Ang Pahayag sa mga Katungod—Nganong Kinahanglanon Kini?

ANG Pahayag sa mga Katungod sa Estados Unidos nakapatungha ug dakong interes nga sulod sa 50 ka tuig, mga 700 ka libro ang nasulat labot niana​—kapin sa 40 kanila niining tuiga lamang. Sanglit ang 1991 mao ang ika-200 nga kasumaran sa pagsagop sa Pahayag sa mga Katungod, ang mga tawo labaw pang interesado niining ulohana. Apan, usa ka surbi nagpadayag nga 59 porsiento sa mga Amerikano wala masayod kon unsa ang Pahayag sa mga Katungod.

Sa dihang ang Batakang-Balaod sa Estados Unidos giaprobahan niadtong 1788, kini nagtugot alang sa mga enmiyenda o mga pagtul-id nga mahimong magpatin-aw sa mga baroganan nga dili tino ang pagkahubit sa Batakang-Balaod. Niadtong 1791 ang unang napulo ka enmiyenda gidugang sa Batakang-Balaod. Kining napulo ka enmiyenda may kalabotan sa kagawasan ug nailhan nga Pahayag sa mga Katungod, kay kini sila nagagarantiya sa mga katawhan sa Estados Unidos ug tinong matag-tawong mga kagawasan.

Nganong Kinahanglanon?

Nganong ang Estados Unidos nanginahanglan ug usa ka Pahayag sa mga Katungod? Naa naman siyay usa ka lig-ong Batakang-Balaod nga sa dayag gidesinyo sa “paghupot sa mga Panalangin sa Kagawasan” alang sa iyang mga molupyo. Ang mga enmiyenda gikinahanglan tungod kay ang Batakang-Balaod mismo dayag nga may kulang: Walay gipahayag nga klaro nga mga garantiya sa matag-tawong mga katungod.

Ang peligro nga gikahadlokan sa daghan sa mga Amerikano mao ang kapintas sa usa ka hilabtanong kagamhanan sa nasod nga mahimong moilog sa mga katungod sa usa, ilabina sa relihiyosong kagawasan. Ang historyanong si Charles Warren naghatag ug diyutayng lamdag bahin sa katarongan ning maong kahadlok. Siya nagpahayag:

“Ang mga tawo sa tanang kiliran nangatarongan nga, samtang ang pangunang katuyoan sa usa ka Batakang-Balaod mao ang pagtukod ug usa ka kagamhanan, ang iyang ikaduhang tuyo, nga samang hinungdanon, dapat magpanalipod sa katawhan batok sa kagamhanan. Kana mao ang gitudlo sa tanang kasaysayan ug tanang kasinatian sa katawhan. . . .

“Sila nagkinabuhi latas sa mapait nga mga katuigan, sa dihang ilang nakit-an ang mga kagamhanan, harianon man o estado, nagyatak sa tawhanong mga katungod nga tungod niana sila ug ilang mga apohan sa mga koloniya ug sa Inglaterra nakigbugno ug maayo aron sa pagbaton niana. . . . Sila nahibalo nga kon unsa ang gibuhat sa kagamhanan sa nangagi, tingali sulayan sa kagamhanan sa pagbuhat sa umaabot, kon kaha ang iyang nagamandong gahom maoy harianon, estado, o nasodnon . . . Ug sila nakahukom nga, dinha sa Amerika, ang ingong nagamandong gahom sa labing seguro masanta na daan sa pagsugod pa lamang.”

Tinuod nga sa nagkadaiyang mga batakang-balaod sa estado adunay limitado nga pahayag sa mga katungod. Apan sa tinuoray ang usa ka makalilisang talaan nagpadayag nga ang paghikaw sa mga katungod maoy naandan sa pila ka mga estado.

Ang mga mananakop nagdala sa daghang mga pamaagi gikan sa Karaang Kalibotan ngadto sa ilang Bag-ong Kalibotan. Ilang gilutos ang mga minoriyang mga grupo ug gipaboran ang usa ka relihiyosong pundok labaw kay sa lain. Busa sa panahon nga ang mga taho mikaylap nga usa ka batakang-balaod ang sa kasamtangan ginahimo, ang mahigugmaon sa kagawasan nga mga tawo nagsugod ug usa ka kalihokan alang sa nasodnong pahayag sa mga katungod nga mogarantiya sa ilang mga kagawasan ug magpabulag sa Simbahan ug Estado.

Kon ang katawhan may kahadlok sa usa ka sentral nasodnong kagamhanan, nganong magmugna man sila niana? Human mapirmahan ang Deklarasyon sa Kaugalingnan niadtong 1776, usa ka bag-ong sistema sa pangkagamhanan ang gikinahanglan. Ang pagdumala sa Britanya sa matag koloniya natapos na. Ang mga estado kaniadto nagsagop sa Mga Artikulo sa Konpederasyon, nga naghugpong kanilang tanan ingong usa ka nasod​—apan sa ngalan lamang. Sumala sa pagpahayag niini sa usa ka historyano: ‘Matag usa nagtinguha sa paglihok nga separadong estado, ug ang kasina ug panag-indig maoy nangibabaw sa mga pagpakiglabot sa matag estado sa usag-usa.’

Mao nga, usa ka nasodnong kagamhanan ang gilaraw, nga gilangkoban sa usa ka supremong lehislatibo o magbubuhat ug balaod, ehekutibo o pamunoang tigdumala, ug hudisyal o maghuhukom. Kining tulo ka mga sanga naglihok sulod sa usa ka sistema sa mga pagtuki ug mga pagbalanse sa pagpanalipod batok sa diktador nga pagmando. Ang hudisyal nga sanga sa partikular mao ang tigpanalipod ug tigbatbat sa mga katungod sumala sa batakang-balaod. Ang Korte Suprema maoy kinatas-ang korte sa yuta, ug kini ang nahimong tigbatbat sa balaod.

Ang unang Kongreso, nga nagtigom niadtong 1789, sa makugihon nagtrabaho sa gikasaad nga Pahayag sa mga Katungod. Ang resulta: napulo ka enmiyenda, o mga pag-usab, sa Batakang-Balaod. Kining maong mga enmiyenda nahimong bahin sa Batakang-Balaod mga 200 ka tuig kanhi, niadtong Disyembre 15, 1791​—mga kapin lag diyutay sa tulo ka tuig pagkatapos sa pagsagop sa Batakang-Balaod mismo.

Relihiyosong Kagawasan

Sa tanang mga katungod nga gigarantiyahan sa Pahayag sa mga Katungod, usa sa labing importante mao ang kagawasan sa relihiyon. Ang pinakaunang bahin sa Unang Enmiyenda mabasa: “Ang Kongreso dili mohimo ug balaod mahitungod sa pagtukod ug relihiyon, o sa pagdumili sa libreng pagtuman niini; o paglimiti sa kagawasan sa pagsulti.”

Matikdi nga kining enmiyendaha gitumong sa Kongreso, dili sa estadong lehislatura. Apan sa pagsagop sa usa ka Ikakatorseng Enmiyenda sa 1868, ang Unang Enmiyenda gihimong mapadapat sa mga estado usab. Kini nagtagana ug nasodnong sumala-batakang-balaod nga panalipod batok sa paglapas sa kagawasan sa matag-usa.

Ang Unang Enmiyenda nagpugong sa Kongreso gikan sa paglimiti sa kagawasan sa relihiyon. Kini usab nagpugong sa Kongreso gikan sa pagtukod ug usa ka simbahan o pagbuhat ug mga balaod mahitungod sa simbahan. Ang bahin nga ‘batok sa pagtukod ug relihiyon pinaagi sa balaod’ maoy gituyo sa pagpatindog, sama sa gisulti ni Thomas Jefferson, “ug usa ka bungbong nga magbulag sa Simbahan ug Estado.”

Ang Unang Enmiyenda nagagarantiya sa kagawasan sa opinyon ug pagpahayag, relihiyoso man o sekular, ug kining enmiyendaha sa ulahi nahimong usa ka dakong isyu sa batakang-balaod. Ang mga Magtutukod nga Amahan nahibalo nga ang relihiyosong kagawasan sa lintunganay nagaapektar sa sibil nga mga kagawasan ug balit-ad niana.

Nganong Una ang Relihiyon?

Takos matikdan nga ang mga tighan-ay sa Pahayag sa mga Katungod mipili sa paghisgot sa ulohan sa relihiyon pag-una. Tungod sa kasiglohan nga relihiyosong kagubot sa ilang yutang natawhan, ang dili mapala nga lakra nagpabilin diha sa ilang mga hunahuna ug kasingkasing. Sila determinado sa pagbantay batok sa pagkahitabo pag-usab niadtong mapait nga pakigbugno.

Ang kagawasan sa relihiyon maoy pangunang importante sanglit kadtong mga tawhana naggikan sa mga kayutaan diin may mga kasugoan batok sa apostasiya, erehes, papado, ug pasipala ug bisan batok sa pagkapakyas sa paghatag ug pinansiyal nga suporta sa simbahan. Ang mga silot sa dili pag-obserbar niining mga kasugoan mahimong pagpaantos, pagbilanggo, o kamatayon. Mao nga, si Thomas Jefferson ug si James Madison mainitong naghangyo alang sa pagbulag sa Simbahan ug Estado. Wala nay pagpalabi sa kagamhanan sa parianong hiyarkiya o paglutos niadtong dili mouyon!

Pipila sa mga gihunahuna ni Madison sa paghupot sa relihiyon nga libre sa Estado natala sa usa ka dokumento nga nag-ulohan “Usa ka Handomanan ug Pagmulo.” Siya nangatarongan ug maayo nga ang usa ka tinuod nga relihiyon dili kinahanglan ug pagsuportar sa balaod, nga walay mausa ang mobayad ug buhis sa pagsuportar sa bisag unsang relihiyon, ug nga ang paglutos maoy dili-malikayang sangpotanan sa tinukod-sa-kagamhanan nga relihiyon. Si Madison usab nagpasidaan nga ang maong pagtukod makapahinay sa Kristohanong pag-ebanghelyo.

Si Jefferson miuyon kang Madison ug miingon nga ang suportar sa Estado makapahuyang sa Kristohanong relihiyon: ‘Ang Kristiyanidad milambo sa mga tulo ka gatos ka tuig nga wala ang estado. Sa dihang kini gitukod ubos sa emperador nga Konstantino, kini ming-us-os gikan sa iyang kaputli.’​—Under God, ni Garry Wills.

Ang Korte Suprema ug Relihiyosong Kagawasan

Mga 200 na ka tuig sukad sa pag-aprobar sa Pahayag sa mga Katungod. Ang iyang mga garantiya nakatagana sa mga sosyal ug politikal nga intereses sa ika-17 ug ika-18 nga siglo. Ang mao bang Pahayag sa mga Katungod nakatagana sa nagkausab nga mga panginahanglan sa mga molupyo sulod sa mingsunod nga 200 ka mga tuig? Oo, sanglit kana gikaingong naay “malahutayong mga prinsipyo” nga mahimong “ikapahiuyon sa nagkadaiyang mga krisis sa tawhanong mga kahikayan.”

Maoy diha sa Korte Suprema sa Estados Unidos nga ang labing importanteng mga prinsipyo “gipahiuyon sa nagkadaiyang mga krisis sa mga tawhanong kahikayan,” ilabina sa pagpatin-aw sa sibil nga mga kagawasan. Ang Korte naghubit sa mga kagawasan nga niana ang kagamhanan dili maghilabot. Sama sa gipahayag sa usa ka historyano, ang Korte mokab-ot sa balanse tali sa organisadong sosyedad ug matag-tawong katungod.

Sa minglabay nga 50 ka tuig, ang mga Saksi ni Jehova nakapasaka ug kawhakawhaang mga kaso labot sa kagawasan sa pagsulti ug kagawasan sa pagsimba ngadto sa Korte Suprema. Ang kadaghanan ning mga kasoha naglangkit sa katungod sa pagpakaylap ug mga opinyon.a

Ang Pahayag sa mga Katungod mahimong mohubit sa kagawasan, apan ang librong The Supreme Court and Individual Rights, ni Elder Witt, may ulohan nga mabasa “Mga Saksi ni Jehova: Maghuhubit sa Kagawasan.” Kini nagkanayon: “Matud sa historyano sa batakang-balaod nga si Robert F. Cushman, ang mga sakop sa sekta nagsang-at ug mga katloan ka dagkong mga kaso nga nagsulay sa mga prinsipyo sa relihiyosong kagawasan ngadto sa Korte Suprema sugod niadtong 1938. Sa kadaghanan niadtong mga kasoha, ang Korte mihukom nga pabor nila.”

Apan sa 1940 ang iladong Minersville School District v. Gobitis ang desisyon maoy dili-uyon sa mga Saksi ni Jehova diha sa isyu sa pagsaludar sa bandera.b Kadto nagbayaw sa obligadong seremonyas sa pagsaludar sa bandera. Si Mr. Justice Frankfurter ang naghatag sa opinyon sa kadaghanan ug nag-ingon nga samtang ‘ang kagawasan ug pagtugot ug maayong panabot’ nagadapig sa pamilyang Gobitas, siya nagtuo nga ang mga maghuhukom dapat monunot sa mga lihok sa mga representante nga giboto sa mga tawo. Sa laing pagkasulti, ang mga politiko angay nga tugotan sa paghimo ug mga balaod nga molimiti sa kagawasan sa relihiyon. Apan sa tukma mao kini ang ginadili sa Pahayag sa mga Katungod.

Kapin sa 170 ka mga mantalaan nagsaway sa desisyon. Diyutay lamang ang nagpaluyo niana. Ang mga legal nga komentaryo halos sa katibuk-an nagsupak niana. Dili ikahibulong nga kining desisyona gibali sulod sa tulo ka tuig. Unya, sa West Virginia State Board of Education v. Barnette, si Mr. Justice Jackson nagsulti alang sa Korte: “Ang pinaka katuyoan sa Pahayag sa mga Katungod mao ang pagpahigawas sa pila ka mga ulohan gikan sa nagakabalhinbalhin nga panaglalis sa politika, aron sa pagbutang kanila sa dili maabot sa mayoriya ug mga opisyal ug aron sa pagtukod kanila ingong mga legal nga prinsipyo nga ikapadapat pinaagi sa mga korte. Ang katungod sa usa sa kinabuhi, kagawasan, ug kabtangan, sa kagawasan sa pagsulti, sa kagawasan sa pagmantala, kagawasan sa pagsimba ug panagkatigom, ug ubang paninugdang mga katungod dili kinahanglang ipailalom sa botohay; sila wala magadepende sa resulta sa piliay.”c

Ang piniliay ginapiho sa mayoriya. Apan ang paninugdang mga kagawasan nga gigarantiyahan sa Pahayag sa mga Katungod nagapanalipod sa minoriya gikan sa kapintas sa mayoriya ug sa gahom sa Estado. Ning bag-o pa, si Hukom Sandra Day O’Connor misulat: “Sa akong panlantaw, ang Unang Enmiyenda sa tukma gibuhat sa pagpanalipod sa mga katungod nila kansang mga relihiyosong tulumanon wala tuohi sa mayoriya ug tingali giisip uban ang kayugot.” Lagmit mao kini ang gihunahuna sa mga tighan-ay sa Batakang-Balaod ug usab sa Pahayag sa mga Katungod.

Mosagop ba ang tanan nga nasod sa mga batakang-balaod uban sa usa ka pahayag sa mga katungod? Kadaghanan wala, ug kon ang kasaysayan mao ang ilhanan, daghan ang dili mosagop. Busa ang paglaom nga ang tanan nga nasod magbaton ug mga kasulatan nga gimugna sa pagwagtang sa pagdaogdaog ug paglaban sa mga katungod sa tanan mosangpot sa kahiubos.

Usa ka Kagamhanan nga Dili Makapahiubos

Nan, ang tibuok kalibotan bang pangandoy alang sa kagawasan, hustisya, ug panagkasama dili gayod matuman? Sa kasukwahi, kita duol nang makabaton sa katumanan nianang mga mithia kaysa kaniadto. Ngano man? Sanglit kita nagkinabuhi sa panahon, nga gihisgotan sa dugay na sa tagna sa Bibliya, sa dihang ang tanang madaogdaogong mga kagamhanan pagawagtangon ug ang pagdumala sa mga kahikayan sa katawhan pulihan sa usa ka kagamhanan nga alang niana si Jesu-Kristo nagtudlo sa iyang mga sumusunod sa pag-ampo​—ang Gingharian sa Diyos.​—Mateo 6:9, 10.

Ang mga katalagman nga nagkahitabo ning atong ika-20 nga siglo nagahatag pamatuod nga kita naa na sa kataposang mga adlaw niining presenteng sistema sa mga butang ug sa dili madugay ang langitnong Gingharian sa Diyos mopuli sa pagmando sa yuta. (Mateo 24:3-13; 2 Timoteo 3:1-5) Sama sa gitagna sa Bibliya: “Sa mga adlaw niining mga haria [mga kagamhanan nga karon nagalungtad] ang Diyos sa langit motukod ug usa ka [langitnong] gingharian nga . . . dili ikatugyan ngadto sa laing tawo. Kini magadugmok ug magatapos sa tanan niining mga gingharian [karong nagalungtad], ug kini mismo mobarog sa panahong walay katinoan.”​—Daniel 2:44.

Unsay kahulogan niini alang sa mga matarong-ug-kasingkasing nga mga tawo? Ang Pulong sa Diyos nagasaad: “Ug sa dili madugay, ang mga daotan mawala na . . . Apan ang mga maaghop mismo makapanag-iya sa yuta, ug sila sa pagkatinuod makakaplag sa ilang kangaya sa kadagaya sa pakigdait.” (Salmo 37:10, 11) Ubos sa langitnong Gingharian sa Diyos, ang matuod nga pakigdait ug seguridad molungtad sa dayon dinhing yutaa. Unya, ug unya lamang, nga ang tinuod nga kagawasan, hustisya, panagkasama, ug internasyonal nga panagsoonay mamatuman sa tibuok yuta.

[Mga footnote]