga ang pagpanggasto diha sa pangunang pag-atiman sa panglawas ug sa edukasyon sa primarya mahimong mosangpot sa dagkong mga kauswagan sa pagkamabungahon ug sa pag-uswag sa ekonomiya.” Ang mga nasod nga sama sa Brazil nahibalo kaayo sa negatibong hulagway nga gihatag sa kahimtang sa mga bata sa kadalanan ug sa nalangkit nga kabangisan. Ikalipay, sa Brazil ginahimo ang paningkamot nga masulbad ang suliran pinaagi sa buhat-sa-kaluoy, mga balay amomahan, mga balay sa ilo, ug mga repormatoryo.

Ang pila ka gobyerno nakakita sa bili sa pagsuportar sa mga inisyatibo bahin sa pamalay sa kabos nga mga pamilya ug sa mga komunidad inay kay sa yanong pagtukod ug mga balay. Niining paagiha, ang mga kabos mismo mahimong kahinguhaan sa kausaban.

Busa, gawas sa pagdawat ug tabang gikan sa nagkadaiyang mga ahensiya, ang kabos nga mga pamilya angay maandam sa pagbuhat sa ilang bahin. Ang usa ka pamilya dakog mahimo sa pangabuhi ug sa sosyal nga paagi kon kini magkahiusa ug magasulbad sa kaugalingon niining mga suliran. Kon kinahanglanon, ang tanang mga sakop nga makaarang makaamot sa badyet sa pamilya.

Kon sa Unsang Paagi Milampos ang Pipila

Ang pila ka batang walay balay nakaikyas sa maong kahimtang. Tagda ang panig-ingnan ni Gui­llermo. Sa wala pa siya matawo, ang iyang pamilya nagpuyo sa usa ka gamayng balangay apan tungod sa kakabos mibalhin ngadto sa kaulohan. Sa dihang si Guillermo tulo pa ka bulan sa edad, ang iyang amahan gibuno; dayon, pila ka tuig sa ulahi ang iyang inahan namatay, nga ang mga bata nabilin sa lola. Busa, sayo sa kinabuhi, si Guillermo nahimong bata sa dalan. Sa sunodsunod nga adlaw, sulod sa lima ka tuig, gipangita niya ang mga restawran ug mga bar, nga nangayog pagkaon ug kuwarta aron matagan-an ang mga kinahanglanon sa iyang pamilya, nga naglakaw sa kadalanan hangtod sa gabii nang dako. Ang malulutong mga tawo nga iyang nailaila sa kadalanan maoy nagtudlo niya sa paninugdang mga paagi sa paghinlo sa kaugalingon ug pamatasan. Sa ulahi, siya gipunit sa dalan sa usa ka ahensiya sa gobyerno ug gibutang sa usa ka amomahan sa kabataan, diin nakadawat siyag pagkaon ug edukasyon. Gitabangan siya sa mga Saksi ni Jehova sa pagsabot nga ang Maglalalang interesado kaniya ingong indibiduwal, ug sila nag-atiman sa espirituwal niyang mga panginahanglan. Kay nakadayeg sa kasinsero ug kamahigalaon sa mga Saksi, si Guillermo miingon sa ulahi: “Kinsay motabang sa usa ka batan-on nga nagtubo nga walay pagtultol ug disiplina? Ang mahigugmaong mga igsoon lamang ang mihatag kanako sa maong tabang, gawas pa sa salaping hinabang.” Si Guillermo nabawtismohan sa 18 anyos. Karon siya nagaalagad nga usa ka membro sa mga trabahante sa sangang-buhatan sa Watch Tower Society sa iyang nasod.

Unya anaa si João, si kinsa samtang bata pa gipadlas sa iyang hubog nga amahan uban sa iyang mga igsoong lalaki. Apan ang usa ka tag-iyag groseria nagpatrabaho kang João. Kay kugihan, si João miasenso ug sa wala madugay gisaligan sa isigkatrabahante ug sa uban. Karon siya usa ka tawong malipayon uban sa iyang pamilya mismo. Tagda usab ang 12-anyos nga si Roberto. Siya gipadlas usab sa iyang pamilya. Siya nagtrabaho ingong limpiyabota ug namaligyag mga tam-is, ug sa ulahi siya mitrabaho ingong pintor. Ang kaandam nga motuon ug motrabaho nakatabang kang João ug Roberto sa pagbuntog sa daghang babag. Mahinumdom sila sa mga gutlo sa kabalaka ug kawalay-kasegurohan ingong mga batan-ong walay balay, apan sila nalig-on sa ilang pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Kining pila ka panig-ingnan nagapakita nga ang mga bata kasagarang daling makapasibo ug, uban ang tukmang tabang, sa kataposan makabuntog sa daotang mga kahimtang, bisan sa pagkaabandonado.

Dugang pa, kon ang mga bata magadawat ug ginikananhong pagtultol nga nahiuyon sa Pulong sa Diyos, mosangpot ang lig-ong mga pamilya, ug ang mga suliran sama sa pagkaabandonado ug pag-abusar sa bata dili motungha.

Kon Nganong Pakyas ang Paningkamot sa Tawo

Ugaling lamang, ang paglungtad sa minilyong batang walay balay nagapunting sa kapakyasan sa tawo sa pagsulbad niining seryosong suliran. Ang direktor sa usa ka ahensiya sa pagtabang sa bata nakutlo sa magasing Time ingong miingon: “Ang usa ka tawong may mga sakit sa kaisipan ug kadaot sa utok, usa ka tawong masakiton​—⁠usa ka masakiton, luya nga populasyon​—⁠dili makaalagad nga ahente sa kaugmaran.” Ang samang magasin mitagna nga ingong sangpotanan niini, ang usa ka nasod sa Latin Amerika “mabug-atan sa minilyong hamtong nga kulang kaayog sustansiya, walay kahanas ug dili edukado nga sila dili magmatinagdanon sa bisan unsang matang sa paagi sa pagsibilisar.”

Tungod niini, sa imong hunahuna ang mga epekto sa kakulang sa sustansiya, seksuwal nga pag-abusar, ug kabangisan masulbad ba sa tawhanon lamang nga paagi? Gibati ba nimong ang bisan unsang ginamag-tawong programa makabawi sa tanang bata sa dalan tapos nga sila nakigbisog sa pagkabuhi diha sa kadalanan taliwala sa agresibo, mapintasong mga indibiduwal? Makahanduraw ka ba sa usa ka programa sa pag-edukar sa mga ginikanan nga molihok sa responsableng paagi ngadto sa ilang mga anak? Ikasubong isulti, ang tawhanong panlimbasog, bisan unsa ka sinsero, dili bug-os makasulbad sa suliran sa mga batang walay balay.

Ngano man? May usa o may butang nagapugong nga masulbad kining sulirana. Makaiikag, gipaila ni Jesus ang usa ka persona, kinsa gitawag niyang “ang punoan sa kalibotan.” (Juan 14:30) Siya mao si Satanas nga Yawa. (Tan-awa ang panid 12.) Ang iyang malalangong impluwensiya sa katawhan mao ang pangunang babag sa katawhan sa pagsulbad niining mga sulirana ug pagkab-ot sa matuod nga kalipay. (2 Corinto 4:4) Busa, ang pagwagtang nianang dili-makitang mga linalang kinahanglanon aron makab-ot ang matarong nga mga kahimtang alang sa tanang batang walay balay ug sa mga tawong kabos. Nan, kita ba makalaom sa usa ka kalibotan nga walay mga bata sa kadalanan ug katimawa? May tinuod, malungtaron bang paglaom alang sa mga batang walay balay?

[Blurb sa panid 6]

‘Kinsay buot motabang sa usa ka batan-on nga nagtubo nga walay pagtultol ug disiplina?’

[Kahon sa panid 7]

Ang Deklarasyon sa mga Katungod sa Bata sa HK:

◼ Ang katungod sa usa ka ngalan ug nasyonalidad.

◼ Ang katungod sa pagbati, gugma ug pagkamasinabtanon ug materyal nga kasegurohan.

◼ Ang katungod sa igong pagkaon, balay, ug medikal nga mga serbisyo.

◼ Ang katungod sa espesyal nga pag-atiman kon baldado, sa lawasnon, mental, o sosyal nga paagi.

◼ Ang katungod nga unang makadawat sa panalipod ug hinabang sa tanang kahimtang.

◼ Ang katungod nga mapanalipdan batok sa tanang matang sa pagpasagad, kapintasan, ug pagpahimulos.

◼ Ang katungod sa bug-os nga higayon sa pagdula ug kalingawan ug samang higayon sa libre ug pinugos nga edukasyon, aron ang bata makaarang sa pag-ugmad sa iyang indibiduwal nga mga katakos ug mahimong mapuslanong membro sa katilingban.

◼ Ang katungod sa pag-ugmad sa bug-os niyang natagong katakos diha sa mga kahimtang nga may kagawasan ug dignidad.

◼ Ang katungod nga mamatuto diha sa espiritu sa pagkamasinabtanon, pagkamatinugoton, panaghigala taliwala sa mga katawhan, kalinaw, ug tibuok-kalibotang pag-igsoonay.

◼ Ang katungod sa pagtagamtam sa maong mga katungod bisan unsa ang rasa, kolor, sekso, relihiyon, politikanhon o laing pagtuo, nasodnon o sosyal nga kagikan, ug propiedad, pagkatawo, o ubang kahimtang.

Sumaryo gibase sa Everyman’s United Nations

[Picture Credit Line sa panid 5]

Reuters/​Bettmann nga mga Letrato