Pagpaniid sa Kalibotan
BROSYUR SA BIBLIYA DIHA SA 192 KA PINULONGAN
Ang Guinness Book of World Records naglakip ubos sa iyang ulohang “Highest Printings” sa librong The Truth That Leads to Eternal Life, nga gipatik niadtong 1968 sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. Sa pagka Mayo 1987 ang librong Truth nakaabot sa bug-os nga gidaghanon nga 106,486,735 kopya nga gipatik diha sa 116 ka pinulongan, sumala sa basahong Guinness. Bisan pa niana, sa bag-o pa, ang mga Saksi ni Jehova nanagtag sa brosyur nga Enjoy Life on Earth Forever! Ang maong brosyur, nga gipatik niadtong 1982 sa samang sosyedad, karon mabatonan diha sa 192 ka pinulongan, ug kapin sa 60,000,000 kopya ang napatik.
SOBRANG PAGTOMAR SA MGA PANGHUPAY SA SAKIT
Usa ka Australiang opisyal karong bag-o nagpahibalo nga ‘ang mga Australiano nagatomar ug upat ka libong milyong analgesics kada tuig,’ sumala sa The Courier Mail. Ang pangunang gikabalak-an mao nga ang nagkadaghang estudyante, ilabina ang mga batang babaye, nagkahimong anad nga mga tigtomar niining mga drogaha. Ang Departamento sa Edukasyon sa Australia nag-andam sa librong Painkillers: A Student Workbook aron itagtag ngadto sa tanang eskuylahan sa Estado. Ang katuyoan sa libro mao “ang pagsulay sa pagkunhod sa panginahanglan sa mga estudyante sa pagtomar ug mga droga aron makasagubang sa mga problema,” miingon ang The Courier Mail. Usa ka doktor miingon nga “daghang batang babaye ang nagdako nga naghunahuna nga angay silang motomar ug pildora alang sa matag sakit.” Gitala usab niya ang anemia, pagkagitubol, ug sakit sa tiyan ingong posibleng mga daotang epekto sa paghinobra sa mga tambal sa paghupay sa sakit o analgesic. Gisugyot niya ang pag-inom ug tubig, pagkatulog nga sayo, ehersisyo, paglakaw sa preskong hangin, ug regular sustansiyadong mga pagkaon ingong kapaingnang mga paghupay sa mga labad-sa-ulo ug ginagmayng mga kaul-ol.
KLEBER NGA PANGLANSIS
Gusto ba nimo ang patsada ug aghop nga binuhi? Sulayi ang usa ka East German guwardiyang iro. Mga 6,000 sa mga iro nagpatrolya sa hikting luna tali sa Silangan ug Kasadpang Alemanya. Uban sa kinoryentehang mga koral, mga mina, ug mga masinggan, sila gituyo aron sa pagpugong sa mga taga-Silangang Alemanya sa pagkalagiw ngadto sa Kasadpan. Kadto misaler. Si Georg, usa ka taga-Silangang Alemanya nga guwardiya sa utlanan, nahadlok gani nga molakaw duol kanila sa iyang mga patrolya. “Unya akong namatikdan nga walay usa kanila ang namaghot kanako,” matud niya. “Kadto panglansis diay.” Kay anaa sa kapunawpunawan ang nahiusang Alemanya, ang mga taga-Kasadpang Alemanya nga nagtinguhang makabaton sa mga hayop ingong mapintas nga mga guwardiyang iro nangahiubos. “Ang kadaghanan sa mga iro mao lamay mga lansis,” matud ni Ulrich Karlowski sa Sosyedad Alang sa Panalipod sa Kahayopan sa Kasadpang Alemanya. “Gibansay sila sa paghimo sa yanong mga butang sama sa paglingkod ug pagdalagan, dili sa paghambat sa mga tawo.”
MGA GUBAT SA APRIKA
“Tingali mga tulo ka milyong tawo o kapin pa ang namatay ingong resulta sa mga gubat sa Aprika latas sa miaging dekada,” sumala sa mantalaang Lesotho Today. Ang mga banabana sa mga nangamatay sa Etiopianhong Gubat nakaabot “tali sa 500,000 ug usa ka milyon.” Ang Lesotho Today midugang nga lagmit ang kabos nga katawhan sa kabalangayan ang labing nag-antos, nga miingon nga “mga siyam ngadto 12 milyong Aprikano ang nawad-ag balay tungod sa gubat, nangahimong mga kagiw o nawala sa lugar nga mga tawo.” Sumala sa The Star sa Johannesburg, South Africa, ang gibanabanang 600,000 ka kinabuhi ang nawala sa Mozambique panahon sa sibil nga gubat niini, nga apil kanila ang 380,000 ka bata. Kini labaw sa napulo ka pilo sa nangamatay nga mga Amerikano sa Gubat sa Vietnam.
MGA BATA GIANAK ARON IHALAD
Ang mga imbestigayon sa praktis sa Satanismo sa lainlaing mga bahin sa South Africa nagapakita nga ang impluwensiya niini diha sa kabatan-onan nagakahimong mas kaylap. Bisan pa niana, sumala sa Saturday Star, ang usa ka mantalaan sa South Africa, “ang enterong mga pamilya—mga amahan, mga inahan ug mga bata—” nalangkit, ug ang pila ka Satanista maoy “propesyonal nga mga tawo nga dungganon diha sa komunidad.” Ang kapolisan nagaimbestigar sa mga buhat sa pag-abusar sa bata, panglugos, bestialidad, ug pagpatay sa mga bata. Ang kanhing mga Satanista nagbutyag ngadto sa kapolisan sa Cape Town nga 11 ka bata ang gipatay ingong rituwal latas sa miaging lima ka tuig ug nga ang mga bata gianak nga linain aron ihalad, miingon ang Saturday Star.
NAKAPATAY NGA AKSIDENTE SA MECCA
Ang siyudad sa Mecca sa Saudi Arabia nagaabiabi sa milyonmilyong Muslim nga mga dumuduaw gikan sa tibuok kalibotan kada tuig. Karong tuiga, sa Hulyo 2, 1990, ang makalilisang nga aksidente nagdaot niining relihiyosong pagduaw. Sumala sa The New York Times, ang opisyales sa Saudi mitaho nga “1,426 ka Moslem nga dumuduaw ang namatay sa pagdaganay sulod sa usa ka tunil sa pedestriano nga nagkonektar niining siyudara uban sa kampo sa mga tolda alang sa mga dumuduaw.” Gikataho, ang tunil, nga makasulod sa mga usa ka libong tawo, nahuot nga labaw sa kapasidad sa mga 5,000 ka pedestriano. Usa ka nakasaksi mitaho nga dugang pa niadtong nayatakan sa pagdaganay, daghan ang nakuyapan nga nawad-ag panimuot, ug ang uban namatay tungod sa kakulang sa oksiheno. Ang Times miingon nga si Haring Fahd sa Saudi Arabia nagtumong sa aksidente ingon nga maoy “kabubut-on sa Diyos, nga maoy labaw sa tanan.”
USA KA BAG-ONG BIBLIYA ALANG SA ARTIKO
Ang paghubad sa Bibliya ngadto sa Inuktitut, ang pinulongan sa nitibong Inuit nga katawhan sa Artiko, dugay nang usa ka hagit. Ang pinulongan walay pulong alang sa karnero, kabayo, o asno, apan kini may 30 ka pulong alang sa niyebe. Ang hubad nga gigamit karon, sumala sa The Globe and Mail sa Toronto, Canada, maoy 90 anyos na ug punog mga sayop nga hubad ug bakikaw nga mga pamulong. Kini nagahubad sa pamulong ‘ang kordero sa Diyos,’ pananglitan, ingong “espesyal nga butang sa Diyos nga ang dagway sama sa caribou nga baye.” Apan salamat sa satelayt nga telebisyon ug sa edukasyon, ang katawhang Inuit karon sinati sa mas daghang pulong nga sa nangagi wala nila hisayri. Busa, ang usa ka bag-ong hubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan nagsugod na. Ang “karnero” karon hubaron sa Inuit nga pulong “sheepi,” apan ang “asno” magpabiling “ang butang nga dagkog mga dalunggan.”
MAKAPATAYNG SINAGOL
Ang “cocaine” nga gibaligya ngadto sa mga tig-abusar sa droga sa Brazil duna lamay mga 7.5 porsientong lunsayng cocaine, sumala kang Paulo Sérgio Fleury, hepe sa polisiya sa Departamento sa Narcotiko (Denarc) sa Estado sa São Paulo. Ang paggamit sa sinambogang cocaine mahimong makapatay. Ang Brazilianong mantalaang O Estado de S.Paulo mitaho nga ang cocaine nga nailog sa kapolisan nakaplagang gisambog sa mga substansiya sama sa ‘boric acid (hilo nga gamiton sa pagpatay sa mga olmigas ug mga ipos), confectioners’ sugar, tambal sa diyaria, lokal nga pang-anestesia, sodium chloride (asin), gypsum, ug bisan pinolbos nga bildo.’ Ang pinolbos nga bildo, bisan pag ginaling, “makapahinabog mga lungag sa ginhawaan, mga hiniwaan ug mga samad diha sa tiggamit.”
BAG-ONG SOBYET-BATIKANO NGA KONEKSIYON
Ang pagtagbo ni Papa Juan Paulo II ug sa Sobyet nga presidente si Mikhail Gorbachev sa miaging Disyembre misangpot niining tuiga sa opisyal nga koneksiyon tali sa Batikano ug sa Unyon Sobyet sa unang panahon sukad sa Rusong Rebolusyon sa 1917. Nga gibatbat sa tigpamaba sa Batikano nga si Joaquim Navarro ingong “una-diplomatikong mga relasyon,” ang kasabotan nagaawhag sa Batikano nga ibaylo ang usa ka hawas nga may ranggong apostolic nuncio ilis sa usa ka Sobyet nga representante nga may ranggong ambassador extraordinary. Si Gorbachev giingong misaad sa papa nga ang kagawasan sa relihiyon igarantiya sa Unyon Sobyet.
ANG GAHOM SA PAGKADISIDIDO
Ang mga tigdukiduki sa University of California sa San Diego sa La Jolla nakadiskobreng ang pagkadisidido mopalugway sa kinabuhi ubos sa pila ka kahimtang. Ang mga tigdukiduki nagtuon sa mga proporsiyon sa pagkamatay sa tigulang nga mga Inseka sulod sa 15-anyos nga yugto. Ilang nasayran nga ang mga proporsiyon sa nangamatay mius-os ug 35 porsiento sa mga semana una sa Insek nga Pangilin sa Bulan sa Pag-ani, usa ka tinuig nga okasyon diin ang kababayen-an nagadula sa pangunang papel sa seremonyas. Sulod sa semana tapos sa pangilin, ang mga proporsiyon sa nangamatay kinatas-an nga milabaw ug 35 porsiento sa normal nga gidaghanon. Susama usab sa Hudiyong mga lalaki kon bahin sa Paskuwa. Ang sosyologong si David P. Phillips, nga nanguna sa panukiduki, gikutlo diha sa The Boston Globe nga miingon: “Ang mga resulta nagasugyot nga kusganon nga ang pila ka tawo makaarang sa paglangan sa kamatayon sa makadiyut aron makaabot sa usa ka okasyon nga sa sikolohikanhon bililhon kanila.”
USA KA MAKAPATAYNG DULA
Ang mga batang nagapuyo sa habog nga mga pamalay sa New York City nakadiskobreg peligrosong paagi sa pagtinguhag mga paukyab: ang pagsakay sa ibabaw sa mga elebetor. Ang kalaki nasayran sulod sa labing menos 20 anyos, apan ang kapolisan nagaingon nga kini nagauswag, nga misangpot sa halos 200 ka pagdakop ug 40 ka pagkaangol sulod sa 1989, nga midoble ang mga gidaghanon alang sa 1988. Gawas nga makapahinabog ngilngig nga mga pagkasamad, kining dulaa mopatay usab. Ang usa ka 12-anyos nga batang lalaki misulay sa pagsirko gikan sa usa ka sagbayan ngadto sa nag-andar nga elebetor ug nahagsa nga namatay, tulo ra ka semana tapos himoa sa usa ka pelikula nga nagpasidaan sa kabataan batok niining dulaa diha sa samang lungag sa elebetor. Ang pila ka batan-on misulay sa paglukso gikan sa ibabaw sa usa ka nag-andar nga elebetor ngadto sa lain. Ang uban nagasakay sa ubos sa kaha sa elebetor, nga nagbitay sa usa ka kable sa koryente. Ang mga babaye ug mga lalaki nagadula niana. Sumala sa opisyales sa pamalay, ang mga bata gitukmod sa kalaay ug tinguha nga magpadayeg sa ilang mga isigkaingon.