Berlin—Usa ka Salamin sa Atong Kalibotan?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Alemanya

SA MIAGING Nobyembre 9, 1989, dihay malipayong mga panon sa mga tawo nga nangatkat sa Padir sa Berlin ug daghan kaayong mga taga Sidlakang Berlin mitabok sa mga sa utlanan​—dili-katuohan alang sa kadaghanang mga Aleman ug sa mga tumatan-aw sa TV sa tibuok kalibotan.

Sukad sa 1945 ang Berlin, sa pila ka bahin, nagasalamin sa pagkontrahay sa duha ka superpower o dagkong mga gahom, nga gihawasan sa “hari sa amihanan” ug sa “hari sa habagatan.” (Daniel 11:36-45) Sa unsang paagi kining pagkontrahay naugmad sa Berlin, ug nganong bukas na man ang mga utlanan karong adlawa? Ang ato bang nabahin nga kalibotan mabag-o usab?

Sa panahon sa Gubat sa Kalibotan II, ang Unyong Sobyet, ang Tinipong Bansa, ug ang Britanya nagkahiusa sa pakig-away sa Nazi Alemanya. Ang mga alyado nagtuo nga kining pagtinabangay magpadayon bisan human sa gubat. Busa, sila nagkauyon sa pagbahin sa napilding Alemanya ngadto sa okupasyong mga sona ug sa pag-ambit sa kaulohan niini, ang Berlin, nga makatagamtam ug espesyal nga kabutang. Busa sa 1945 ang Alemanya ug Berlin nabahin sa pagmando sa mga pamunoan sa militar sa Sobyet, Amerikano, Britaniko, ug Pranses.

Wala magdugay nadayag nga ang gahom nakakita ug naghimog mga butang sa lahi nga paagi. Ang Unyong Sobyet buot ug Komunista nga pamunoan alang sa tibuok Berlin, apan ang mga gahom sa Kasadpan nagalaban ug independenteng sistema diha sa ilang mga sektor. Sa eleksiyon sa Oktubre 1946, upat gikan sa lima ka taga Berlin wala mobotar sa Komunista.

Sa 1948, sa dihang ang mga gahom sa Kasadpan mipabor alang sa pagtukod pag-usab sa ekonomiya ug pagbaton ug usa ka demokratiko nga estado sa ilang giokuparan nga mga lugar sa Kasadpang Alemanya, ang mga Sobyet mibulag sa Allied Control Council. Busa natapos ang pag-ubanay sa upat ka gahom nga pamunoan. Ang paglaom sa pagmando nga hiusa sa Alemanya gikan sa Berlin wala magdugay.

Nagsugod ang Bugnaw nga Gubat

Ang Berlin, nga sakop sa sona sa Sobyet, nagpadayon sa upat-ka-gahom nga kahimtang niini. Alang sa mga Sobyet, nga maoy nagmando sa sidlakang sektor sa siyudad, ang teritoryo sa Kasadpan maoy usa ka peligrosong “elementong langyaw.” Niadtong Hunyo 1948 gilunsad nila ang bug-os nga pag-ali sa yuta sa mga sektor sa Kasadpan aron mababagan ang mga linya sa suplay sa Kasadpang Berlin ug nagpugos sa Kasadpan sa pagbiya sa mga katungod niini sa Berlin. Unsay reaksiyon sa Kasadpan?

Niadtong Hunyo 26, 1948, ang labing dakong pagkarga pinaagig ayroplano sa kasaysayan ang gisugdan. Hapit usa ka tuig, ang Tinipong Bansa ug Britanya nakaorganisar ug 279,114 ka biyahe sa ayroplano, nga naghatod ug duolan sa 2.3 ka milyong toniladang pagkaon, karbon, ug ubang mga kagamitan ngadto sa siyudad. “Ang pag-ali sa Berlin mao ang pasiuna sa Bugnaw nga Gubat,” mikomento si Norman Gelb diha sa iyang librong The Berlin Wall. “Sa samang higayon, ang reaksiyon sa pag-ali dramatikong nagpalig-on sa pagmando sa Amerikano diha sa Kasadpan.”

Siya nagpadayon: “Alang sa Moscow, ang katakos sa Alyado sa pagsukol sa mga paningkamot sa Sobyet sa pagpalayas kanila diha sa ilang nalain nga teritoryo diha sa tunga sa teritoryong Komunista nagpamatuod sa dili-mauyog nga kombiksiyon nga desidido ang Kasadpan sa paglaglag sa sistema sa Sobyet. Wala nay pagduhaduha diha sa Kremlin nga, aron makalahutay, ang Unyong Sobyet kinahanglang mahimong dakong gahom sa militar. Ang pakigbisog sa Berlin maoy nakapukaw alang sa pagkontrahay sa Rusya ug Amerika nga nahimong dominanteng bahin diha sa internasyonal nga mga kalihokan sa panahon sa ikaduhang katunga sa ikakawhaan ka siglo.”

Sa dihang gihunong ang pag-ali, ang mga gahom sa Kasadpan desididong magpabilin sa Berlin, gipanalipdan ang kabutang niini. Ang kal-ang sa Sidlakan ug Kasadpan daw dili na gayod masumpay pa sa dihang, sa 1949, duha ka Alemang estado natukod: ang Pederal nga Republika sa Alemanya (Kasadpan) ug ang Demokratikong Republika sa Aleman (Sidlakan). Ang Berlin karon adunay duha ka sibilyang mga administrasyon ug duha ka kuwarta nga gigamit. Sa 1952 ug 1953, giputol sa Sidlakang Aleman nga estado ang mga linya sa telepono ug giputol ang mga koneksiyon sa mga dalan ug mga rota sa bus tali sa Sidlakan ug sa Kasadpang Berlin.

Samtang gitagamtam sa mga lungsoranon sa Kasadpan ang Wirtschaftswunder, usa ka pag-uswag sa ekonomiya nga nagtanyag sa mga pumapalit ug daghang kapiliang mga palaliton, daghang mga taga Sidlakan walay mga tagana. Nadayag kini niadtong Hunyo 1953, sa dihang nagwelga ang mga taga Sidlakang Berlin, ang mga demonstrasyon mikaylap sa tanang bahin sa Sidlakang Alemanya. Ang kauswagan misangpot ug mapintas nga pag-alsa batok sa sistema sa Komunista. Ang kagamhanan sa Sidlakang Aleman nangayog tabang sa mga sundalong Sobyet. Ang mga tangke de giyera maoy nakasanta sa kagubot.

Ang mga gahom sa Kasadpan naghinan-aw lamang, naghatag ug mga garantiya sa ilang tagsa-tagsa ka sektor lamang sa Berlin. Ang mga gidahom nga mopamatuod sa pagbahin sa Alemanya nahugno. Ang utlanan niadto sa Sobyet ug sa Kasadpang mga sona nahimong linya sa pagbulag tali sa Sidlakan ug sa Kasadpan.

Usa ka Padir sa “Kalinaw” ug “Kaulawan”

“Ang hari sa habagatan” naghimo sa Kasadpang Berlin nga madanihong “palitanan sa kasadpan,” ug ang mga tawo gikan sa Sidlakan, kinsa dali nga makaduaw sa mga higala ug mga paryente sa Kasadpang Berlin, nakakita sa lahi nga kinabuhi didto. Niadtong 1960 duolan sa 200,000 ka Aleman ang milayas gikan sa Sidlakan ngadto sa Kasadpan, ang kadaghanan nangadto sa Kasadpang Berlin. Sa unsang paagi masumpo sa “hari sa amihanan” ang “kusog nga paglalin”? Sa buntag sa Agosto 13, 1961, nakita sa Sidlakang Aleman ang armadong mga guwardiya ug mga trabahante nga nagtukod nianang “ginganlan dayon ug ‘Padir sa Kaulawan’ o ang ‘Padir sa Kalinaw’​—depende kon unsay imong gibarogang ideolohiya,” matud pa ni Norman Gelb. Ang usa ka Komunistang taga Sidlakang Aleman misaysay: “Kami walay kapilian. Nawad-an kami ug daghan kaayo sa among labing hawod nga mga tawo.”

Ang Padir sa Berlin nakahunong dili lamang sa pagdagsa sa mga lalin kondili nagbulag usab sa mga paryente ug mga higala. Kawhaan-ug-walo ka bulan human sa pagtukod niini, ang mga taga Kasadpang Berlin gitugotan sa pagduaw sa ilang mga paryente sa Sidlakang Berlin sa usa ka adlaw. Gisunod ang upat-ka-gahom nga kasabotan, nakakita ang katuigang 1970 ug dugang nga pagluag, nagtugot ug mga tawag sa telepono ug mga pagduaw tali sa Sidlakan ug sa Kasadpan. Bisan pa niana, mga 80 ka tawo ang napildihan sa ilang mga kinabuhi sa pagsulay sa pagtabok sa Padir sa Berlin.

Sa wala pa gub-a ang Padir, si Chancellor Kohl miingon: “Ang polisa sa Sekretaryo Heneral nga si Gorbachev sa pagtukod pag-usab nagadala uban niana, sa unang higayon sukad sa kataposang Gubat sa Kalibotan II, ug makataronganong paglaom aron masulbad ang panagbangi sa Sidlakan ug Kasadpan.” Sa unsang paagi nakita kini diha sa Berlin?

Ang mga reporma sulod sa gingharian sa “hari sa amihanan” nagtugot ug libolibong mga taga Sidlakang Aleman sa paglayas ngadto sa mga embahada sa Kasadpang Aleman sa daghang Sidlakanhong mga siyudad sa Uropa sa tunga-tunga sa tuig 1989. Ang mga embahada nagdasok sa mga tawo, ang kahimtang dili-mabangbang. Niadtong Septiyembre 1989 dihay talan-awon sa pagdagsa sa gikapoy nga mga lalin nga gihatagag permiso sa paggawas sa Sidlakan ug gikulentasan ug mga bulak sa ilang pag-abot sa Kasadpan. Tuman ang kaikag, ang emosyon hilabihan.

Ang pagpamahawa nakapukaw ug mga debate sa Sidlakang Alemanya. Unsay nagpahinabo sa pagpanggawas? Ang radikal nga mga reporma gisalikway, ug sa Oktubre ug Nobyembre 1989, kapin sa usa ka milyong mga Aleman sa Sidlakan malinawong naghimog demonstrasyon sa Leipzig, sa Sidlakang Berlin, ug sa ubang mga siyudad, nga nanagsinggit: “Kami nga mga lungsoranon.” Ang kagamhanan sa Sidlakang Aleman miampo ug, human sa 28 ka tuig, gibuksan ang Padir sa Berlin ug ang mga pultahan sa kausaban sa politika ug ekonomiya. Ang mantalaang Aleman nga Die Zeit mikomento: “Sa 1989 ang kasaysayan sa kalibotan nauyog sa mismong mga pundasyon niini, gitay-og sa mga tawo kay sa mga gahom.”

Sukad nga gibuksan ang mga utlanan, ang mga taga Berlin “wala na magkinabuhing nahilain,” nagkanayon ang mantalaang Süddeutsche Zeitung. Ang pagguba sa Padir gisugdan sa 1990.

Matuod nga Kalinaw ug Kasegurohan Haduol Na

Sa dugay na kaayong panahon, ang Kasadpan ug Sidlakang Berlin daw nagsalamin dili lamang sa atong nabahin nga kalibotan kondili sa mga suliran usab niini. Pananglitan, bisan tuod gitagamtam sa kadaghanang mga taga Sidlakang Aleman ang pipila ka sosyal nga mga bentaha, ang Sidlakan nag-antos ug ekonomikanhong kakulangan ug kaylap nga polusyon. Ang Kasadpang Berlin nagaatubang usab sa iyang kaugalingong mga suliran, sama sa pag-alsa sa mga estudyante, terorismo, ug iskandalo sa politika. Busa, ang Kasadpan o ang Sidlakan walay ideolohiya nga makasulbad sa globonhong suliran sa katawhan.​—Proverbio 14:12.

Bisan unsa pay mahimo sa mga nasod, ang tawhanong mga paningkamot sa paghiusa sa atong nabahin nga kalibotan dili makawala sa pagkahakog o sa paghimo sa yuta nga usa ka paraiso. Ang labaw-tawhanong gahom lamang ang mopatunghag matuod nga panaghiusa ug mowala bisan sa sakit ug kamatayon. Ang Gingharian sa Diyos mao ang mohimo niining dakong buluhaton.​—Mateo 6:10; Pinadayag 21:1-5.