Apan Tinuod ba Kaha Ni?

KON unsay mahimo sa usa ka tawo, sundogon kini sa laing tawo. Ang imong nakita nga gitanyag daw mao gayod ang imong gusto, apan tinuod ba kaha ni? Usahay, ang dihadihang mga remedyo gigamit aron masanta ang paghimog mini. Ang usa ka Aleman nga tigbantay sa balay-abotanan sa ika-14ng siglo gibitay tungod sa pagbaligyag dili-maayong matang nga bino nga giingong tinuod nga Rüdesheimer. Sa Britania, sulod sa 140 ka tuig una pa ang 1832, kapin sa 300 ka tawo ang gibitay tungod sa pagpanoon. Niadtong 1597 duha ka mananalsal ug bulawan gilansang sa mga dalunggan diha sa tangkol tungod sa bakak nga pagmarkag ubos ug kalidad nga gold plate.

“Ang kaikag sa pagpangolekta nakahimog usa ka paraiso alang sa limbongang mga magbabaligya,” miingon si Mark Jones, nga nagtrabaho diha sa pasundayag nga Fake? The Art of Deception diha sa British Museum. Bisan ang edukado kaayong mga tawo nahimong mga biktima. Ang “fossil” nga Piltdown man maoy inimbento ug nakailad sa institusyon sa siyensiya sa daghang tuig. Ang “mga talaadlawan” ni Hitler naghatag maayong pamatuod sa katakos sa mga manonoon sa pag-ilad bisan sa mga tawong mas nahibalo.

“Ang kinadaghanan sa gihimong mga imitasyon karong adlawa,” miingon si Mark Jones, “mao . . . ang kaylap nga pagsoon sa iladong-ngalan sa mga baligya.” Kini gibanabana, pananglitan, nga gikan sa 10,000 ngadto sa 15,000 ka mini nga Apple nga kompiyuter ang ginabaligya kada bulan sa Tinipong Bansa sa 1987. Ang $33 ka milyong dolyar nga panglimbong sa imitasyong mga bahilyang kristal nga Waterford, dili pa dugay gibutyag. “Ang mga sinoon sa labing bantog nga bahilyang kristal sa kalibotan gigama sa usa ka pabrika diha sa usa ka hilit nga balangay sa Pransiya,” miingon ang The Sunday Times sa Britania.

Mailibgon kining kaliwatana ug maluhong mga butang. “Karong adlawa,” miingon si Vincent Carratu, usa ka beterano sa pagpakiggubat batok sa mga tigsoon, ang komersiyal nga tigsoon “mohimog imitasyon nga pahumot nga Chanel, ugma siya mobali sa paghimog imitasyong mga kamesitang Fila, unya sa ulahi siya moimporte ug imitasyong mga raket sa tennis sa ngalang Dunlop.” Bisan unsay kinahanglan sa pumapalit, himoon sa tigsoon. Apan, nagpasidaan ang Anti-Counterfeiting Group sa Britania, “kasagaran . . . ang ‘gibaratilyo’ nga designer watch nga ibaligyag £50 sa pagkatinuod mokantidad lamang ug £5.”

Nagahulga-sa-Kinabuhing mga Imitasyon

Ang Anti-Counterfeiting News usab naghisgot ug laing problema, ang kapeligrohan sa dili-dekalidad mga baligya: “Ang peligroso ug dili-dekalidad nga mga produkto naghatag ug usa ka tinuod nga hulga sa kahilwasan sa pumapalit.” Unsa ka seryoso kining hulgaa? Ang Trademark World naghatag niining mga pananglitana: “Napulog-upat ka pagkahagsa sa ayroplano ug labing menos duha ka kamatayon masubay ngadto sa imitasyong mga piyesa sa ayroplano.” Giyagyag sa National Consumer Council sa Britania kon sa unsang paagi ang dili-dekalidad nga mga plug sa koryente ug imitasyong mga silindro sa preno sa sakyanan nga may di-maayong mga pangtak-op nga goma nakalusot sa mga baligyaanan. “Kining tanan,” kini miingon, “makahatag kapeligrohan sa mga pumapalit.”

Ilabinang walay-tanlag kadtong mogamag imitasyong mga tambal. “Moabot sa 70% sa tanang mga tambal nga ginabaligya sa daghang bahin sa Aprika maoy imitasyon,” matud pa sa Anti-Counterfeiting Group sa Britania. Ang tambal nga ipatulo sa mata nga makita sa Nigeria, pananglitan, walay sambog nga makaayo ug gihimo gikan sa mahugaw nga tubig. Kini mahimong mopahinabog pagkabuta. “Kon ang mga tawo magasalig sa tambal nga ‘mga antibiotiko’ apan kini walay sambog nga mga antibiotiko,” matud pa sa World Health Organization niadtong 1987, “seguradong may mangamatay ug busa ang pagsoon maoy pagpatay sa masa.”

Bisan ang imong gihuptang mga papel de bangko tingalig mini. Sa dili pa dugay, sa usa ka tuig lamang, $110 ka milyong mini nga dolyar nga papel ang nakompiskar sa tibuok-kalibotan. Ang mini nga $100 nga dolyar nga papel nga naapod-apod sa Ireland maoy hataas ug kalidad “nga 155 ang nakalusot diha sa tanang dagkong mga bangko,” miingon ang The Irish Times.

Unsay imong mahimo aron mapanalipdan ka gikan sa mga imitasyon? Ang usa ka eksperto sa mga palakaw-sa-pumapalit miingon nga “ang labing maayong proteksiyon batok sa panglimbong maoy usa ka nasayod nga pumapalit.” Siya midugang: “Kon kini daw maayo kaayong pamation nga mahimong tinuod, nan tingali kana tinuod.”

[Hulagway sa panid 20]

Ang Piltdown nga “fossil” maoy mini nga nailad ang mga siyentipiko sa daghang tuig