Mga Batan-on Nangutana . . .

Unsay Daotan sa Pagkiniat?

“SARAH! Sarah!” ang batan-ong lalaki mihunghong gikan sa pila ka lumbay sa lingkoranan sa likod. “Dali, tupad nako!” Gisubli niya ang iyang hangyo kada lima ka minutos​—nga kawang. Alang kang Sarah, ang mga pagsulay sa pagkiniat sa batan-ong lalaki sulod sa klasehanan dili lang matag-adlaw nga kapikalan.

Ang batan-ong si Jennifer dili pa edaran sa pagtungha sa hayskul, apan miasoy siya: “Ang mga lalaki manultig mga butang nga dobleg mga kahulogan ug molihok sa paaging dili lang mahigalaon.” “Ang mga mata!” midugang si Erika. “Tan-awon ka nila uban nianang dagko sinuhid nga mga pahiyom, ug gikan sa ambut diin nila makuha kanang halalom kaayong paningog​—ako mahikatawa niana. Ug sila modip-ig gayod kanimo.” Ang mga batang lalaki usab kasagaran nga maladlad sa pagkiatkiat. Si John, usa ka tin-edyer, miasoy: “Ang mga batang babaye [sa eskuylahan] mosulay sa pagduol ug paghikap kanimo, nga ilikos pa nila ang ilang mga bukton kanimo. Diha sa mga hawanan sila moduol ug mosulay sa paghalog nimo.”

Tinuod, daghang batan-on mopatim-aw nga gustog atensiyon. “Makalingaw kini,” mipahayag ang usa ka babaye nga ginganlag Connie nga nagadasig sa maibogong mga pagtutok pinaagi sa pagbiste sa makapatental nga paagi. Daghang batan-on gustong magsabwag usab sa pagtagad. “Ako usa ka babaye nga gustong magkiniat uban sa tanang lalaki​—bisan pag nagustohan ko sila o dili,” misulat ang usa ka babaye ngadto sa ’Teen nga magasin. “Ang pagkiniat mopabati nako nga labi pang masaligon ug madanihon.”

Nan, sa unsang paagi pagaisipon sa usa ka Kristohanong batan-on ang pagkiniat? Kini ba inosenteng kalingawan lamang, dili-kalikayang bahin sa dalan sa gugma? O aduna bay pila ka dagkong kapeligrohan nga pagalikayan?

Kon Unsay Nalangkit sa Pagkiniat

Sa Ingles nga pinulongan, ang flirting o pagkiniat dili pareho sa angay nga pagtagad nga ikahatag sa usa ka lalaki ngadto sa usa ka babaye (o balit-ad niana) sa unang mga ang-ang sa pagpangulitawo. Hinunoa, kini nagkahulogan “sa paggawi nga paraygon [nga gugmahanon] nga walay ugdang nga tuyo.” Ang Pranses nagatawag sa usa ka babaye nga nagagawi sa maong paagi nga coquette o kiat.

Ugaling, kon unsa sa eksakto ang kiniat nga gawi dili sayon nga ipunting. Ang pagkiniat mahimong maglangkit sa usa ka pagtan-aw, paghikap, tono sa tingog, pahiyom nga maulawon​—bisan ang paagi sa pagsinina, pagtindog, o pagdala sa kaugalingon. Apan bisan pag lisod tingali mabatbat ang pagkiniat kasagarang sayon ang pag-ila sa dihang ang usa ka tawo mao ang tumong niana. Sa bisan unsang paagi, kon ang usa bata pa kaayo aron sa pagtinguha sa kaminyoon, ang pagkiniat o gawing magpaibog peligroso gayod!

Peligrosong “Kalingawan”?

Dili ingon nga daotan mismo ang pagbati nga naibog sa usa sa kaatbang nga sekso. Sa pagkatinuod, panahon sa “buswak sa pagkabatan-on,” kinaiyanhon lamang nga kusganon ang maong mga pagbati; kini ang paagi sa pagbuhat kanato sa Maglalalang. (1 Corinto 7:36) Tingali ikaw mahibulong kon unsa ka kamadanihon; ang pagkiniat basin mopatim-aw nga samag dili-makadaot nga paagi sa pagsuta. Ang ’Teen nga magasin nagdasig gani sa mga babaye sa pagkiniat pinaagi sa pagpahayag, “Ang Pagkiniat Mahimong Makalingaw!” Ang nagsunod nga artikulo mihatag ug detalyadong mga instruksiyon sa arte sa pagkiniat.

Apan ang kamatuoran mismo nga ang pagkiniat mahimong tawgon nga makalingaw wala maghimo niana nga mapuslanon o maayo. Tagda ang tinamdan sa matarong nga tawong si Job. Kas-a siya miingon: “Gibuhat ko ang usa ka tugon uban sa akong mga mata. Busa sa unsang paagi ako makapakitag pagtagad sa usa ka ulay?” (Job 31:1, 9-11) Sa pagkamatuod, si Job nagbuhat sa usa ka kontrata sa iyang kaugalingon nga iyang pugngan ang iyang mga mata ug dili gayod magpasiklap nga mabirigon sa usa ka dalaga. Ngano man? Kay si Job usa man ka lalaking minyo. Ang paghimo sa ginagmay nga pagbirigbirig mahimong dili haom, usa ka pagluib sa iyang asawa. Sa labing menos, kini makapukaw sa daotang mga tinguha ug mga pagdahom. Busa si Job milikay sa pagbirigbirig.

Tinuod, ikaw dili minyo. Apan kon imo kanang hunahunaon, dili ba ikaw walay angayang hinungdan sa pagpakitag pagkamatinagdanon sa linaing membro sa kaatbang nga sekso sama ra kang Job? Kon buot sabton, kon ikaw wala pa sa edad aron magminyo, unsay kapuslanan niana? Unsay imong buhaton kon mosanong siya? Ikaw ba may katakos sa pagdawat sa usa ka relasyon hangtod sa makataronganong tumong niini​—ang kaminyoon?a Kon dili, dili lamang kapakyasan ang mugnaon sa pagbirigbirig.

Pagpausbaw sa Garbo sa Kaugalingon

Kadaghanan, hinunoa, ang romantikong kalangkitan mao ang kataposang butang diha sa hunahuna sa usa ka kiat. Tingali ginaisip niya ang pagkuha sa pagtagad sa kaatbang nga sekso ingong usa ka matang sa dula. Pananglitan, ang usa ka babayeng Kristohanon nga ginganlang si Maria nahibalo kaayo sa sugo sa Bibliya nga dili makigtrato sa dili-magtutuo. (2 Corinto 6:14) Apan sa kasayop siya naghunahunang walay daotan sa pagkiniat uban sa mga lalaki nga kauban niya sa eskuylahan. “Sa dihang akong nakuha ang ilang pagtagad,” dali siyang mipatin-aw, “kana mao na ang kataposan. Modangat ka sa punto diin sila mohangyo nga ikaw ideyt, ug dinha ka na mohunong.” Apan dinha ba sila mohunong?

Ang magsusulat nga si Kathy McCoy miingon diha sa usa ka artikulo alang sa Seventeen nga magasin: “Ang mga nagaduladula sa sekso kasagaran maoy mga tawo nga may ubos nga pagtamod-sa-kaugalingon nga nagtinguha nga makabatog maayong mga pagbati bahin sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagtagad ug pagdayeg sa uban.” Ang pagbatog reaksiyon sa usa ka matentalong pasiklap o hikap tingali magpausbaw gayod sa imong garbo sa kaugalingon​—apan sa temporaryo lamang. Gawas pa, ang magsusulat sa Bibliya nga si Pablo, sa paghisgot sa matuod nga gugma, malumong pagbati, ug Kristohanong panaghiusa, nagpasidaan sa mga Kristohanon nga ‘dili magbuhat tungod sa garbo sa kaugalingon,’ o “personal nga garbo,” sumala sa pagpahayag niini sa usa ka hubad.​—Filipos 2:1-3; The New English Bible.

Adunay labi pang epektibo ug malungtarong mga paagi sa pag-ugmad sa pagtamod-sa-kaugalingon kay sa pagduladula sa mga pagbati sa uban. Nganong dili sulayan ang pagpanlimbasog sa pag-ugmad sa “sulod nga tawo,” o ang pagkatawo nimo sa kahiladman?​—2 Corinto 4:16, The Jerusalem Bible.

“Nagasalibay ug mga Agipo”

Usa ka artikulo sa magasing Seventeen mipunting sa lain pang kapeligrohan, nga miingon: “Ang malisod nga butang mahitungod sa pagkiniat mao nga kini nagkahulogan sa lainlaing mga butang alang sa lainlaing mga tawo, ug usahay ang mga kahulogan mabasang sayop​—ug ang mga pagbati masakit.”

Oo, ang mga batan-on kasagarang sa pagkainosente magpakamenos sa kadaot nga ipahinabo sa pagkiniat nganha sa mga pagbati sa lain. Kini maoy sumala sa giingon sa usa ka maalamong proverbio: “Sama sa usa ka nabuang nga nagasalibay ug mga agipo, mga udyong ug kamatayon, mao man ang tawo nga nagalimbong sa iyang isigkatawo ug nagaingon: ‘Wala ba ako magtiaw lamang?’” (Proverbio 26:18, 19) Ang gahom sa pagtandog sa mga emosyon sa uban lagmit nga makapatay. Sama sa ubang gahom, kinahanglang gamiton kini nga mabinantayon, sa kasaligan nga paagi.

Ang pagkiniat maoy malimbongon, dili-mahigugmaon, ug kasagaran mapintas. Kini makadaot sa lagmit maayo, kahimut-anang relasyon. Kini makapabarat kanimo sa panan-aw sa uban. Grabe pa, kini mahimong motultol sa dili-panahong romantikong pagkalangkit o sa seksuwal nga imoralidad pa! Ang Bibliya nagpasidaan: “Makatapok ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan ug ang iyang sapot dili ba masunog?”​—Proverbio 6:27.

‘Gusto Ko nga Maangayan Ako sa mga Tawo’

Hinuon, natural lamang ang pagkamagustohan. Ug basin mopatim-aw alang kanimo nga ang mga kiat nagbaton sa tanang kalingawan, nga kadtong mahibalo kon unsaon sa pagpagawas sa pagkamadanihon nagbaton sa labing daghang higala. Apan ang usa ba ka kiat tinuod nga makahimog tinuod, malungtarong mga panaghigala? Dili. Tinuod, ang pipila tingali moangay sa usa ka kiat samtang ang pagtagad ginatumong kanila. Apan sa dihang ang pagtagad kalit nga ihatag sa lain, kasagaran nga sila mayugot sa kiat.

Nan, dili katingad-ang sa usa ka surbi sa mga tin-edyer nga babaye, 80 porsiento naghukom sa “kinaiyang tigbirigbirig” sa usa ka lalaki ingong “walay bisan unsang merito.” Sumala sa giingon sa usa ka karaang proverbio: “Ang tawong pintas nagadalag pagkasinalikway sa iyang kaugalingong unod.”​—Proverbio 11:17.

Maayong mga Relasyon

Itugot ta, dili sayon kanunay ang pagpaigo sa hustong panimbang sa pagpakiglabot sa kaatbang nga sekso. Ang usa ka tin-edyer nga babaye nga ginganlang si Kelly miingon nga siya “naglisod sa pag-ila sa kalainan tali sa pagkamahigalaon ug pagkakiat.” Siya midugang: “Ako mahigalaon gayod kaayo.”

Walay daotan nga mahimong hingamiga. Ug dili kinahanglan nga ikaw tiglukluk o magpadayag sa pagkabugnaw. Ang pagkaarang sa paghimog makapalig-on, intelihenteng mga pakigkabildo maoy kahanas nga makatabang nimo sa pagkabatog mga higala. Gawas pa, ang dayag nga pakigkabildo dili kaayo lagmit nga sabton sa sayop kay sa dili-ikapatin-aw nga mga pasiklap o maulawong mga pahiyom gikan sa pikas nga bahin sa kuwarto. Apan kon ikaw mahigalaon lamang sa mga isigkaingon sa kaatbang nga sekso ug dili magpakabana sa uban, dili kaha nga ang uban makahimog sayop nga konklusyon bahin kanimo?

Ang yawi mao “pagbantay, dili sa kaugalingon lamang nimong kaayohan, kondili sa kaayohan usab sa uban”​—bisan unsay edad o sekso. (Filipos 2:4) Maglikay sa sinultihan, sinina, pamostura, o mga lihok nga maisip nga matentalon. (Itandi ang 1 Timoteo 2:9.) Kon ikaw may dungog sa pagpakitag tinuod nga interes sa katawhan sa katibuk-an, talagsa rang ang pagkamahigalaon masaypan nga pagdaning romantiko. Pinaagi sa imong sinultihan ug mga lihok, ikaw makapadalag tin-awng mensahe: ‘Ang akong trabaho dili mao ang pagkiniat!’

[Footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Pagpakitag tinuod nga interes sa tanang tawo​—bisag unsay ilang edad o sekso