Panglimbong Diha sa Siyensiya​—Ang Dakong Panglimbong

Ang panglimbong gihubit ingong “usa ka buhat sa paglingla o pagdaot.” Kini maoy “tinuyo nga pagtuis sa kamatuoran aron mahaylo ang uban sa pagbiya sa usa ka butang bililhon.”​—Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary.

“ANG ebolusyon maoy usa ka kamatuoran.” Mao kini ang sukdanan sa pag-angkon sa pagtuo nga nagapasalig sa siyentipikanhong komunidad bahin sa imong ortodoksiya. Ug aron tuohan sa publiko, ang pangangkon kasagarang dugangan: ‘Makadaghang beses nang napamatud-an nga dili na kinahanglan sublion pa ang ebidensiya.’ Pagkakombenyente, ilabina kay ang mga ebolusyonista walay ebidensiya nga pagasublion. Bisan pa, ang mga pulong subsob nga gipahayag, nga sama usa ka mistiko nga pangadye: “Ang ebolusyon maoy usa ka kamatuoran.”

Sa miaging Abril, diha sa pagsubli sa libro sa magasing The New York Times Book Review, ang biologong si Richard Dawkins misulat: “Kita ania dinhi nga naghisgot bahin sa kamatuoran sa ebolusyon mismo, usa ka kamatuoran nga bug-os napamatud-an nga dili-kaduhaduhaan.” Unya siya miingon nga sa pagtagad sa paglalang “diha sa mga klase sa biolohiya maoy sama ka makataronganon sa pagpangayog managsamang oras alang sa pagtudlo sa teoriya nga patag ang yuta diha sa mga klase sa astronomiya. O, sama sa gipunting sa usa ka tawo, ikaw makapangayog managsamang oras sa pagtudlo sa edukasyon sa sekso alang sa pagtudlo sa teoriya sa talabon. Bug-os luwas ang pag-ingon nga kon makasugat kag usa ka tawo nga moingon nga dili motuo ug ebolusyon, ignorante kanang tawhana, kulongo o buang (o daotan, apan labing maayo nga dili ko na lang kana hunahunaon).”

Si Stephen Jay Gould misulat ug mubong-sinulat bahin sa ebolusyon sa gula sa Enero 1987 diha sa magasin sa siyensiya nga Discover. Gustong maghingapin, diha niining lima ka panid nga artikulo iyang giproklamar ang ebolusyon nga usa ka kamatuoran sa 12 ka beses! Ang nagsunod maoy mga kinutlo gikan sa artikulo:

Ang pangunang buluhaton ni Darwin mao ang “pagtukod sa kamatuoran sa ebolusyon.” “Ang kamatuoran sa ebolusyon maayo kaayong pagkatukod sama sa bisan unsang butang diha sa siyensiya (sama ka segurado sa pagbiyo sa kalibotan libot sa adlaw).” Sa pagkamatay ni Darwin, “halos ang tanang mga tawong nagahunahuna midawat sa kamatuoran sa ebolusyon.” Si Gould mihisgot bahin niini ingong “seguradong kamatuoran” ug “ang kamatuoran sa transmutasyon.” “Ang ebolusyon maoy usa usab ka kamatuoran sa kinaiyahan.” “Ang ebolusyon maoy maayo kaayong pagkatukod sama sa bisan unsang kamatuoran sa siyensiya.” “Ang among pagsalig sa kamatuoran sa ebolusyon nahasandig sa daghan kaayong impormasyon.” Iyang gihisgotan ang kasabotan sa mga biologo “bahin sa kamatuoran sa ebolusyon.” “Ang mga teologo wala matugaw sa kamatuoran sa ebolusyon.” “Gatosang mga siyentipiko ang akong nailhan nga nagtuo sa kamatuoran sa ebolusyon.”

Diha sa usa ka punto sa artikulo, si Gould miingon: “Dili ako gustong malanog nga dogmatiko akong pamation nga nagasinggit ‘labani ang bandera mga bata,’ apan ang mga biologo nagkauyon . . . bahin sa kamatuoran sa ebolusyon.” Apan sa pagkamatuod, dili ba kana daw “malanog nga dogmatiko nga nagasinggit ‘labani ang bandera mga bata’”?

Ang biologo sa molekula si Michael Denton nga gihisgotan niining banhang sulti bahin sa pagkahimong kamatuoran ang ebolusyon ug nagsalikway niini pinaagi niining mga pulonga: “Karon sa pagkamatuod ang maong mga pangangkon sa yano binuang.” Sobra pa kini sa binuang. Usa kini ka kabakakan. Kini nagalimbong ug nagadaot. Ginatuis niini ang kamatuoran aron sa pagdani sa lain sa pag-ambit sa usa ka butang bililhon. Ang mga peryodiko, radyo, TV, mga magasin bahin sa kinaiyahan, mga programa sa siyensiya, mga tun-anang libro gikan sa segundo grado paunahan​—tanan nagsige ug dukdok bahin sa ebolusyon nga usa ka kamatuoran nga litaniya diha sa mga kaisipan sa publiko. Dili pa dugay hinunoa, ang The New York Times mitaho nga ang Hunta sa Edukasyon sa California mipagula ug mga giya alang sa mga tun-anang libro sa siyensiya nga wala-magpasiugda sa pagtudlo sa ebolusyon ingon nga kamatuoran.​—Nobyembre 10, 1989.

Gisunod niini ang mga taktika sa pangulong mga saserdote ug mga Pariseo sa mga adlaw ni Jesus. Sa dihang ang gipadalang mga polis sa pagdakop kang Jesus mibalik nga wala siya madala, ang mga Pariseo nangutana: “‘Nganong wala man ninyo siya dad-a dinhi?’ Ang mga polis mitubag: ‘Wala pa gayoy tawo nga nakasulti sama niining tawhana.’ Ang mga Pariseo mitubag kanila: ‘Nagpahisalaag ba diay usab kamo? Duna bay usa sa mga punoan o sa mga Pariseo ang mituo kaniya? Apan kining panon sa mga tawo nga walay hibangkaagan sa Kasugoan maoy mga tinunglo.’” (Juan 7:45-49) Ang panglupig sa awtoridad: ‘Walay usa sa mga tawong inila, walay mga tawong edukado, ang midawat kang Jesus ingong Mesiyas. Ang mga buang ug ang mga tinunglo lamang.’

Ang mga ebolusyonista karong adlawa migamit sa samang taktika sa Pariseo: ‘Panuo kamo sama kanamo,’ sila moingon. ‘Ang tanang batid nga mga siyentipiko nagtuo sa ebolusyon. Ang tanang mga tawong intelehente nagtuo niana. Ang mga walay edukasyon ug ang mga ignorante lamang ang dili motuo niana.’ Pinaagi niining panghadlok ug panglupig sa hunahuna, panon-panon sa mga tawo ang gitigom ngadto sa kampo sa ebolusyonista. Sila walay hibangkaagan sa mga kahuyangan ug sa pagkadili-hingpit sa teoriya sa ebolusyon o sa dili-makataronganong mga pamanabana ug panaghap nga teoriya sa ebolusyon o sa mga kawalay-kalagmitan​—sama sa sinugdanan sa kinabuhi nga gikan sa walay-kinabuhing mga kemikal.a Busa nadala sila sa balik-balik nga mga pangadye nga ginasumaysumay sa mga tigpropaganda sa ebolusyon. Ang teoriya nahimong doktrina, ang mga magwawali niini nangahimong mga hambogiro, ug ang mosupak makadawat ug mabiaybiayong pag-abuso. Ang mga taktika miobra. Sama sa ilang gihimo sa mga adlaw ni Jesus; mao usay ilang gihimo karong adlawa.

Kining unom ka pulong nga linya sa propaganda, ‘Ang ebolusyon maoy usa ka kamatuoran,’ maoy gamay (gamay sa unod), maoy yanong mga pulong (daling isulti), ug kanunay gibalik-balik (bisan 12 ka besis diha sa usa ka mubo nga sinulat). Kini nahimong epektibo kaayong propaganda sa indoktrinasyon sa utok, ug tungod sa pagbalik-balik kini nahimong islogan​—ug ang mga islogan nga balik-balikon bisan asa maprograma diha sa mga utok ug mogawas sa mga dila nga walay pag-usisa o maduhaduhaong pagtuki. Sa dihang ang teoriya nahimo nang islogan sa kaisipan sa komunidad, kini dili na magkinahanglan ug ebisensiya, ug ang tanang mosupak ginabiaybiay. Kon ang mga magsusupak mohatag ug makataronganong tubag sa kamatuoran sa islogan, sila kaligotgotan ug mailalom sa usa lamang ka pagsanong nga mabatonan, nga mao, pagbiaybiay.

Ang mga ebolusyonista nga nag-espesyalisar sa Dakong Bakak nga ‘ang Ebolusyon maoy usa ka kamatuoran’ mokutlo usab ug laing dahon gikan sa libro ni Hitler, kay diha niana siya miingon bahin sa mga masa nga iyang gimandoan: “Tungod sa pagkawalay-hibangkaagan sa ilang yanong mga kaisipan sila daling mangahimong mga biktima sa dakong bakak kay sa usa ka gamay nga bakak, tungod kay sila usahay tingali mamakak sa gagmay nga mga butang, apan sa dayag maulaw gihapon sa sobra ka dagko nga kabakakan.” Ang usa ka libro bahin sa popular nga mga kinutlo naglista ug usa niini: “Kon mosulti ka ug dako nga bakak ug kanunay kanang isulti, daghan ang motuo niana.” Ang usa ka pagsulti sa ebolusyonista may igo nga kadako, ug kini gibalik-balik sa pagsulti, kay milyon-milyon ang nagtuo niana.

Kini maoy usa ka bakak nga usa usab ka panglimbong tungod kay kini maoy “usa ka buhat sa paglingla o pagdaot,” usa ka “tinuyo nga pagtuis sa kamatuoran aron mahaylo ang uban sa pagbiya sa usa ka butang bililhon.” Nagtudlo nga ang mga kagikan sa tawo mao ang mga hayop, nga nagsugod sa microbe ug natapos sa unggoy, ang mga ebolusyonista “nagbaylo sa kamatuoran sa Diyos sa bakak.” Pinaagi niini nga kabakakan, ilang gidaldal ang daghan sa pagbiya sa usa ka butang bililhon​—ang ilang pagtuo sa Diyos isip ilang Maglalalang.​—Roma 1:25.

Kini nga panglimbong nakahimog makalilisang nga kadaot. Ang mga biktima niini mibati nga nakalingkawas gikan sa mga balaod sa Maglalalang, ug sila nangahimong balaod sa kaugalingon: ‘Walay husto o sayop. Buhata ang tanang mga pangibog sa unod. Buhata ang tanan nimong gusto. Wala nay mga pagtulisok sa konsensiya.’ Misulod ang pagkabungkag sa moral, walay-pagpugong ug ugmad na kaayo. Mibulag sa ilang Maglalalang ug sa matuod nga mga sukdanan sa Bibliya, sila nangahimong kabus sa espirituwalidad ug misangpot nga “sama sa walay kabuot nga mga mananap nga kinaiyanhong nahimugso aron pagadakpon ug pagapatyon.”​—2 Pedro 2:12.

[Footnote]

[Kahon sa panid 9]

“Ang propaganda dili molampos gawas kon ang paninugdang prinsipyo hatagan kanunay ug dulot nga pagtagad: kinahanglan nga gamay lamang ang ipadayag niini ug walay kataposang subli-sublion kini. Ning higayona, usab, ang pagkamalaguton, sama sa kadaghanang mga butang niining kalibotana, mao ang una ug ang labing hinungdanon sa kalamposan. . . . Ang mga masa . . . mahinumdom lamang sa libo-libong mga pagsubli sa labing simpleng mga ideya. Kon aduna may kausaban dili gayod kini mag-usab sa unod nga gipadayag sa propaganda, apan kanunay nga mao gihapong butang ang ipahayag niini. Busa ang islogan kinahanglang madan-agan sa nagkalainlaing kiliran, apan ang tumong sa tanang gibanaag maoy sa islogan gihapon.”​—⁠Mein Kampf, ni Adolf Hitler.

[Kahon sa panid 10]

Ang Dakong Bakak nga Propaganda

“Kon mahitungod sa kamatuoran sa ebolusyon kini unibersohanong giuyonan.”​—Limitations of Science, 1933.

“Ang ebolusyon ingong usa ka historikal nga kamatuoran lig-ong napamatud-an sa naghinapos ang mga dekada sa ikadisinuybeng siglo.”​—The Biological Basis of Human Freedom, 1956.

“Ang ebolusyon sa kinabuhi dili na usa ka teoriya. Kini maoy usa ka kamatuoran.”​—Julian Huxley, 1959.

“Ang tanang iladong mga biologo nagkauyon nga ang ebolusyon sa kinabuhi sa yuta maoy usa ka lig-on nga kamatuoran.”​—Biology for You, 1963.

“Ang bisan kinsa nga naladlad sa ebidensiya nga nagasuportar sa ebolusyon kinahanglang modawat niini ingong usa ka historikal nga kamatuoran.”​—Ang Times-Picayune sa New Orleans, 1964.

“Karon, ang teoriya sa ebolusyon maoy usa ka dinawat nga kamatuoran sa tanan gawas sa pundamentalistang minoridad.”​—James D. Watson, 1965.

“Ang ebolusyon nakadangat, sa pagkakaron, sa kahimtang sa kamatuoran.”​—Science on Trial, 1983.

“Kami adunay dili-malalis nga ebidensiya sa kamatuoran sa ebolusyon.”​—Ashley Montagu, 1984.