Pagtabang sa May Suliran sa Pagkaon

MILYON-MILYONG mga pamilya sa tibuok-yuta nagasagubang sa usa ka sakop nga may suliran sa pagkaon. Ang bulimia (magsigeg kaon ug magpurga o magpasuka sa kaugalingon), anorexia nervosa (grabe ug dugay nang walay ganang mokaon o nagadumili sa pagkaon), ug di-mapugngang sobrang kaon (dili-makakontrolar sa pagkaon) nahimong epidemiya sa pipila ka dapit.

Kining mga sakita kasagaran maoy problema sa mga babaye. Naapektohan niini ang mga babaye halos sa tanang edad, dili-minyo ug minyo. Ang mga bata pa ug tin-edyer na, ug ingon man ang gulang-gulang nga mga babaye, apil ang mga apohang babaye, maoy lakip sa mga nagaantos.a Sanglit kapin sa 90 porsiento niadtong naapektohan mga babaye man, gamiton nato ang feminine o babayenhon nga pronombre dihang hisgotan kadtong may suliran niini.

Kon ang usa nga imong gimahal may suliran sa pagkaon, dayag gayod nga gusto nimo siyang tabangan. Apan ang yanong pagsulti sa usa ka tawong bulimic sa paghunong sa pagsigeg-kaon ug sa pagpurga nahisamag pagsulti sa usa ka tawong gipulmonya sa paghunong sa pag-ubo. Sa dili ka pa gayod makatabang sa usa nga may suliran sa pagkaon, kinahanglan nimong ilhon ug hatagag pagtagad ang dulot emosyonal nga mga kasamok nga kasagaran maoy tuboran sa problema. Busa, ang kahanas​—dili lamang maayong intensiyon​—ang hinungdanon. Usahay ang nagapaluyong problema nagagikan sa seksuwal nga pag-abuso sa miagi. Kon mao, ang nag-antos nagkinahanglag linain nga tabang gikan sa usa ka may katakos nga magtatambag.b

Hatagig Pagtagad ang Problema

Ang pagtino nga ang imong anak, kapikas, o higala adunay suliran sa pagkaon dili masayon. Tungod kini kay ang mga tawong may suliran sa pagkaon tingali dili magsulti. (Tan-awa ang nagaubang kahon.) Bisan pa, ang suliran sa pagkaon dili mawala sa iyang kaugalingon. Kon mas madali nga masultihan ang nag-antos ug mahatagan ug tabang, mas dako ang purohan nga maulian.

Apan, sa dili pa makigsulti sa nag-antos, planoha pag-ayo kon unsay isulti ug ang labing maayong panahon sa pagsulti niini. Ang maayong panahon mao kanang kalmado ka ug walay posibilidad nga mabalda kamo. Ang sayop nga paagi sa pagduol​—sama sa paghisgot ug dagkong mga hulga​—makababag sa komunikasyon ug basin mopasamot lang hinoon sa kahimtang.

Kon makigsulti ka sa usa nga imong gidudahan nga may suliran sa pagkaon, ayaw paghukom dayon, magmaispisipiko. Pananglitan, ikaw makaingon, ‘Niwang ka karon. Morag luag tan-awon kanimo ang imong senina. May hinungdan ba?’ O, ‘Nadunggan ti ka nga nagsuka sa banyo. Nahibalo ako nga makauulaw kini, apan gusto lang ako nga motabang. Mahimo bang magprangkahay lang kita?’ Bisan kon mosanong ang tawo sa kasuko ug molimod, ang kalmadong paagi sa pagduol basin makakabig kaniya sa paghisgot sa problema. (Proverbio 16:21) Ang pagbaton ug bukas nga pagsultihanay mao ang realistikanhong tumong alang sa inyong unang pagsultihay.

Ang suliran labot sa pagkaon sagad motungha kon ang mga sakop sa pamilya sobrang mabalak-on sa gidak-on sa lawas ug kon ang mga bata dayegon sa ilang panagway lamang o sa mga kalamposang nahimo. Busa, diha sa pamilya diin ang usa ka sakop may suliran sa pagkaon, maayong timbangon pag-usab sa uban diha sa pamilya ang ilang mga tinamdam ug ang mga butang nga hatagag unang pagtagad. Ang solusyon sa problema sa nag-antos nagkinahanglag kausaban sa mga sakop sa pamilya. Gani, ang ilang mga paningkamot maoy usa sa labing hinungdanong mga butang aron maulian ang nag-antos.

Ayaw Pakigtigi

Diha sa usa ka pamilya misulay ang nasukong mga ginikanan sa paghungit sa may anorexia ug pagkaon, apan wala gayod bukha sa batan-ong babaye ang iyang baba ug nalipay nga siya nakadaog batok sa mga paningkamot sa iyang mga ginikanan. Busa dawata nga dili ka makapugos sa laing tawo sa pagkaon o sa paghunong sa sobra nga pagkaon. Kon dugang ka nga mosulay sa pagpugos sa nag-antos, mas malisod dag-on ang pakigbugno.

“Mosamot lang hinoon kagrabe ang kahimtang matag higayong hisgotan ko ang bahin sa iyang pagkaon,” miadmiter si Joe, kansang anak nga babayeng si Lee hapit mamatay sa anorexia. “Mihunong na lang ako sa paghisgot kaniya bahin sa pagkaon.” Ang iyang asawa, si Ann, miasoy kon unsay nakaayo sa ilang anak: “Among gitabangan siya nga mobati nga iyang makontrolar ang iyang kaugalingon nga dili na angay modangop pa niini. Kini ang nakaluwas sa iyang kinabuhi.” Sa maalamon, ayaw ipasiugda ang isyu sa pagkaon. Tabangi ang nag-antos sa pagkakita nga kon siya mokaon, mokaon siya alang sa iyang kaugalingon ug dili alang kanimo.

Tabangi Siya nga Matukod ang Pagsalig

Ang kadaghanan sa mga tawong may suliran sa pagkaon dili-modawat ug dili-kahingpitan. Daghan ang wala kaayo makaagi ug kapakyasan. Ang ilang mga ginikanan​—nga may labing maayong mga intensiyon​—usahay nakadugang sa suliran. Sa unsang paagi? Pinaagi sa sobra kaayong makapanalipod, maningkamot sa pagpanalipod sa ilang anak gikan sa bisan unsang kadaot.

Busa kinahanglan tabangan sa ginikanan ang bata sa pag-amgo nga ang iyang nahimong mga kasaypanan maoy bahin sa kinabuhi ug dili maoy motino sa iyang bili. “Ang matarong nga tawo mapukan sa makapito,” nagaingon ang Proverbio 24:​16, “ug siya mobangon pag-usab.” Ang bata dili-mapukan sa kadaot kon siya gitudloan nga normal, temporaryo, ug mabuntog ang mga kapildihan.

Kinahanglang dawaton ug pabilhan usab sa ginikanan ang pagkatalagsaon sa matag usa ka bata. Samtang maningkamot ang usa ka Kristohanon sa pagbansay sa anak diha sa “pagtulon-an ni Jehova,” iyang tugotan gihapon ang bata nga mahimong usa ka indibiduwal. (Efeso 6:4) Ayaw ipahaom ang anak sa usa ka hulma nga namugna sa imong hunahuna. Aron mabuntog ang suliran sa pagkaon, kinahanglang ipabati sa anak nga ang iyang pagkatawo gitahod ug gimahal.

Ugmara ang Bukas nga Komunikasyon

Diha sa kadaghanang mga pamilya diin ang anak o usa ka kapikas may suliran sa pagkaon, naglungtad ang dili-maayong komunikasyon. Kadtong may suliran maglisod sa pagpahayag sa ilang tinuod nga mga pagbati kon kini lahi sa ilang mga ginikanan o sa kapikas. Tinuod kini ilabina diha sa usa ka panimalay diin ang lagda mao, ‘Kon wala kay maayong isulti, ayaw na lang pagsulti.’ Busa ang nag-antos modangop na lang sa pagkaon aron makalimtan ang gibating kahigawad.

Pananglitan, si Matthew wala makatabang sa iyang asawa sa pagbuntog sa pagkadimakapugong sa sobrang pagkaon. “Matag higayong siya masuko siya mohilak ug unya mokaon,” mahay pa niya. “Siya dili gayod . . . mosulti kanako kon unsay nagsamok kaniya.” Ang usa ka magtatambag misugyot nga silang duha mogahin ug usa ka oras sa usa ka semana aron magkasultihay sa pribado ug nga sila magpulihay sa pagpahayag sa ilang mga reklamo nga walay pagsalga. “Kadto nakapabukas sa hunahuna,” miingon si Matthew. “Wala gayod akoy ideya nga dili-malipayon si Monica sa daghang mga butang ug nga ako mangatarongan dayon. Abi nako ug maayo ako nga tigpamati apan dili diay.”

Busa, aron matabangan ang imong kapikas o ang imong anak, magmaandam ka sa pagpamati sa iyang negatibong mga pagbati ug kawalay katagbawan. Sumala pa sa Kasulatan, ang pagpamati sa “pagtu-aw sa kabus” maoy angay. (Proverbio 21:13) Si Joe ug Ann napugos sa pagkat-on niining leksiyona.

“Kinahanglang mohunong ako sa paghimo dayog mga konklusyon ug sa pagpakita sa akong kalagot kon lahi ang hunahuna ni Lee,” miadmiter si Joe mahitungod sa iyang anak nga babaye nga may anorexia. Ang iyang asawa, si Ann, miingon: “Pamati sa buot isulti sa bata. Pasagdi siya nga mosulti. Pamati kon unsay iyang tinuod nga gibati bahin sa mga butang.”

Giilustrar ni Ann kining butanga: “Kaniadto, sa dihang mireklamo si Lee nga may nakasakit sa iyang pagbati, akong sultihan siya nga wala kana tuyoa sa tawo. Apan mosamot lang hinoon siya ug kasuko. Karon kon siya moreklamo, moingon ako, ‘Nahibalo ako nga kana masakit. Nakasabot ako kon nganong lain ang imong gibati.’ Maningkamot ako sa pagpakita kaniya ug simpatiya inay usbon ang iyang hunahuna dihadiha.” Busa pamati gayod pag-ayo, ug ayaw hunahunaa nga nahibalo ka na sa intensiyon o sa pagbati sa uban.

Kon bukas ang komunikasyon, ang usa makakaplag ug paglipay sa magubot nga panahon ug dili mapugos sa pagdangop sa dili-maayong mga batasan sa pagkaon. Si Dawn miingon kon nganong wala na gayod siya mobalik pa sa iyang pagkadimakapugong sa sobrang pagkaon ug bulimia: “Kon masuko ako, bukas nga makasulti ako kanunay sa akong bana tungod kay masinabtanon kaayo siya ug mapahalipayon.”

Ipakita ang Nagasakripisyo-sa-Kaugalingon nga Gugma

Ang nagbangotan nga amahan nga dunay bulimic nga anak nga babaye nga namatay tungod sa sakit sa kasingkasing mihatag niining tambaga: “Dugang pa nga higugmaa ang imong mga anak kay sa imong gihunahuna nga igo na.” Oo, magmatugob sa mga pagpahayag sa gugma. Tabangi ang imong anak ug ang imong kapikas sa pagpabati nga ang imong gugma alang kanila wala magadepende sa ilang panagway o mga nakab-ot. Apan ang paghigugma sa usa ka tawo nga nadaog sa suliran sa pagkaon dili masayon. Maoy hinungdan nga ang sekreto mao ang gugma nga nagasakripisyo-sa-kaugalingon, nga gibatbat sa Bibliya ingong malulot, mapailobon, ug mapinasayloon. Kini maoy kaandam sa pag-una sa kaayohan sa uban kay sa imong kaayohan.​—1 Corinto 13:​4-8.

Dihang nahibaloan sa usa ka magtiayon nga may sakit nga bulimia ang ilang anak nga babaye, sila naglibog kon unsay buhaton. “Gibati ko nga kon dili ka segurado kon unsay buhaton, buhata ang maluluton nga butang,” miingon ang amahan. “Akong naamgohan nga siya maoy usa ka minahal nga anak nga adunay mabug-at kaayo personal nga problema. Ang maluluton nga butang mao ang paghatag kaniyag pasalig ug emosyonal nga pagpaluyo.”

Iyang gipangutana ang iyang anak nga babaye: “Dili ka ba masuko kon ang imong inahan ug ako mangutana kanimo matag karon ug unya sa imong pagsagubang sa imong suliran?” Mipahayag siya ug apresasyon niining maluluton nga kabalaka, ug busa ang mga ginikanan makapangutana matag karon ug unya.

“Dihay mga panahon nga moagi una ang pipila ka adlaw, unya pila ka semana, unya pila ka bulan nga siya mobalik sa iyang naandan,” miingon ang amahan. “Apan sa dihang siya miadmiter nga siya nagpadaog na usab, naningkamot kami sa pagdasig kaniya ug wala mopakitag panagway nga nabalo.” Ang inahan midugang: “Daghang panahong nagsultihanay kami. Akong gisultihan siya nga dayag nga may nahimo siya nga kauswagan. Miingon ako, ‘Ayaw lang pagsurender. Nakaabot ka ug duha ka semana karon. Tan-awon nato kon pilay imong maabot karong higayona.’”

“Ang usa sa katarongan nganong wala kami makamatikod sa katingalahang batasan sa pagkaon sa among anak nga babaye mao nga talagsa ra kaming magdungan ug panihapon,” matud pa sa amahan. “Busa giusab ko ang akong iskedyol sa pagtrabaho aron makapauli sa balay uban sa pamilya alang sa panihapon.” Ang paghimog kausaban aron dungang makakaon, uban ang pagtaganag mapailobon ug mahigugmaong pagtagad, nakatabang sa ilang anak nga dalaga sa pagkanaulian sa bug-os.

Samtang naningkamot sa pagbuhat kon unsa ang labing maayo alang sa nag-antos, importante ang paghatag ug gikinahanglang disiplina, nga maoy pagpakita sa gugma. (Proverbio 13:24) Ayaw panalipdi ang nag-antos gikan sa mga sangpotanan sa iyang mga aksiyon. Ang pagpagasto kaniya sa iyang kaugalingong kuwarta aron ilisdan ang pagkaon nga nakaon sa panahon sa dili-mapugngang sobra nga pagkaon, o sa pagpalimpiyo kaniya sa hugaw sa kasilyas tungod sa pagpasuka sa kaugalingon, magtudlo kaniya nga siya ang responsabli sa iyang paggawi. Pinaagi sa pag-insister nga siya magkinabuhi sumala sa makataronganong mga balaod sa panimalay, imong ginapakita ang imong pagsalig nga siya makaarang sa pagdumala sa iyang kinabuhi sa hustong paagi. Kini makatuboy sa pagtamod sa kaugalingon nga kasagarang kulang niadtong may suliran sa pagkaon.

Tungod sa kagubot sa sulod, ang nag-antos tingali mosulti nga masuk-anon. Kon buhaton niya kini, paningkamot sa pagtan-aw luyo sa kasuko. Susiha ug atimana ang tuboran sa “kagul-anan.” (Job 6:​2, 3) Usa kadto ka linain nga hagit alang kang Joe ug Ann sa dihang ang ilang may anorexia nga anak nga babaye nahimong rebelyoso ug mapasipad-on.

“Nagpadayon kami sa pagpakita kaniyag gugma inay sa pag-abog na lang kaniya sa dalan,” miingon si Ann. Ang iyang bana midugang: “Nagpadayon kami sa pagpangitag tabang alang kaniya ug gisultihan siya kon unsa namo siya ka pinangga.” Ang resulta? Siya sa kataposan nakaamgo nga gihigugma gayod siya tinuod sa iyang mga ginikanan, ug siya misugod sa pagpakigsulti kanila.

Kon bata ang nag-antos, ang kabalaka sa mga ginikanan, ilabina sa inahan, maoy grabe. Busa, ang mga bana kinahanglang mohatag sa ilang mga asawa ug hinungdanon emosyonal nga pagpaluyo. Ayaw isakripisyo ang inyong kaminyoon alang sa sakit sa imong anak. Dawata ang inyong mga limitasyon.

Diha sa pila ka kaso, tingali kinahanglan kamong mangayo ug tabang sa gawas sa pamilya. Timbangtimbanga ang tanang butang nalangkit, ug tinoa kon unsang matanga sa tabang ang labing maayo. Nagkinahanglan ug kalig-on kon magpanuko ang nag-antos. Pahibaloa siya nga ikaw nagalihok sa pagpanalipod sa iyang kinabuhi kon kinahanglan, apan ayaw pagsultig mga butang nga dili nimo matuman.

May mga panahong mobati ka nga walay gahom ug ang kahimtang daw walay paglaom, apan ayaw kalimot sa pagsang-at sa imong mga problema diha sa pag-ampo atubangan sa Diyos sa gugma. Siya makatabang! “Kami nahibalo nga dili kami makaarang sa pagdumala niini,” miingon si Joe. “Ang pangunang butang nga among nakat-onan mao ang pagbutang sa among bug-os nga pagsalig diha kang Jehova nga Diyos. Siya wala gayod mopakyas kanamo.”

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 13]

PIPILA KA MGA TIMAAN SA MAY SULIRAN SA PAGKAON

◼ Nagpugong sa pagkaon, sama sa sobrang pagdiyeta o pagpuasa

◼ Sobrang pag-us-os sa timbang o pagbalhinbalhin sa timbang

◼ Katingalahang mga rituwal sa pagkaon, sama sa paghiwa sa pagkaon sa gagmay nga piraso

◼ Sobrang kahadlok nga motambok, bisag ubos ug timbang

◼ Pagkalinga ug kanunayng paghisgot bahin sa pagkaon ug/o timbang, sagad inubanan sa sobra nga ehersisyo

◼ Paghunong sa regla

◼ Magpalayo sa mga tawo, mga timaan nga may gitago, ilabina sa paggugol ug daghang oras sa banyo

◼ Kausaban sa emosyon, sama sa depresyon ug pagkasapoton

◼ Sobrang makakaon kon masuko, nerbiyoson, o maukyab

◼ Pag-abusar sa paggamit sa pagpaihi, mga pildoras nga mosanta sa gana sa pagkaon, o mga pangpurga, sama sa mga laksante

[Hulagway sa panid 15]

Ang pagpamati nga may simpatiya hinungdanon