Ang Tinuod Bag-ong Kalibotan Nagapaabot nga Diskobrehon

“ANG ngalan usa ka butang nga dili segurado, dili ka makasalig niana!” Kining tin-aw nga pagpaniid namatud-ang tinuod sa kaso ni Columbus.

Uyon sa kahulogan sa iyang ngalan, Christopher, si Columbus wala mosulay nga mahimong sa literal “tigpas-an ni Kristo.” Bisag unsa pa, ang mga magmamando sa Espanya nagpadala kaniya sa “pag-alagad sa Diyos ug sa pagpalapad sa Katolikong pagtuo.” Apan human tudloi ang pipila ka dili makasabot nga mga lumad sa pagpanguros ug sa pag-awit ug Ave Maria, siya miatubang ug bug-os sa labaw materyal nga mga ganti: pagpangitag bulawan ug sa idlas nga agianan padulong sa India.

Pila ka mga Katoliko nangatarongan nga si Columbus angayan, bisan pa, nga himoong usa ka “santo” tungod sa iyang labing hinungdanong papel diha sa pagpalapad sa mga utlanan sa Kakristiyanohan. Apan ang dinaghang “pagkombertir” nga mitungha sunod sa iyang mga pagdiskobre nakahimog diyutay sa pagpaila sa tinuod nga Jesu-Kristo ngadto sa katawhan sa Bag-ong Kalibotan. Ang tinuod nga Kristiyanidad kanunay nga napalapad sa malinawong paagi, dili pinaagi sa espada. Ang paggamit ug kusog sa pagpakaylap sa maayong balita maoy bug-os kasukwahi sa kon unsay gitudlo ni Jesus.​—Itandi ang Mateo 10:14; 26:52.

Si Columbus (sa Espanyol, Colón) morag dunay labawng kalamposan diha sa pagsundog sa iyang apelyido, nga nagkahulogan “tigkolonisar.” Siya mao ang nagtukod sa unang duha ka Uropanhong mga kolonya sa Bag-ong Kalibotan. Bisan kini sila nangawala ra, sa wala madugay mga uban gitukod. Ang pagkolonisar sa mga kayutaang Amerika nagpadayon, apan kini dili gayod makalilipay, ilabina alang sa mga gikolonisar.

Ang Dominikanhong prayle nga si Bartolomé de las Casas, kinsa nakasaksi sa primerong pagkolonisar sa West Indies, miprotesta kang Philip II, hari sa Espanya, mahitungod sa ‘tinuis nga imitasyon sa hustisya nga kining inosenteng mga katawhan gipailalom, naglaglag kanila ug nagdugmok kanila sa walay makataronganong hinungdan o rason gawas sa kahakog ug ambisyon nga mitukmod kanilang naghimo sa maong daotang mga buhat.’

Bisan pag ang kinagrabehang mga pag-abuso sa ulahi gitul-id, ang mahakogong motibo ug walay kalooy nga mga pamaagi nagpadayon sa pagdiktar sa polisa. Dili ikahibulong, ang maong pagmando nahimong dulumtanan. Pag-abot sa ika-20ng siglo, kadaghanan sa mga nasod sa kayutaang Amerika misalibay sa kolonyal nga yugo.

Ang pagkombertir sa mga kontinente ngadto sa Kakristiyanohan ug ang pagdumalag usa ka matarong nga pagmando ibabaw sa daghang mga tribu ug mga pinulongan giilang usa ka lisod nga tahas. Ug dili makataronganon nga basulon si Columbus tungod sa tanang mga kapakyasan niining dakong proyekto nga sa wala tuyoa iyang nasugdan sa dihang siya mitabok sa dagat ug gipangunahan ang gitawag sa pipila nga “Panagtagbo sa Duha ka Kalibotan.”

Ingon sa gipunting ni Kirkpatrick Sale diha sa iyang librong The Conquest of Paradise, “ang kahigayonan nga kas-a sa tino anaa, usa ka kahigayonan alang sa katawhan sa Uropa sa pagkaplag ug bag-ong dunggoanan diha sa bag-ong nasod, diha sa wala kaayo nila maamgohi nga yutang Paraiso.” Apan ang pagdiskobre ug bag-ong kalibotan maoy usa ka butang; ang paglalang ug bag-ong kalibotan maoy lain. Kadto dili mao ang unang pagsulay sa pagtukod ug bag-ong kalibotan nga napakyas.

Laing Talagsaong Panaw

Duha ka libo ka tuig una si Columbus molawig, mga duha ka gatos ka libo ka tawo ang misugod sa laing tagsaong panaw. Inay kay molatas sa kadagatan, sila lagmit mipanaw latas sa disyerto. Sila usab nagpadulong sa kasadpan, adto sa ilang yutang puy-anan, ang Israel, nga ang kinabag-an wala pa makakita. Ang ilang tumong mao ang pagtukod ug bag-ong kalibotan, alang sa ilang kaugalingon ug alang sa ilang kabataan.

Ang ilang panaw gikan sa Babilonyanhong pagkabinihag nagtuman sa tagna. Duha ka gatos ka tuig una niana, ang propetang si Isaias nagtagna sa ilang pagbalik sa ilang yutang puy-anan: “Ania ako [ang Soberanong Ginoong Jehova] nagahimog bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta; ug ang daang mga butang dili na pagahinumdoman, ni sila mosantop pa sa kasingkasing.”​—Isaias 65:13, 17.

Ang ‘bag-ong mga langit ug bag-ong yuta’ mahulagwayon simbolikong termino nga nagatumong sa bag-ong administrasyon ug bag-ong katilingban sa katawhan. Ang sama gikinahanglan tungod kay ang tinuod bag-ong kalibotan nanginahanglan ug labaw pa kaysa bag-ong teritoryo aron kolonisaron; kini nanginahanglan ug bag-o, dili-mahakogong espiritu tali kanilang nagamando ug kanilang ginamandoan.

Dili daghan sa mga Hudiyo nga mibalik gikan sa Babilonya dunay maong espiritu. Bisan pa sa pangunang mga kalamposan, mga usa ka gatos ka tuig human sa ilang pagbalik, ang Hebreohanong propeta nga si Malaquias masulob-ong nagbatbat sa unsang paagi ang kahakog ug kadalo nahimong dominanteng mga kusog sa yuta. (Malaquias 2:14, 17; 3:5) Ang tagsaong kahigayonan sa pagtukod ug bag-ong kalibotan alang sa mga Hudiyo giusikan.

Usa ka Bag-ong Kalibotan sa Gihapon Nagapaabot Kanato

Bisan pa, ang mga kapakyasan sa pagtukod ug bag-ong kalibotan sa miagi wala magkahulogan nga ang pagpangita walay paglaom. Diha sa basahon sa Pinadayag, ang apostol nga si Juan, nagpalanog sa mga pulong ni Isaias, nagbatbat sa mosunod dramatikong mga talan-awon: “Nakita ko ang usa ka bag-ong langit ug usa ka bag-ong yuta; tungod kay ang daang langit ug ang daang yuta nahanaw . . . Ug iyang pagapahiran ang tanang luha sa ilang mga mata, ug ang kamatayon wala na, ug wala nay pagminatay ni paghilak ni kasakit. Ang daang mga butang nahanaw na.”​—Pinadayag 21:1, 4.

Kining mga pulonga nagapasalig kanato nga ang Diyos mismo determinado sa pagbaton ug usa ka bag-ong gobyerno ibabaw sa tibuok yuta ug bag-ong katilingban sa katawhan kinsa mosanong sa iyang pagmando. Ang mga kaayohan dili makuwenta. Kini mahimong ang kasaligang bag-ong kalibotan.

Ang bag-ong kalibotan nga hinimo sa Diyos morag layo sa tinuod. Apan ang pagtuo ni Columbus nga ang mga kontinente nahimutang sa Kasadpan sa susama morag dili-katuohan alang sa daghan niyang katalirongan. Ang kahubitan sa saad sa Diyos nga bag-ong kalibotan usab morag dili mahitabo, apan pila sa mga ika-15ng siglo nga mga eskolar ang nakahunahuna nga ang ikatulong bahin sa yuta maoy wala masayri sa siyensiya?

Ang siyentipikanhong kaway-kabangkaagan sa adlaw ni Columbus nakahimo sa pagdiskobre sa Bag-ong Kalibotan nga morag dili mahitabo. Ang kaway-kabangkaagan bahin sa mga katuyoan sa Diyos ug bahin sa iyang gahom sa susama usab makawagtang sa pagsalig diha sa iyang gikasaad nga bag-ong langit ug bag-ong yuta. Apan ang Labing Gamhanang Diyos nagpalig-on sa iyang kahubitan niana pinaagig pagsulti: “Tan-awa! ginabag-o ko ang tanang mga butang. . . . Isulat, tungod kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod.”​—Pinadayag 21:5.

Sa walay duhaduha, ang tanang mga tawo nagahinamhinam alang sa usa ka matang sa bag-ong kalibotan. ang Mexicanong magsusulat nga si Carlos Fuentes kas-a miingon: “Ang Utopia o kahingpitan maoy butang sa nangagi ug sa umaabot. Sa laing bahin, kini maoy panumdoman sa usa ka maarang-arang nga kalibotan nga sa nangagi diha ug nawala na. Sa pikas bahin, kini mao ang paglaom nga kining maarang-arang nga kalibotan, labaw nga matarong ug labaw nga malinawon, moabot sa usa ka adlaw.” Ang mga estudyante sa Bibliya masaligon nga ang maarang-arang nga kalibotan​—dili ang malamatong Utopia o kahingpitan​—moabot gayod tungod kay ang Diyos nagsaad niini ug tungod kay ang Diyos makapalampos niini.​—Mateo 19:26.

Usa ka Bag-ong Kalibotan Nagaangat na

Sa dihang si Columbus nagsulay pagkombinsi sa iyang mga sakop nga sila nagpaduol sa yuta, labaw sa pagtuo ang kinahanglan. Siya nanginahanglan ug pila ka makitang pamatuod. Ang lunhaw nga tanom nga nagalutaw sa dagat, nagakadaghan taga-yutang langgam, ug sa kataposan usa ka sanga nga may bulak ginaanod sa tubig nakapasig-uli sa pagsalig sa mga manlalawig diha sa ilang admiral.

Karong adlawa duna usab makitang ebidensiya nga kita nagakaduol sa bag-ong kalibotan. Ang kamatuoran nga sa unang higayon sa kasaysayan ang tawhanong paglungtad nameligro nagapahinumdom kanato nga ang pailob sa Diyos sa tawhanong pagmando sa tulin nagakaduol sa iyang kataposan. Siya misaad dugay na sa miagi sa “paglaglag kanilang nagalaglag sa yuta.” (Pinadayag 11:18) Ang kahakog ug kadalo nakapatunghag daghang walay kasulbarang globonhong mga suliran, mga suliran nga ang Bibliya sa tin-aw nagbatbat sa abante samtang ang mga kaugmaran mopunting ngadto sa nagaangat nga paghilabot sa Diyos.a

Sa dihang si Columbus unang mitunob sa isla sa Cuba lima ka gatos ka tuig sa miagi, siya gikaingon nga mituwaw: “Buot nakong mopuyo dinhi sa walay kataposan!” Silang mosulod ngadto sa bag-ong kalibotan sa Diyos mobati sa susama gayod. Ug ning panahona ang maong tinguha igahatag.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 13]

Ang pagdiskobre ug usa ka bag-ong kalibotan maoy usa ka butang; ang paglalang ug usa ka bag-ong kalibotan maoy lain