Mga Batan-on Nangutana . . .

Angay ba nga Kami Motambong ug “Pep Rally”?

‘FIGHT, team, fight!’ ‘Win, win, win!’ Ang mga eslogan gisumaysumay uban sa mausbawon nga kadasig ug halos-relihiyosong kasibot. Ang gymnasium nauyog duyog sa mapinadayonong kompas sa musika ug pagbasal sa mga bombo. Mga batan-ong babaye ug lalaking buloknon ug biste maoy nanguna sa mga pag-abiba ug mga awit sa kadaogan, nga sa samang panahon nagpadayeg sa ilang isigkaingon pinaagi sa mga sirkosirko ug maukyabon nga pagsayaw. Ang mga coach sa tem ug mga direktor sa mga atleta naghatag ug mapasiatabong mga pagpasalig sa kadaogan. Dayon, uban sa makapabungog nga hugyaw sa ilang mga magdadayeg, mitungha ang tem sa tunghaan. Ang panon napukaw ngadto sa hingapin nga kaukyaban, ug ang kaukyab miabot sa kinatas-an. Gituohan sa panon nga ilang maangkon ang kadaogan!

Diha sa daghang tunghaan, ang mga pep rally maoy mga okasyon nga maikagong gipaabot. Ug bisan tuod matag karon ug unya, ang pila ka matang sa rally o katigoman himoon sa pagpatunghag kadasig alang sa lainlaing proyekto sa tunghaan, ang mga pep rally himoon maylabot sa umaabot nga mga dula: potbol, sakir, besbol, basketbol. Alang sa daghan nga batan-on ang usa ka pep rally dili lang usa ka pahulay gikan sa naandang buluhaton sa tunghaan. Kini usa ka higayon sa paghatag sa tem sa tunghaan sa kinahanglanong pagpaluyo, sa pag-abiba sa ilang mga bayani sa dula, sa pagdasig sa tem alang sa kadaogan! Ang mga pep rally magahaling usab sa pagkamaunongon ngadto sa tunghaan ug sa usa ka pagbati sa panaghiusa taliwala sa mga estudyante.

Tinuod, dili tanan gustog mga dula. Gusto lamang sa pila ka estudyante ang kusog, kalingawan, ug kaukyab sa mga katigoman. “Usa kini ka panahon nga magrelaks ug magbinuangbuang,” matud sa usa ka batan-on. Alang sa uban, ang mga katigoman bahin sa dula maoy usa ka higayon sa pagpaltag klase​—o pagpakighugoy uban sa kaatbang nga sekso. “Kini usa ka panahon nga magkauban ang mga managtrato,” matud sa usa ka tin-edyer nga lalaki.

Sa bisan unsang paagi, daghang edukador nagtuo nga ang pagpaluyo sa mga dula sa tunghaan maoy usa ka bililhong bahin sa palakaw sa edukasyon. Sa iyang librong The High School Survival Guide​—An Insider’s Guide to Success, si Barbara Mayer nagsulat: “Si bisan kinsang estudyante nga matapos sa hayskul nga wala . . . makalingkod sa mga dapit sa tumatan-aw ug mag-abiba sa tem sa tunghaan . . . nahikawan sa pipila sa kinasadyaang mga panahon ug kinadak-ang kahigayonan sa pagtubo nga tingali iyang makita sa taastaas nga panahon.” Dili katingad-an nga sa pila ka tunghaan, ang mga pep rally tugotan sa pagpuli sa naeskedyul-sa-regular nga mga klase.

Kon ang maong mga okasyon mahitabo diha sa inyong tunghaan, tingali naghunahuna ka sa pagtambong. Sa pagkamatuod, tingali ikaw mapugos sa pagtambong. Ang kapakyasan sa pagtambong basin magpahinabo nga ang uban mobiaybiay nimo ingon nga garboso o di-maunongon. Bisan pa niana, adunay maayong mga katarongan nga ang Kristohanong mga batan-on dili motambong.

Kadasig o Panatisismo?

Ang Bibliya dili kay supak sa dula. Giila sa Bibliya nga “ang paugnat nga lawasnon may diyutay nga bili.” (1 Timoteo 4:​8, Today’s English Version) Daghang Kristohanon​—batag tigulang​—gustong motan-aw ug moapil sa lainlaing mga dula. Kon himoong kasarangan, ang dula mahimong makapahimuot, mapuslanon.a

Ugaling lang, ang mga pep rally makabalhin sa maayong kadasig alang sa dula ngadto sa makapatay nga panatisismo. Sa karaang Roma, sumala sa librong Sports and Games in the Ancient World, “ang nagsigabong pagpakpak, singgit ug pag-abiba mopuno sa kahanginan panahon sa mga dulang Romano. Nan, dili katingad-ang “dili kalikayan nga miusbaw ang panatisismo.” Panahon sa mga away sa mga magbubugno, “ang mga tumatan-aw magdugang sa ilang mga singgit nga ‘Patya! Ig-a! Dugmoka!,” nga magpatig-a sa ilang kaugalingon sa kamatuoran nga sila nag-agda sa mapintason nga pagpatay ug laing tawo.

Ang pagkapanatiko bahin sa dula buhi ug masakiton usab karong adlawa. Human sa usa ka bangga sa sakir sa Uropa diin ang kapintasan sa mga magdadayeg misangpot sa kamatayon sa 38 ka tawo, ang magasing Discover mipaila nga ang hinungdan mao ang “pagbati sa pagkawalay-makaila” gumikan sa pagkaanaa sa panon. Sa ingon, ang tawo mobatig menos nga responsabilidad alang sa iyang mga lihok. Bisan pa, ang Bibliya nagpasidaan sa Exodo 23:2: “Dili ka magsunod sa usa ka panon sa katawhan alang sa daotang mga katuyoan.” Apan ang yanong pag-abiba ug paghugyaw alang sa tem daotan ba gayod? Oo. Ang magasing Discover miingon nga “ang pag-abiba ug pagsinggit panahon sa usa ka bangga sa dula naghawas sa usa ka matang sa binaba nga atake nga, alang sa pila ka tawo, dali nga mahiadto sa lawasnon nga atake.”

Nan, mapuslanon ba ang pagsumaysumay sa mga eslogan ug mga garay sa pulong nga mag-awhag sa mga atleta sa paglampaso sa ilang mga kontra? Ang batan-ong si Gerald nahinumdom sa mga pep rally nga kaniadto iyang gitambongan: “Sila masaba tungod sa kusog nga pagsinggit. Ang panon usahay mahimong gubot kaayo. Ang mga katigoman mas nahisama sa mga rituwal sa gubat nga nagsiba kanamo sa pagkaguliyang. Ang mga pulong sama sa ‘patya,’ ‘dugmoka,’ ug ‘bunali’ kanunay nga gamiton.” Usahay ang mga pulong mahimong aksiyon. Ang batan-ong si Perry nahinumdom sa usa ka katigoman diin “nanguha ang tanan ug mga lipak ug giposposan ang usa ka hulad sa mascot sa katugbang nga tem. Sa dihang kadto nahuman, ilang nawataswatas ang mascot.”

Kinsa ang dili matakdan nianang makatakod nga espiritu sa kapintasan? Nan, nga may maayong katarongan ang Bibliya nagpasidaan: “Ang daotang panagkauban makadaot sa maayong mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Sumala sa giangkon sa usa ka batan-ong estudyante: “Ikaw maimpluwensiyahan gayod sa pagbuhat sa ginabuhat sa tanan.” Ug kon ikaw maapil sa kapintasan, mahimong adunay grabeng sangpotanan. Hinumdomi nga ang karaang mga taga-Edom midasig sa mga Babilonyanhon sa dihang ilang gilaglag ang Jerusalem. “Gun-oba kini! Gun-oba kini hangtod sa patukoranan!” naninggit ang mga taga-Edom. (Salmo 137:7) Bisan pa, ang Diyos bug-os naghukom sa ilang mapanimaslon, mapintasong espiritu. (Abdias 1:​1, 8, 12) Ang usa ba makahimo sa susama karong adlawa ug dili makaagom sa kasuko sa Diyos?

Tinuod, dili tanang pep rally​—ug dili tanang bangga sa dula​—mapintason. Apan bisan pag magalungtad ang usa ka sukod sa kaugdang, angay ba nga ang Kristohanon magsumaysumay sa mga eslogan nga nagapahayag ug panatikong pagkamaunongon o masimbahon pa nga tinamdan alang sa usa ka tem sa tunghaan? (Itandi ang Exodo 20:5.) Ang pagsinggit ba ug mahagitong mga eslogan nahiuyon sa tambag sa Efeso 4:​29, 31? Atong mabasa: “Ayaw itugot nga ang daotang mga pulong mogula sa inyong baba . . . Ipahilayo kaninyo ang tanan nga madinaotong kayugot ug kasuko ug kapungot ug singgitay ug mapasipad-anong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.” Ang pagtambong ba sa katigoman nga emosyonal kaayo motabang nimo sa pag-ugmad sa mga bunga sa espiritu sa Diyos, nga naglakip sa “kalumo” ug “pagpugong-sa-kaugalingon”? (Galacia 5:​22, 23) O kana ba yanong moukay sa dili-diyosnong espiritu sa mabangis nga pag-indigay?​—Itandi ang Filipos 2:3.

Hinuon, magkadaiya ang mga sirkumstansiya. Usahay ang pagtambong sa mga panagkatigom sa tunghaan obligado, ug ang usa ka pep rally tingali usa ka bahin sa programa. Ang mga pep rally mismo basin magkalain sa estilo ug unod. Ug bisan tuod dili mahimo ang mapig-otong lagda kon bahin sa pagtambong, maalamon nga pakighisgotan sa Kristohanong batan-on kanang butanga uban sa iyang mga ginikanan ug timbangon ang lainlaing mga butang nalangkit. (Tan-awa ang Proverbio 24:6.) Kon ihukom nimo nga dili malangkit sa mga pep rally, basin kinahanglang mosagubang ka sa kusog nga pagpiit sa isigkaingon. Apan hinumdomi sa kanunay nga ang imong pag-unong maoy ngadto sa Diyos​—dili ngadto sa usa ka tunghaan o tem.

[Footnote]

[Kahon sa panid 13]

‘Gusto Kong Mahimong Cheerleader!’

Daghang batan-ong babaye​—ug mga lalaki​—mangandoy sa dungog, pag-ila, ug kabantog nga duyog sa pagkahimong pangulo sa mga tig-abiba o cheerleader. “Kini mopausbaw sa imong kasibot nga patindogon ang mga tawo ug maukyaban,” matud ni Lisa, usa ka babayeng nakutlo diha sa magasing Seventeen. “Ug mobati ka sa kalalim nga ang tanan motan-aw nimo!” Ang ubang batan-on madani sa mga sosyal nga posibilidad nga idulot sa pagpanguna sa mga tig-abiba. Sa dihang gisulayan sa mga tigrekluta nga papirmahon si Hannah alang sa mga pagsulay, siya giingnan: “Kini maghimo nimong popular ug makauban-uban nimo ang mga ulitawo.” Giangkon sa pila ka dalaga nga ang pagpanguna sa pag-abiba nagpausbaw sa ilang pagtamod-sa-kaugalingon.

Bisan pa niana, ang kinabuhi alang sa usa ka cheerleader dili tanan mga pagaspas ug mga sirkosirko. Sagad adunay bangis nga panag-indig panahon sa mga pagsulay; ang pagsalikway mahimong makapasakit. Ang pagkontrahanay mahimong maglungtad tali sa mga grupo gikan sa kaindig nga mga tunghaan. Dugang pa, pipila sa makutihong mga rutina sa pagpanguna sa pag-abiba karong adlawa magkinahanglan sa kahanas sa mga gymnast sa Olympic. Kasagaran ang mga pagkasamad. Sa ingon ang mga cheerleader kinahanglang mogugol ug daghang oras matag semana sa pagbansay. Sumala sa giingon sa usa ka basahon bahin sa pagpanguna sa pag-abiba, ang usa kinahanglang “dedikado sa pagpanguna sa pag-abiba ug pagpanguna sa awit ingong paagi sa kinabuhi.”

Ang Kristohanon ba mahimo gayong “dedikado” sa butang nga kawang sama sa pagpasiugda sa pag-unong sa tunghaan? Dili; ni angay nga ang Kristohanong batan-on mag-awhag sa usa ka panon sa pagsumaysumay ug mga eslogan o pag-awit sa mga awit nga magdayeg sa kapintasan o mag-idolo sa mga tem ug mga bayani sa dula. Ug, sumala sa gihisgotan sa miagi, ang kapeligrohan sa “daotang mga panag-uban” maoy angay nga kabalak-an. (1 Corinto 15:33) Usab, dili nato kalimtan ang dayag nga mga suliran nga mahimong mosangpot sa pagpasundayag sa kaugalingon​—ug pagsayaw​—diha sa dili-ligdong biste nga sagad obligadong isul-ob sa mga pangulo sa pag-abiba.​—1 Timoteo 2:9.

Sa pagtagad sa tanang butang, tin-aw nga ang pagpanguna sa pag-abiba dili angay alang sa Kristohanong batan-on. Ang iyang pagdedikar kang Jehova labi pang hinungdanon.

[Hulagway sa panid 12]

Ang espiritu bang mapukaw panahon sa mga pep rally nahiuyon sa Kristohanong mga prinsipyo?