Sa Paglitrato ug Kabakaba

NAKASULAY ka na ba paglitrato ug kabakaba? Kana mahimong makalagot nga kasinatian ug usa ka pagsulay sa pailob. Sila kanunay magkisikisi tungod sa ilang morag walay kataposang pagpangita ug pagkaon ug mainom, tagsa ra kaayong mohatag nimo ug higayon sa pagkuha ug maayong litrato. Unya sa dihang sila motugdon ug mobukhad sa ilang mga pako ug samtang ikaw nagapatunong pag maayo sa imong kamera, ang imong bililhong mutya mahimong motiklop sa iyang mga pako o molupad!

Busa hunahunaa ang akong sanong sa dihang usa ka higala sa Sydney, Australia, miingon: “Mangadto ta sa Balay sa Kabakaba sa Mittagong.” Nia ang akong kahigayonan sa pagkakita sa mga kabakaba sa duol ug tingali makakuhag maayong mga litrato ubos sa maayong mga kahimtang.

Sa dihang kami misulod sa dapit diin ang mga kabakaba libreng makalupad sa kinaiyanhong palibot diha sa balay, dihadiha nakaamgo mi nga kami diha sa usa ka gikontrolar tropikonhong atmospera, napinig gikan sa mga kausaban sa temperatura sa gawas. Kini kinahanglanon alang sa pagpabiling buhi sa mga kabakaba. Libot kanamo kining mahuyang nga mga linalang naglupadlupad gikan sa usa ka tanom ngadto sa lain. Sa pagkasulod namo, among nakit-an ang nindot orins-ug-kolor nga monarch nga nagapangitlog sa usa ka tanom nga citrus. Sa Australia ang monarch nailhan ingong ang laagan. Kini nakaabot dinhing isla-kontinente gikan sa Amihanang Amerika niadtong 1870 ug pagkakaron nanimuyo diha sa sidlakan ug habagatang mga lugar maingon sab sa duol sa Perth diha sa halayong kasadpan.

Si Kerry, ang among giya, nagsaysay kanamo kon sa unsang paagi kining mga kabakaba mag-upahay pinaagig pagsumpay sa tumoy ug tumoy. Apan niay talagsaong bahin​—kon ang lalaki sa kalit makuratan, siya molupad, nga dala ang babaye uban kaniya! Tiaw mo nga magdala sa lain nga may sama niyag gibug-aton, ug samtang nagalupad! Unya, sa among kahingangha, sa aktuwal nakita namo kini nga nahitabo​—ug didto siya, naglupad ibabaw sa mga tanom uban sa babaye nga way tutol nga nagbitay.

Tinuod, ang monarch nailhan sa tibuok kalibotan tungod sa dakong kalamposan sa pagbiyahe. Ingon sa gibatbat sa librong Life​—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?:a “Ang monarch nga mga kabakaba mobiya sa Canada sa tinglarag, daghan ang mopalipas sa tingtugnaw sa California ug Mexico. Ang pipila ka mga lupad mokapin ug 3,200 kilometros; usa ka kabakaba mokobreg 130 kilometros sa usa ka adlaw.” Apan niay talagsaong kamatuoran: “Ang mga kabakaba nga molalin pahabagatan sa tinglarag maoy mga batan-on nga wala pa gayod makakita sa palipasang mga dapit (hibernation sites). Unsa ang nakapaarang kanila sa pagkakaplag niini maoy usa pa ka idlas nga misteryo sa Kinaiyahan.”​—The Story of Pollination.

Apan nakahimo ba kami pagkuhag litrato bisag hain ning idlas nga mga linalang? Oo! morag naanad na sila sa mga tawo nga nagalibotlibot sa ilang umogon nga kalibotan ug sayon rang motugdon sa mga tanom ug bisan ngani sa ulo sa mga tawo! Busa ang mga litratista dunay matagbawong adlaw sa kanataran, ilabina alang sa mga maikagon sa video-camera. Pagkamakalingaw gayod human niana ang pagtan-aw niadtong nagalihok nga mga hulagway sa TV pinaagi sa videotape rekorder.

Ubang Australianhong mga kabakaba nga among nakita maoy ang itom ug pako kasagaran nga eggfly, may puting mga marka nga gilibotan ug purpura diha sa iyang mga pako. Laing kaanyag mao ang may rayang-asul nga eggfly, tamili kaayong gidesinyo pinaagig puting mga marka ug mga giringgiring libot sa sidsid sa iyang mga pako ug asul nga mga raya sa sulod. Kini dunay mga kamatang sa New Guinea, Moluccas, ug sa mga Isla sa Solomon.

Ang mga kabakaba kanunay nga nakapainteres kanako. Ang pagbalhin niyag dagway gikan sa usa ka dakong ulod (larva) padulong sa pupa (chrysalis), o pagpahulay nga yugto, ngadto sa nagalupad nga milagro maoy alang kanako usa ka pamatuod, dili sa gikaingon nga buta nga mga gahom sa kinaiyahan ug ebolusyon, kondili sa siyentipikanhong Maglalalang, kinsa naghimo sa tanang mga butang nga kahibulongan sa ilang nagkalainlaing mga paagi.​—Tinampo.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 16, 17]

Panid 16: monarch; 1. Australian lurcher; 2. pupa; 3. ulysses; 4. Australian birdwing; 5. mga birdwing nga nag-upahay; 6. orange lacewing

[Credit Line]

Tanang mga kabakaba: Balay sa Kabakaba, Mittagong, Australia