Mga Batan-on Nangutana . . .

May Tatak nga mga Sapot Alang ba Kanako?

“ANG sapot naghulagway sa usa ka tawo. . . . Ang sapot kanunay usa ka simbolo kong kinsa ka.” Maoy ingon ni Barbara Dickstein, usa ka espesyalista bahin sa sapot diha sa usa ka dakong museyo. “Kana nagatug-an sa imong kahimtang, imong papel sa kinabuhi, imong sosyal nga posisyon,” siya midugang. Nan, dili ikatingala nga ang sapot maoy importante alang sa kadaghanang tawo—ug gikabalak-an sa pila ka batan-on.

Hinuon, alang sa daghang batan-on ang kabalaka alang sa sapot molabaw pa sa yanong pagkabalaka sa estilo. Daghan usab ang agresibong nabalaka sa marka. Halos matag butang ilang paliton​—gikan sa mga sapatos hangtod sa mga rayban—​kinahanglang nagadala nianang importante-sa-tanan nga tatak. Pananglitan, usa ka surbi sa Seventeen nga magasin nagpadayag nga 90 porsiento sa tin-edyer nga mga babaye mibati nga ang ngalan sa marka sa pabrika importante kon bahin sa pagpamalit ug pangdula-nga-sapot.

Kon tagdon ang kusganong pasiugda nga gihatag sa pabalita-sa-masa diha sa may tatak nga mga sapot niining ulahing katuigan, dili kaayo kini katingad-an. Pinaagi sa mga panganunsiyo sa TV, magasin ug mga mantalaang panganunsiyo, mga karatola, ug mga pelikula, ang mamalitay naladlad sa gipaarak nga propaganda sa desayner. Ang tumong maoy pagwaswas sa utok sa publiko sa pagtuo nga ang tatak sa desayner mosaler sa hapit minadyik nga pagkausab sa sapot​—ug sa nagasul-ob. Kon walay tatak sa desayner, ang mga karsonis nga maong maoy ordinaryo lamang nga mga pantalon. Kay may tatak sa desayner, ang mga karsonis nga maong sa kalit nahimong yawi sa popularidad, kaukyab, ug romansa!

Ang Pangdani sa Tatak

“Unsa ka hinungdanon ang usa ka ngalan?” sukna sa usa ka magdudula sa usa sa mga drama ni Shakespeare. Kon bahin sa sapot, ang mga ngalan mahimong importante kaayo. Usa ka tun-anang libro sa pag-edukar sa propesyonal nga mga magbaligyag-minudo nag-ingon: “Daghang kustomer andam nga mobayad sa mas taas nga prisyo alang sa may ngalan nga mga marka . . . ug may ngalan nga desayner. Daghang marka may dungog sa hataas nga sukdanan sa pag-estilo, panagway, kalidad, ug paggama. Ang may tatak nga mga sapot sa subsob nagatanyag ug linain nga panagway.”(Know Your Merchandise, ni Wingate, Gillespie, ug Barry) Usa ka artikulo diha sa The New York Times Magazine sa susama mipaila nga “ang pagkagama ug ang tela sa mas mahalon nga mga sapot sa subsob lahi kaayo“ gikan sa mas barato nga mga sapot. Mao nga ang may tatak nga mga sapot morag modurar ug dugay ug mas maayong tan-awon kay sa baratohon nga mga marka.

Bisan pa, alang sa daghang batan-on ang mga tatak sa desayner labaw nga nagsimbolo sa ilang kahimtang kay sa nagsimbolo sa kalidad​—mga timaan sa dungog. Sama sa giingon sa 17-​anyos nga si Sam, “kon wala ka niana, ulahi ka sa panahon!”

Ang Gahom sa Pagpit-os sa Kaedad

Nan, dili ikatingala nga ang batan-ong ginganlag Casey nag-ingon: “May daghan kaayong pagpit-os aron sa pagsul-ot ug may tatak nga sapot.” Dugang sa 14-​anyos nga si Tennile: “Ang tanan kanunay mangutana, ‘Unsay marka sa imong switer, dyaket, o karsonis?’” Sumala sa usa ka batan-on, ang pagpit-os mahimong grabe kaayo nga kon dili ka mosunod, “ang mga tawo mosungog kanimo ug motabi mahitungod kanimo, mosulti nga ikaw nagsul-ot ug walay ngalan nga sapatos o moingon nga nagapamalit ka lang sa baratilyo.”

Siyempre, natural lamang sa usa nga gustong maangayan sa uban ug pagadawaton. Ang 15-​anyos nga si Andy nag-ingon: “Walay mausa ang gusto nga mahimong dayag nga lahi.” Apan hangtod asa ka monunot sa pagpahiuyon? Ang 14-​anyos nga si Joe miangkon: “Usahay mopalit ka ug sinina nga dili nimo gusto​—aron lamang maangayan.”

Apan maayo ba nga tugotan ang uban sa paghimog desisyon alang kanimo, sa paghukas kanimo sa imong pagkamao, o sa paghulga kanimo ngadto sa paglapas sa imong kaugalingong gusto, mga sukdanan, o sentido komon? Ang Roma 6:16 nag-ingon: “Wala ba kamo masayod nga kon padayon ninyong itugyan ang inyong kaugalingon kang bisan kinsa ingong masinugtanong ulipon kaniya, kamo maoy mga ulipon niya tungod kay gisugot ninyo siya?” Kinsay gustong mahimong ulipon sa uban? Apan kana maoy mahitabo kanimo sa dihang imong tugotan ang imong mga kaedad sa paghimog desisyon kon unsay imong isul-ot, o kon tugotan nimo ang imong kaugalingon nga ituyatuya sa mga hangin sa urog o moda.​—Itandi ang Efeso 4:14.

Pagsabot sa Panlantaw sa Bibliya

Sa unsang paagi ka makatuon sa paghunahuna sa imong kaugalingon? Sinatia ang mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos. Sa dihang ang imong panghunahuna giniyahan-sa-Bibliya, dili ka kaayo makontrolar o mamaneobra sa uban. (Proverbio 1:4) Tinuod, ang Bibliya dili usa ka basahon alang sa moda. Apan naundan kana sa mga prinsipyo nga makatabang kanimo sa pagdesisyon kon unsay isul-ot. Tagda, pananglitan, ang mga pulong ni apostol Pablo sa 1 Timoteo 2:9. Didto siya nagtambag sa mga Kristohanon sa “pagdayandayan sa ilang kaugalingon sa hapsay nga pamiste, uban sa kamakasaranganon ug maayong panimuot, dili pinaagi sa . . . mahalon kaayo nga biste.”

Si Pablo sa tino wala magsulti nga mamiste ka samag makililimos o magsul-ob ug mga sinina nga makauulaw ang estilo. Si Jesu-Kristo mismo dayag nga nanag-iya ug labing menos usa ka maayog kalidad nga sapot. (Juan 19:23, 24) Inay, si Pablo nagpasidaan sa mga Kristohanon batok sa pagdani ug dili kinahanglanon nga pagtagad nganha sa ilang kaugalingon sa paagi sa ilang pagpamiste. Ang pagpalit ug biste tungod sa iyang kalidad, kanindot, o pagkamagamit maoy maayo. Apan ang pagsul-ot ug may tatak nga sapot sa tuyo sa paghimog “mapasiatabong pasundayag” o “pagdasig sa palabwanay” maoy hinakog ug ginarbo. (1 Juan 2:16; Galacia 5:26) Mahimo kang makapatuo sa pipila ka tawo nga mabaw ug pangisip, apan makapukaw ka usab ug kasina, pangabubho, ug kalagot diha sa uban.

Giingnan ni Pablo ang mga Kristohanon sa pagpakita ug maayong panimuot, o maayong panghukom, diha sa paagi sa ilang pamiste. Sa ubang mga dapit, ang pagsul-ob ug may tatak nga mga sapot maoy peligroso. Ang 15-​anyos nga si Michael Thomas, pananglitan, gibuno tungod sa pagsul-ob sa nagbalor ug $100 may tatak nga sapatos atletiko. Ang laing tin-edyer nakagusto sa sapatos alang sa iyang kaugalingon. Ang The New York Times nagtaho nga diha sa daghang tunghaan sa siyudad sa T.B., ang pagsul-ob ug mahalong may tatak nga mga sapot “paigo na sa pagpahinabo ug away ug ngani pagpatay.” Mao nga ang batan-ong si Katherine nakaingon: “Nakaplagan nako nga usa ka panalipod ang dili magpadala sa akong mga kaedad sa paagi sa akong pamiste. Kon dili pa, basin ako makadani ug dili hustong pagtagad nganha sa akong kaugalingon.”

Tinuod, dili tanang batan-on makaarang pagpalit sa may tatak nga mga sapot sa unang bahin. Kon ikaw anaa sa maong kahimtang, lagmit wala kay kapilian kondili sa pagkat-on nga mahimong ‘kontento sa pagkaon ug ikabisti’​—bisan kon ang maong bisti dili ang kinamodernohan o ang kinamaayohan. (1 Timoteo 6:8) Inay kay mabiktima sa kasina, nga malaglagon, sulayi sa pagpahimulos sa labing maayo sa imong kahimtang. (Tito 3:3) Ang imong mga sinina mahimong walay madanihon nga tatak, apan sila mahimong hapsay, hinlo, ug presentable.

Hanas nga Pagpamalit

Kon unsay imong gisul-ob dili sama ka importante kon unsang matanga sa tawo ka sa pansulod. (1 Pedro 3:3, 4) Bisan pa niana, bisag unsa ang imong mga kahimtang, makaayo lamang ang pagpamiste nga haom sa matag okasyon. Ingong usa ka Kristohanon, may obligasyon ka usab sa pagpamiste diha sa paagi nga nagakaigo sa usa ka batan-ong ministro.​—2 Corinto 6:3.

Ikalipay, ang Kristohanong pagkamakasaranganon wala gayod magkahulogan nga ikaw kinahanglan mabiyaan sa estilo. Maayo ang pagkasulti bahin niini sa batan-ong si Tamaria sa dihang siya nag-ingon: “Walay daotan nga mosunod ka sa estilo​—ayaw lang paghingapin niana.” Ni daotan ang pagsul-ob ug mga sapot nga maayog kalidad. Sa pagkatinuod, sumala sa librong Dressing Smart, ni Pamela Redmond Satran, ang mga eksperto “nagtambag sa pagpamalit sa kinamaayohang sinina nga imong maarangan ug ipasiugda ang kalidad labaw sa gidaghanon.” Ang Know Your Merchandise sa susama nagtambag: “Ang diyutay nga ilisan nga maayog-kalidad, maampingong pagkapili nga mga sapot mas maayo kay sa daghang ilisan sa dili modurar nga mga sapot ug lagmit dali mabiya sa estilo.”

Kini basin magkinahanglan kanimo nga mahimong usa ka hanas nga mamalitay​—susama sa “takos nga asawa” nga gibatbat sa Bibliya sa Proverbio 31:10, 14, 18. Mobiyahe siya sa “halayo” sa ‘pagpamalit ug maayo.’ Ug makatuon ka sa ‘pagpamalit ug maayo’ mismo. Usa ka isyu sa Ladies’ Home Journal nagsugyot: “Pangitaa ang diskuwentado nga prisyo​—bisan sa dagkong mga tindahan. . . . Pagsusi. Kanbasa ang mga prisyo sa pipila ka mga tindahan.” Tingali makakat-on ka pa sa paghangyo sa prisyo uban sa mga tindera, ilabina sa gagmayng mga tindahan.

Hinuon, ang Consumer Reports nga magasin nagpahinumdom kanato nga “ang prisyo ug reputasyon maoy dili walay sayop nga mga giya sa kalidad.” Tinuod, ang ilang mga tigdukiduki nakakaplag nga ang pila ka makasaranganon ug prisyo nga mga sapot hapit sama sa kalidad sa taas ug prisyo may tatak nga mga sinina. Ang librong Dressing Smart nag-ingon: “Usahay, ang mga sinina giprisyohan ug mahal kaayo tungod lamang sa moda, pangalan sa tatak, o kapangahason.” Ang mga tatak sa desayner usahay itaod sa mini nga mga produkto nga ubos ug kalidad. Ug bisan pag sa dihang ang tatak tinuod, ang mga sayop sa paggama mahitabo.

Busa ayaw pailad sa mga tatak o mga prisyo. Magmabinantayon. (Proverbio 14:15) Susiha pag-ayo ang sapot​—iyang tela, paggama, pagtahi, ug uban pa. Maayo ba kana ug barog? May igo bang materyal nga alang sa pagreper? May mga ilhanan ba sa kalidad, sama sa aporo ug layning sa aporo? Unsa na man ang mga detalye, sama sa pagpaangay ug pagpatakdo sa mga desinyo nga napatik sa tela diha sa mga dinugtungan sa tahi?

Pinaagi sa kalisto ug salabotan, dili ka makatugot nga makabig sa pangdani sa tatak sa desayner ngadto sa paghimog dili maayong pagpili. Makabiste ka ug maayo, nga walay paghingapin.

[Blurb sa panid 24]

Tungod sa tatak sa desayner, ang mga karsones nga maong kalit nga nahimong yawi sa popularidad, kaukyab, ug romansa!

[Hulagway sa panid 25]

Ayaw pailad sa usa ka tatak. Susihang maampingon ang bisan unsang sapot una nimo palita