Pukot-Paanod nga Pangisda Nagakawala Na?
ANG UN General Assembly sa New York nagtawag niana nga “walay-pilipili ug usik kaayo.” Ang Uropanhong opisina sa IIED (International Institute for Environment and Development) sa London nagbatbat niana ingong usa ka “dakong hulga sa kinabuhi sa dagat.” Napulog-unom ka nasod sa Pasipiko nagsaway niana ingong “dili-makataronganong pangdaot.” Matin-aw, ang pukot-paanod nga pangisda giatake sa tibuok yuta. Ngano?
Ang mga pukot-paanod—pinatindog nga mga pukot nagaanod-anod diha sa dagat samag mga tabil—ginatonton diha sa kadagatan sa libolibo nang katuigan. Hinunoa, sa hinapos sa mga tuig sa 1970, ang pukot-paanod nga pangisda sa lawod misamot ka daghan nga karon ang mga barko nga kapin sa usa ka libo nga gikan sa Hapon, sa Taiwan, ug Republika sa Korea nagsilhig sa mga dagat sa Pasipiko, Atlantiko, ug sa Indian alang sa nukos, tulingan, balo, ug salmon. Sanglit ang matag barko, sumala sa gibanabana sa pipila, nagagamit ug higanteng mga pukot nga nagbitay nga 11 ka metros ang giladmon ug may gisangkarong 50 ka kilometros, ang tibuok nga gilapdon sa mga pukot sa barko mokabat ug duolan sa 50,000 ka kilometros—sobra pa sa distansiya palibot sa kalibotan!
“Mga Tabil sa Kamatayon”
Kining halos dili-makitang naylon nga pukot daghan kaayog makuha sumala sa basahon sa IIED Perspectives, “sumala sa kiling karon ang mga pukot mahimong molaglag sa pagpangisdag tulingan diha sa Habagatang Pasipiko sulod sa duha ka tuig.” Ang pukot-paanod, matud pa sa biologo sa dagat nga si Sam LaBudde, maoy sama ka walay-pili sa “pagpamutol sa lasang aron makuha ang usa ka matang sa kahoy o sa pagtumba ug kahoyng oak aron lang mapupo ang mga bunga.” Sa pagkatinuod, samtang mangisda, silhigon usab niining labing dagkong barko sa pagpangisda sa kalibotan ang toniladang wala-kinahanglanang mga matang sa isda, sama sa bariles ug panit, balintong, dugso, malasugi, ug ang nagalalin nga steelhead trout.
Sumala pa kang James M. Coe, usa ka tigdukiduki sa National Marine Fisheries Service sa Tinipong Bansa, adunay ebidensiya nga ang taga Asia nga mga barko sa pangisda ilegal nga nagapangisdag hilabihan ka daghang mga salmon nga dili gayod makaabot ngadto sa ilang lumad nga mga sapa sa Norte Amerika aron mangitlog.
Ang nakasamot pa, ang mga pukot-paanod usab makasabod, makaputol, ug makalumos pa sa libolibong mga otter, poka, lumod, porpoise, balyena, pawikan, ug mga langgam sa dagat. Dili ikahibulong nga nagkadaghang mga tigdukiduki ang nagtawag sa pukot-paanod nga pangisda ingong “pagmina nga naghawan sa dagat” ug ang mga pukot-paanod ingong “mga tabil sa kamatayon.”
Ang mga angga niini daw nahiangay. Ang dili pa dugay nga taho gikan sa kalihim sa komersiyo sa U.S. miingon nga sa panahon sa tulo lamang ka biyahe sa pagpangisda, tulo ka barko nakadakop nga wala-tuyoa ug ‘usa ka binadlisang lumod, 8 ka Dall porpoise, 18 ka fur seal sa amihanan, 19 ka binadlisag puti sa kilid nga mga lumod sa Pasipiko, ug 65 ka right whale porpoise sa amihanan.’
Sa miaging tuig lamang usa ka taho nga gisumiter ngadto sa Hiniusang Kanasoran miingon nga ang pukot-paanod nga pangisda sa Hapon, samtang nakadakop ug 106 milyones ka nukos, 39 ka milyong isda ang nakuha nga wala kinahanglana sa mga mangingisda. Dugang pa, ang ilang wala-kinahanglanang nakuha nag-apil sa 700,000 ka iho, 270,000 ka langgam sa dagat, 26,000 ka hayop sa dagat, ug 406 ka pawikan, nga nameligro nang mapuo.
Ang mga biologo sa dagat kombinsido nga kon padayong dili-masumpo ang pukot-paanod nga pangisda, kini “makapuo gayod sa kinaiyanhong kahinguhaan nga gilantaw nga dili-mahurot.” Gani, dakong kadaot na tingali ang gipahinabo niini. Sa 1988 usa ka kapitan sa panagat miingon sa biologo nga si LaBudde: “Dili na sama ka daghana kaniadto ang among mapatayng mga lumod.” Si LaBudde miingon: “Tingali tungod kini kay diyutay na lang ang nabilin nga pagapatyon.”
Tibuok-yutang mga Kasabotan Nanungha
Dili pa dugay, hinunoa, ang panawag ug aksiyon batok sa pukot-paanod nga pangisda nadunggan gikan sa London ngadto sa Washington, D.C., ug gikan sa Alaska ngadto sa New Zealand, ug gihimo na ang pipila ka paagi sa pagpiit sa mga mananagat sa pagkunhod sa ilang mga barko sa pangisda ug dili na gayod kini gamiton pa. Sa pagngalan ug pipila: Usa ka grupo sa mga Nasod sa Habagatang Pasipiko misagop nianang gitawag nga Wellington (New Zealand) Convention, nagtugot kanila sa pagwala sa pukot-paanod sulod sa ilang 320 kilometros nga mga sona sa pangisda ug nagdili sa ilang kaugalingong mga mananagat batok sa paggamit ug mga pukot-paanod bisan asa sa Habagatang Pasipiko.
Niadtong Disyembre 1989 gitagalan sa usa ka resolusyon sa HK ang dagkong pangisda nga nagagamit ug pukot-paanod sa kalaworan hangtod sa Hunyo 30, 1992. Ang World Watch Institute miingon nga kon dili sumpoon ang pukot-paanod nga pangisda, “diyutay na lang ang paglaom sa katawhan nga mapanalipdan ang kadagatan niini alang sa umaabot nga mga kaliwatan” ug midugang: “Kinahanglang maghimo kita ug malukpanon tibuok-yuta nga mga kasabotan.” Ang mga Nasod sa Habagatang Pasipiko, nga sakop sa Forum Fisheries Agency, misugyot sa pagmugnag usa ka internasyonal nga hawas sa pagkontrolar sa pangisda ug giawhag ang mga mananagat sa paghimog responsabling mga paagi sa pangisda.
Apan may resulta ba ang internasyonal nga pagpiit? Oo, dako kaayo!
Sa miaging Nobyembre 26, 1991, miuyon ang Hapon “sa pagtuman sa tagal nga gihatag sa Hiniusang Kanasoran bahin sa paggamit sa dagkong mga pukot sa pangisda sa amihanang Dagat sa Pasipiko nga sumala pa sa mga siyentipiko maoy responsabli sa kaylap nga kalaglagan sa mga kinabuhi sa dagat.” Ang desisyon “nakapalong sa panaglalis nga nameligrong makahatag dakong kadaot sa dungog sa Hapon labot sa mga butang sa palibot.” Ang Hapon miuyon sa pagtapos sa katunga sa mga pukot-paanod niini sa Hunyo 1992 ug ang nahibiling katunga sa kataposan nianang tuiga.
Sa milabay ang usa ka adlaw ang editoryal sa The New York Times miingon: “‘Naangkon ang matam-is nga kadaogan alang sa palibot sa tibuok yuta’ miingon ang usa ka nalipay nga biologo sa dagat sa pahibalo sa Hapon sa Martes nga ihunong na niini ang industriya sa pukot-paanod nga pangisda sa kataposan sa sunod tuig [1992].”
Usa ka report sa magasing Time, Disyembre 9, 1991, miingon nga ang Taiwan ug ang Republika sa Korea nagpaila nga taposon na usab nila ang ilang paggamit ug mga pukot-paanod.
“Bahin sa dagat nga dako ug halapad kaayo, atua didto ang mga dili maisip nga mga butang nga nanagkamang, buhing mga linalang, dagko ug gagmay.”—Salmo 104:25.
[Mga hulagway sa panid 15]
Pukot-paanod nga barkong nangisda
[Credit Line]
Hulagway: Steve Ignell, ABL
Mga bukog sa sea otter nga nasabod sa pukot-paanod nga nasaag
[Credit Line]
Hulagway: T. Merrell
[Mga hulagway sa panid 16]
Mga langgam sa dagat nakuha ug napatay sa mga pukot-paanod
[Credit Line]
Hulagway: A. Degànge
Nalit-ag nga Dall porpoise
[Credit Line]
Hulagway: N. Stone