Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Miipon Kanamo ang Among mga Apohan?

KANIADTO nagpahimulos ka sa pribasiya sa imong kaugalingong kuwarto. Karon may kauban ka na nga igsoong lalaki o babaye. Kanhi makaimbitar ka ug mga higala didto. Karon dili na tungod kay sila ‘langas ra kaayo.’ Kanhi may panahon ka sa paglipaylipay ug pagpahayahay. Karon kadaghanan sa maong panahon gipulihan sa mga buluhaton sa pamilya. Kanhi ang imong mga ginikanan matinugoton ug dali rang estoryahon. Karon sila biklonon, daling mapikal. Oo, ang imong mga apohan miipon kaninyo, ug ang mga butang dili na gayod sama sa naandan.

Dili kay wala nimo higugmaa ang imong mga apohan. Apan ang pagsinabtanay uban kanila dili kanunay sayon. Makaplagan nimo ang imong kaugalingon nga nawad-an ug pailob, nasamokan sa gagmayng mga butang. Usa ka batan-on nga ginganlag Victoria miingon niining paagiha: “Ang mga tigulang may partikular nga paagi sa panggawi. Ang akong lola mohangyo kanako nga dad-an ko siya ug tumbanan, bisan tuod ang iyang wheelchair anaa nay tumbanan. O mopauli ako nga lapoy, nga buot mohigda sa makadiyot, ug unya siya gustong makig-estorya kanako hinuon. Ang akong lola moestorya samtang kami buot motan-aw ug telebisyon. Kon siya motan-aw, ang iyang nasabtan sa mga detalye sayop tanan, ug among ipatin-aw kaniya.”

Kon usa o duha sa imong apohan nakig-ipon kaninyo, malagmit nga nagasinati ka sa pila ka mga kabalaka ug kasamok sa imong kaugalingon. Ayaw kabalaka, hinuon​—ang imong pamilya wala magkabungkag. Nagapahiangay lamang kini sa usa ka lisod nga kahimtang. Ug ikaw makahimo ug dako sa pagseguro sa imong kaugalingon nga kalipay ug kalinaw sa hunahuna pinaagi sa (1) pagsabot ug pagdawat sa imong mga obligasyon sa pamilya ug (2) pag-ugmad sa tinuod “pagbinatiay” alang sa imong mga ginikanan ug mga apohan.​—1 Pedro 3:8.

Obligasyon sa Kristohanon

Dili lamang ang imong pamilya ang nagaatubang niining kahimtanga. Sa Tinipong Bansa, pananglitan, kadaghanan sa mga tigulang nakadawat ug usa ka sukod sa tabang ug pagpaluyo gikan sa ilang dagkong mga anak; kon itandi dili daghan sa mga tigulang gibutang sa mga institusyon sama sa mga balay atimanan.a Ang The Intimate Environment, ni Arlene S. Skolnick, nag-ingon: “Ang di-mabangbang nga mayoriya sa mga tigulang sa regular nagakontak sa ilang mga anak, nakigkita kanila sa masubsob, ug nagdangop kanila sa mga panahon sa kalisod.”

Samtang kinaiyanhon lamang ang pagbati sa obligasyon ngadto sa mga ginikanan, ang mga Kristohanon may mas dakong pagbati sa obligasyon ngadto sa Diyos. Matud ni apostol Pablo: “Kon ang balong babaye adunay mga anak o mga apo, patun-a una sila sa pagbuhat sa diyosnong debosyon diha sa ilang kaugalingong banay ug sa padayong pagbalos sa ilang mga ginikanan ug mga apohan, kay kini dalawaton sa panan-aw sa Diyos. Sa pagkatinuod ang bisan kinsa nga dili motagana alang kanila nga iyaha, ug ilabina alang kanila nga sakop sa iyang panimalay, gilimod niya ang iyang pagtuo ug labi pang daotan kay sa tawo nga dili magtutuo.” (1 Timoteo 5:4, 8; itandi ang Marcos 7:10-13.) Timan-i nga ang mga anak ug mga apo gisugo sa pag-ambit sa pag-atiman alang ‘kanilang ilaha.’

Si Jesu-Kristo mismo naghatag pananglitan bahin niini. Bisan hapit nang mamatay sa usa ka masakit nga kamatayon sa kahoy sa pagsakit, giiway ni Jesus ang iyang kaugalingong kahimtang ug nagtagana alang sa pag-atiman sa iyang nagkatigulang nga inahan, nga nagtugon sa iyang ig-agaw nga si Juan sa pag-atiman kaniya. Bisan tuod si Juan may hinungdanong mga obligasyon ingong apostol, iyang gidala ang inahan ni Jesus sa iyang kaugalingong balay “sukad niadtong taknaa padayon.”​—Juan 19:26, 27.

Busa ang pagtahod sa ginikanan maoy Kristohanong responsabilidad ug usa ka pribilehiyo. (Efeso 6:2) Ang usa ka ginikanan dili isalikway tungod sa iyang katigulangon o kay nanginahanglan ug linaing pag-atiman. (Proverbio 23:22) Ang Bibliya sa dugang nagasulti kanato sa pagtratar sa mga tigulang uban ang pagtahod tungod sa ilang kaalam ug kasinatian. (Levitico 19:32; Proverbio 16:31) Oo, si Jehova mismo nakiglabot ug maayo sa mga tigulang ug padayon nga nagagamit kanila diha sa iyang pag-alagad!​—Itandi ang Joel 2:28; Buhat 2:17.

‘Wala Ako Magdahom nga Kana Lisod Kaayo’

Tungod niining tanan, lagmit nakaapresyar kag maayo nganong ang imong mga ginikanan nag-agda sa imong mga apohan sa pagpuyo kauban ninyo. Sa sinugdanan sa walay duhaduha naghunahuna ka nga malaomon, o labing menos may bukas-nga-hunahuna, mahitungod sa tanang butang. Ikaw nahibalo nga kinahanglan maghimo kag pila ka mga kausaban​—bisan pagsakripisyo. Apan maayo kamo ug buot sa imong mga apohan, ug ikaw nakahunahuna nga kining maayong relasyon magpadayon. Karon nga sila miipon kaninyo, hinuon, ikaw nakadiskobre sa kahimtang nga mas lisod kay sa imong sukad gihunahuna.

Kini morag kasagaran. Sa daghang mga kayutaan ang tulo ka mga kaliwatan​—mga apohan, ginikanan, ug mga anak​—naanad nga magpuyo sa samang puloy-anan. Ang pag-atiman sa masakiton o nabaldado nga mga ginikanan maoy bahin sa ilang kultura ug wala lantawa nga hilabihang kalisdanan. Apan sa mga kayutaan sa Kasadpan, diin ang mga pamilya sa linangkob naanad sa pagkinabuhi diha sa ilang kaugalingon separadong mga balay, ang pag-ipon sa mga tigulang sa subsob gihunahuna ingong dakong kabaldahan. Hinuon, magmasaligon nga dili lamang imong kinabuhi ang nausab. Sa pagkatinuod, may dakong kalagmitan nga kanang kahimtanga mas lisod alang sa imong mga ginikanan ug mga apohan kay sa alang kanimo.

Ang Kabug-at sa Bahin sa Imong mga Ginikanan

Tagda pag-una ang imong mga ginikanan. Sa imong hunahuna unsa kahay imong bation kon ikaw makakita sa ilang pagtigulang ug pag-us-os sa pisikal, sa mental, ug emosyonal? Sa unsang paagi kaha kana moapektar kanimo kon ang mga tawo nga imo kanunay gisandigan sa inanay dili na makaarang sa pag-atiman sa ilang mga kaugalingon? Dili ba kaha kana masakit, makadugmok sa kasingkasing nga kasinatian? Unya ikaw makahunahuna ug maayo kon unsay pagbati sa imong mga ginikanan sa pagtan-aw niini nga nagakahitabo sa ilang mga ginikanan. Masabot, nga sila usahay morag nasubo o napikal.

Ang imong ginikanan lagmit nakadiskobre usab nga dili kanunay sayon ang pagsinabtanay uban sa imong mga apohan. Ang mga mas gulang sa subsob mosulay sa pagtratar sa ilang hamtong nga mga anak susamag gagmayng mga bata. (Sa laing pagkasulti, lagmit wala ka gayod mag-inusara diha sa balay nga gimandoan nga ‘ayaw paglangas!’) Pila ka tigulang nakiling sa pagreklamo mahitungod sa pag-atiman kanila​—usahay magmahay nga gipasagdahan sa matinumanon kaayong mga anak. Ang pila usab nagbatasan sa pagpatugbaw sa ilang mga panghunahuna bahin sa pagmatuto ug bata, nga pakasad-on ang ilang hamtong nga mga anak ingong huyang ra o hilabihang estriktoha. Ang imong mga ginikanan nahibalo ug maayo nga ang imong mga apohan wala magasulay nga mahimong malisyoso o mabangis. Apan kay nakaantos na ug dako tungod kanila, ang imong ginikanan lagmit naligutgot ug maayo sa mga pagsaway gikan kanila. Ug sa dihang sila mosumbalihok pinaagi sa pagpakiglabot sa imong mga apohan sa dili mahigugmaon o mapikalong paagi, sila mahimong mobati nga sad-an ug mayugot sa ilang kaugalingon.

Ang imong mga ginikanan mahimo usab nga dili malipayon mahitungod sa mga kausaban diha sa estilo-sa-kinabuhi nga kinahanglan ilang himoon. Ang panalapi sa pamilya lagmit pagainaton kutob sa mahimo. Kon ang mga ginikanan parehong nagatrabaho, ang dugang panginahanglan sa pag-amoma mahimong makapaluya kanila, makapalapoy. Lagmit sila mapugos usab sa pag-antos nga wala na ang kanhing mga kahigayonan sa paglulinghayaw ug parepresko. Ug unya adunay guna sa kaminyoon nga mahimong mosangpot gumikan niini, ilabina kon ang usa ka ginikanan mobati nga siya nag-abaga ug dili-angay nga bahin sa pag-amoma.

Ang Kahimtang sa mga Apohan

Ang kahimtang lagmit dili menos ang gibug-aton alang sa imong mga apohan. Ang Bibliya nagtawag sa katigulangon ug “ang daotang mga adlaw.” (Ecclesiastes 12:1-7) Kana daotan, sa pagkatinuod, sa pagtan-aw sa pag-us-os sa panglawas sa usa. Ipuno dinha ang kabug-at sa kalit nga pagsal-ot ngadto sa lahi nga mga palibot. Kadaghanan sa mga tigulang mopalabi sa pribasiya ug kaindependente. Tinuod, ang librong The Intimate Environment nagkutlo sa duha ka mga eksperto ingong nagsulti: “Kadaghanan sa mga tigulang tawo gusto sa gugma ug pagtagad gikan sa ilang mga anak, apan dili kanunay nagpasabot nga gusto sa ilang tabang pinaagig salapi, balay, o ubang maloloy-ong mga lihok. Ngani, ang pila nagpalabi sa paghimo ug mga butang alang sa ilang mga anak ug mga apo, inay kay ang pagdawat.”

Nan, lisod alang sa imong mga apohan ang mag-antos sa pagkawala sa ilang independensiya​—nga mapugos nga mosandig niadtong si kinsa sa nangagi nagdepende kanila. Busa ayaw kahibulong kon sila morag lisod usahay nga pakiglabotan. Kay nakapahimulos sa ilang kaugalingong balay​—ug kalinaw ug kahilom—​sulod sa daghang katuigan, mahimong malisdan sila alirong sa daghang mga tin-edyer. Ang kusog nga musika ug kabildohay mahimong makapapikal kanila.

Usa ka butang ang tin-aw: Ang pagpahiangay sa kahimtang usa ka hagit alang sa tanan. Hinuon, ang ubang Kristohanong mga pamilya nagaatubang sa kokaamgid nga mga kakulian ug nakasagubang kanila nga malamposon. (Itandi ang 1 Pedro 5:9.) Ang yawi mao nga ikaw maningkamot sa pagpadayag “sa mga bunga sa espiritu” ug “bag-ong personalidad” sa kinatas-ang sukod! (Galacia 5:22, 23; Efeso 4:24; Colosas 3:13, 14) Inay kay magbulagbulag, magtimbayayongay ingong usa ka pamilya. Ang among sunod nga isyu motagad sa pila ka mga paagi nga kini puwedeng himoon.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Ang pag-ipon sa imong mga apohan kaninyo mahimong magkahulogan sa pagkawala sa pribasiya