“Nganong may Dakong Kabalaka”?

SI Papa Juan Paulo II nagpahayag ug “pagkawalay paglaom” sa pagbulag sa tradisyonalistang kalihokan nga Katoliko ni Arsobispo Lefebvre. Ang iglesya, matud pa niya, misanong uban ang “dakong kasubo.”

Ang Katolikong pari si Joaquín Ortega, ang diputadong kalihim sa Romano Katolikong komperensiya sa mga obispo sa Espanya, nasubo sa situwasyon: “Kita nahulog ngadto sa usa ka ‘supermarket nga Katolisismo.’ Ang mga tawo namunit ug namili kon unsa ang gusto nila ingon sa daw ang atong mga doktrina maoy mga delatang mga utanon.”

Si Arsobispo Lefebvre nag-ingon nga gibudhian sa Ikaduhang Konselyo sa Batikano ang tradisyonal nga Iglesya Katolika, gibuksan ang iglesya alang sa mga kausaban. Busa, siya nagtuo, nga giuyog sa konselyo ang pagtuo sa mga Katoliko nga sila sakop sa usa ka matuod nga iglesya.

Sa pagsuma sa mga argumento ni Lefebvre ug sa iyang mga sumusunod, ang International Herald Tribune misulat: “Ang mga tradisyonalista nangatarongan nga mahimong ang iglesya ang nasayop una pa ang konselyo, o kaha kini nasayop na karon, apan dili mahimong masayop kini niadto ug karon. Kon kini nasayop una pa ang konselyo, matud nila, nan tingali kini nasayop sa uban pang mga doktrina. ‘Kita ania dinhi aron ipakita ang atong pagmahal sa simbahan sa tanang panahon,’ ang arsobispo miingon.”

Ugaling, daghang sinserong mga Katoliko ang nangutana kon ang gitudlo ug ginabuhat ba sa iglesya una pa ang Batikano II kamatuoran o kini kaha sayop.

Ang Liberal nga mga Katoliko Nabalaka

Daghan ang liberal ug hunahunang mga Katoliko ang nabalaka nga ang ilang gihunahunang progresibong mga lakang nga gihimo sa Batikano II gisabotahe tungod sa kalihokan bahin kang Lefebvre. Sila nahadlok sa opisyal nga mga pahayag sa Batikano dili pa dugay, sama nianang gisulti ni Kardinal Ratzinger, ang tigbantay sa ortoduksong Katoliko. Siya ang pangulo sa ahensiya sa Batikano nga sulod sa upat ka siglo nailhan ingong ang Kongregasyon alang sa Sagradong Inkisisyon.

Si Kardinal Ratzinger, ang prepekto sa Sagradong Kongregasyon alang sa Doktrina sa Pagtuo, sa Roma, miingon: “Ang pagkabahinbahin mahitabo lamang kon ang mga tawo mohunong na sa pagkinabuhi ug sa paghigugma sa pipila ka mga kamatuoran ug mga sukdanan sa Kristohanong pagtuo.” Ang progresibong mga Katoliko nahadlok nga anaa sa hunahuna sa kardinal ang “mga kamatuoran ug mga sukdanan” nga maoy kinaiyahan sa Iglesya Romana Katolika sa mga adlaw una pa sa Batikano-II.

Gipatugbaw ang maong kahadlok, ang artikulo nga nag-ulohang “Ang Kabayranan sa Pagkabahinbahin,” nga gipatik sa mantalaang Pranses nga Le Monde, miingon: “Kinsay nasayod kon ang Batikano dili​—wala-mahibalo o dili-moangkon​—misugod sa pagtuman sa ‘tradisyonalismo sa wala pa si Lefebvre’? . . . Dili ba kaha ang [Batikano] naningkamot nga mabalik ang kiling-sa-tradisyonalistang mga klero ug layko ug labaw sa tanan ipatuman pag-usab ang Katolikong awtoridad ug mga sukdanan diin bukas kining gihagit, ilabina sa Kasadpang Uropa ug Amihanang Amerika?”

Disidenteng mga Teologo

Niadtong Enero 1989, 163 ka teologong Katoliko nga gikan sa Kasadpang Alemanya, Netherland, Austria, ug Switzerland mipagulag usa ka pahayag nga karon nailhang Deklarasyon sa Cologne. Sa mga semanang misunod, sila giduyogan sa gatosan ka mga teologong Katoliko gikan sa ubang mga nasod, apil ang Italya. Ang balod sa pagsukol natukbil tungod sa binuot-buot nga pagtudlo sa Batikano ug usa ka konserbatibong prelado ingong Katolikong arsobispo sa Cologne, Alemanya, nga batok sa mga kagustohan sa lokal nga herarkiya. Apan ang pagprotesta misaylo pa sa pagtudlog gitawag nga makituo nga mga obispo. Apil niini ang disiplinaryong mga lakang sa Batikano sa pagpahilom sa mga teologo nga nagpakitag “teolohikanhong kaisipan nga gipasiugda sa Ikaduhang Konselyo sa Batikano.” Gikuwestiyon usab sa mga teologo ang katungod sa papa sa pagpatuman sa iyang mga hunahuna “diha sa natad sa pagtudlo sa doktrina,” ilabina mahitungod sa pagpugong sa pagpanganak.

Ingong pagsanong niining deklarasyona, prangkang mipahayag si Kardinal Ratzinger nga kadtong mosalikway sa baroganan sa Batikano bahin sa pagpugong sa pagpanganak ug sa diborsiyo naghatag ug sayop nga interpretasyon sa “konsensiya” ug sa “kagawasan” ug nagalapas sa tradisyonal nga pagtulon-an sa iglesya. Iyang gipahinumdoman dili pa dugay ang mga prelado sa U.S. nga dili nila angay tugotan nga maimpluwensiyahan ang ilang mga pagtulon-an sa “wala magkausang ideya” sa mga teologo.

Daghang mga Katoliko ang Nalibog

Ang Pranses nga teologong Katoliko miingon diha sa usa ka interbiyo sa Le Monde: “Sayop ang pag-angkon . . . nga kini nga krisis nakaapektar lamang sa mga teologo. Sila nagpatugbaw lamang sa dako nga kabalaka sa kadaghanang mga Katoliko.”

Daghang sinserong mga Katoliko ang nahibulong kon ang rebeldeng arsobispong si Lefebvre, bisan tuod giekskomunikar, tingali wala ‘mapildi sa pakig-away apan nakadaog sa gubat.’ Sa pagkamatuod, gihimo ang mga panugot sa mga sumusunod ni Lefebvre sa usa ka tinguha nga makabalik sila sa toril. Ang Misa gilitok na usab sa Latin diha sa daghang simbahang Katoliko, ug ang konserbatibong mga obispo gibutang sa puwesto. Makaiikag, ang tradisyonalistang mga Katoliko nangutana: ‘Nganong si Mosinyor Lefebvre giekskomunikar samtang gipanalanginan sa Katolikong mga pari sa Holland ang homoseksuwal nga “mga kaminyoon” ug ang mga pari sa Habagatang Amerika nga nagpasiugdag rebolusyonaryong teolohiya sa kagawasan bahin man gihapon sa simbahan?’

Kining tanan naghatag ug kalibog sa daghang Katoliko. Ang usa ka Pranses nga Katoliko misulat ngadto sa peryodikong La Croix (Ang Krus): “Ang simpleng mga Kristohanon, sama kanako, nag-antos tungod kay kadtong nalangkit [sa kasungian sa simbahan] wala maghisgot sa mga butang ug sa paghimog kasabotan. Ang ubang mga tawo hinayhinay nga nagapalayo sa relihiyosong batasan, kon dili man sa Iglesya.”

Walay duhaduha, kining mga tawhana dili makasabot kon ngano nga kanang ilang gilantaw nga usa ka tinuod nga iglesya hilabihan man nga nabahin. Bisan ang paring Katoliko nga si René Laurentin nangutana: “Nganong may pagkabahinbahin man taliwala sa mga Kristohanon?” Sa mubo atong tagdon ang pipila ka hinungdan niini.

[Blurb sa panid 7]

“Ang mga tradisyonalista nangatarongan nga mahimong ang iglesya ang nasayop una pa ang konselyo, o kaha kini nasayop na karon, apan dili mahimong masayop kini niadto ug karon.”​—International Herald Tribune.