Ang Akong Nagkalayong Tinguha sa Pag-alagad sa Diyos
Ako singko anyos niadto ug gikaintapan sa dulaanan. Ang eskuylahan nga akong gitunghaan mao ang Perkins School for the Blind.
Gigugol ko ang misunod nga 13 ka tuig sa akong kinabuhi niini nga eskuylahan sa Watertown, Massachusetts, T.B.A. Ako nahibalo nga ang tanang ubang mga bata sa eskuylahan mga buta, apan sa hunahuna ko nga ako makakita. Wala ako trataha sa akong mga ginikanan nga lahi gikan sa akong lima ka igsoong babaye. Ang tanang gibuhat nila, gibuhat ko—mga buluhaton sa balay, eskiting, paglangoy, pagsaka sa mga punoan sa kahoy, bisan unsa. Wala ako trataha ingong usa ka buta, busa wala ko isipa ang akong kaugalingon nga usa ka buta.
Ako may kadasig sa kinabuhi, gusto ug adbentura, ug maikagon sa paglingawlingaw. Giagda ko ang ubang mga bata sa pagdula sa padailosan, sa tabyoganan, ug sa barko-barko nga motuyatuya. Gipakusgan kog maayo kini mao nga naniyagit ang mga bata, apan mikanta akog kusog ug misinggit aron sila malingaw. Tingali nasobrahan ko ra kaayo kadto, kay mibagting ang batingting ug gipasulod ako sa mayordoma, ug gibunalan ako sa bras sa buhok, ug gipalingkod usab ako sa lingkoranan sa mga bata nga sipat. Kadto nahimutang sa hagdanan nga agianan sa tanang mga magtutudlo. Makita nila ako didto ug mangatawa ug mangutana, “Anaa ka na ba usab dinha?”
Tugoti ako sa pagbalik ug diyutay ug sa pagpatin-aw kon sa unsang paagi nakadangat ako niining eskuylahan sa mga buta. Ako natawo niadtong 1941, ug dos-anyos pa ako, gisultihan ang akong mga ginikanan nga ako dunay tumor sa optic nerve sa usa sa akong mga mata. Ang mata kinahanglang kuhaon. Sa panahon sa operasyon, ilang nadiskobrehan nga ang tumor nakakanat na sa optic nerve sa pikas nga mata ug nagtubo paingon sa akong utok. Nagpasabot kini nga kinahanglang kuhaon ang duha ko ka mata o kaha pasagdan na lamang hangtod ako mamatay. Sa maong panahon, sa 1943, ang pagkabuta giisip nga mas grabe pa kay sa kamatayon. Usa ka espesyalista sa mata miingon: “Kon ako pa kining anak, pasagdan ko na lang siyang mamatay.” Ang laing espesyalista wala mouyon. “Dili, pasagdi siyang mabuhi.” Makapalipay alang kanako, wala motugot ang akong ginikanan nga ako mamatay. Sa milabay ang tulo ka tuig gikaintapan na ako sa dulaanan.
Ang matag bata gitudloan sa relihiyon nga iyang gusto. Sanglit ang akong inahan Katoliko man, ako gitudloan sa mga madre mga moabot matag semana gikan sa duol nga kombento. Mag-asoy sila ug mga sugilanon bahin sa “mga santo” nga mitahan sa ilang kinabuhi alang sa Diyos, ug sa linghod nga edad, ako natugob sa nagkalayong tinguha nga mahisama kanila. Buot kong ihatag ang tibuok kong kinabuhi ngadto sa Diyos, apan gisultihan ako sa mga madre nga ako walay paglaom. “Sipat ka kaayo,” sila miingon. “Ang Diyos dili modawat nimo!” Ilang gisulti kini tungod kay ako nakigdula sa mga batang Protestante ug Hudiyohanon, kay ila kaming gisultihan sa pagpakigdula lamang sa mga Katoliko.
Nasuko pa nako ang mga madre tungod sa pagpangutana kanila mahitungod sa ngalan ni Jehova. Niadtong panahona ang akong inahan nakigtuon sa mga Saksi ni Jehova panalagsa, ug sa mopauli ako kas-a sa usa ka bulan sa hinapos sa semana, nadunggan ko nga ang ngalan sa Diyos mao si Jehova. Sa dihang gipangutana ko ang mga madre nganong sila wala magtudlo kanamo mahitungod sa ngalang Jehova, sila nasuko, ug ako gipagawas sa klase. Sa hunahuna ko nga tingali nagugol ko ang katunga sa akong linghod nga edad sa gawas sa klase o naglingkod diha sa lingkoranan sa mga batang sipat.
Sanglit ang akong inahan maoy usa ka maayong Katoliko, sa unsang pagkaagi nga nakigtuon man siya sa mga Saksi ni Jehova? Human nga ako gioperahan giduaw siya sa pari ug gisultihan siya nga may nahimo gayod siyang daotan nga nakapasuko sa Diyos nga maoy hinungdan sa akong pagkabuta. Imbes nga lipayon siya niining masubo nga panahon nga giantos niya, iya hinoon siya nga gipabating sad-an. Ug gawas pa, gibasol niya ang Diyos tungod sa akong pagkabuta. Ang komento sa pari naghimo kaniyang madinawaton sa mga Saksi ni Jehova sa dihang sila nanuktok diha sa iyang pultahan—nga ilang gihimo wala magdugay human niadto.
Ilang gisultihan siya sa kahibulongang maayong balita sa Gingharian ug nga ang Diyos dili usa ka Diyos sa kasakit kondili sa gugma. Busa ang akong inahan misugod sa pagtuon sa mga Saksi. Dugaydugay hinunoa, ang iyang pagpahinungod sa pag-alagad kang Jehova. Ang sayop nga mga doktrina sa Katolisismo dulot nga natisok diha kaniya. Apan ang mga kamatuoran sa Bibliya nga iyang nakat-onan maoy “gamhanang hinagiban sa Diyos nga makalumpag sa mga butang nga malig-ong pagkatukod,” ug niadtong 1954 ang akong inahan gibawtismohan ingong usa sa mga Saksi ni Jehova.—2 Corinto 10:4.
Karon matag higayong mopauli ako sa balay alang sa akong binulang pagduaw sa mga hinapos sa semana, gusto sa akong amahan nga kami moadto sa simbahang Baptist, ang uban sa akong mga igsoong babaye miadto sa simbahang Methodist, gidala ako sa akong inahan sa Kingdom Hall, ug sa eskuylahan ang pagtudlo kanako sa Katolisismo gipakusgan pa. Upat ka nagkalainlaing relihiyon sa samang panahon sa usa ka pamilya! Busa sa pagkakaron ako naglibog kon hain ang hustong paagi sa pagsimba sa Diyos.
Sa nag-16 anyos ako, kadtong mapinadayonon, madukoton, nagkalayong tinguha sa pag-alagad sa Diyos sa hustong paagi misugod sa pagtubod sa sulod nako nga mas kusog sukad masukad. Ako miampo kang Jehova nga kon ako magminyo, makigminyo ako ngadto sa usa ka tawo nga tinuod ug relihiyon, kon unsa man ugaling kana. Buweno, ang adlaw miabot sa dihang kining daw talagsaon nga tawo miabot ug gustong makigminyo kanako. Ug kay siya usa man ka Katoliko ug nga daw gipadala siya sa Diyos alang kanako ingong tubag sa akong pag-ampo, ako mihinapos nga tingali ang Katolisismo mao ang tinuod nga relihiyon. Ako mihukom nga sukad niadto ako mahimong usa ka tinuod nga Katoliko ug asawa ug inahan.
Ikasubo, ang akong kaminyoon wala molampos. Sa 10 ka bulan kami gipanalanginan ug anak nga babaye ug sa milabay ang 22 ka bulan nanganak ug anak nga lalaki, kasamtangan ang kaminyoon nagakadaot. Napiho ko nga dili mograbe ang kahimtang.
Ako nasayop; ang mga kahimtang migrabe. Nabatasan namo ang paggawas matag gabii sa Sabado aron magsayawsayaw, ug human niana ang grupo mobalik sa among balay aron mangape ug magtimotimo. Apan niining partikular nga Sabado, kami miadto sa balay sa laing higala. Samtang atua didto, akong nadunggan ang akong bana nga nagplano alang sa pagbayloay ug asawa. Dihay usa ka estranghero sa maong panahon, ug nangutana kon kinsay iyang makuha, ug nadungog ko ang akong bana nga miingon: “Makuha mo ang akong asawa.” Nalisang, natarantar, ako midagan palayo sa maong balay. Sa sayong kabuntagon, gibayran ko ang resulta sa akong pagbiya. Sa dihang mipauli ang akong bana sa balay, gikulata niya akog maayo. Ang katarongan, siya miingon, mao ‘ang paghimo kaniyang samag buang.’
Sa tibuok adlawng Dominggo, ako tim-os nga miampo kang Jehova nga kon may tinuod nga relihiyon, usa ka hustong paagi sa pag-alagad kaniya, iyang ipakita kanako kon unsa kana. Kay kondili, gusto ko nang mamatay. Ang bugtong butang nga nagpugong kanako sa paghikog mao ang akong duha ka gagmayng kabataan. Kinsay moatiman kanila kon ako mamatay?
Sa pagkabuntag ako diha sa lagwerta nga naglampas sa sagbot nga nagtiniil—makatabang ang akong pagtiniil sa pagkasayod kon haing sagbota ang mas taas nga kinahanglang putlan. Duha sa mga Saksi ni Jehova ang miagi, usa ka lalaki ug babaye. Dili ko gayod makalimtan kon unsa ka malumo ug bugnawng-manulti ang maong tawo, ug siya may linaing artikulo sa Braille nga gigama sa Watch Tower Society. Iyang gihatag kini kanako ug nangutana kon sila ba makabalik sa sunod nga semana. Sa pagkatinuod dili ako andam alang niini, apan silang duha mainiton ug mahigalaon kaayo, dili ako makabalibad. Nahinumdoman kong misulod sa balay ug naghunahuna: “Oh, Diyos ko, dili mahimong sila, dili mahimong ang mga Saksi ni Jehova! Laing relihiyon na lang kaha?”
Sila tuod mibalik, ug kami dihay senemanang pagtuon sa Bibliya. Sa ulahi, duha ka babaye, si Judy ug Penny ang misugod sa pagduaw. Sila maoy bug-os panahong mga ministro (gitawag espesyal payunir) ug maoy dakong panalangin gikan kang Jehova. Si Judy maoy tabian, mahigalaon nga pagkatawo apan kugihan usab magtuon ug hanas sa pagpangitag mga teksto sa Bibliya. Si Penny hilomon apan hugot nga tigdisiplina nga maoy akong gikinahanglan. Ilang gipahinungod ang ilang tibuok kinabuhi sa pag-alagad kang Jehova, ug sa kadugayan gusto kong mahisama kanila imbes sa “mga santo” nga gisulti sa mga madre kanako.
Sa dihang sa ulahi gihisgotan nila ang bahin sa pagduaw sa ganghaan-ug-ganghaan nga pagsangyaw sama sa ilang gibuhat, ako naghunahuna, ‘Oh, dili, dili sila angay magpaabot nga buhaton ko kana! Ako buta!’ Wala gayod nako gamita ang akong pagkabuta aron makalikay ako sa pagbuhat ug bisan unsa, apan niining panahona ako naghunahuna, ‘Dili ko. Dili ko mogawas sa ganghaan-ug-ganghaan nga pag-alagad.’ Busa ako miingon: “Unsaon ko pagbasa sa mga teksto diha sa mga pultahan?” Si Penny hilom nga miingon: “Makamemorya ka ug mga teksto, dili ba?” Siya nahibalo nga ako makahimo, kay gipamemorya nila ako ug duha ka bag-ong mga teksto kada semana. Dili gayod ako makaikyas kanilang duha!
Human nga ako nagtuon sa duha ka tuig, ako mihukom sa pagtambong sa 1968 Memoryal nga pagsaulog sa kamatayon ni Kristo. Nag-ampo una ako sa wala pa makigsulti sa akong bana. Nasayod ako nga siya mosanong nga mapintason, ug mao gayod kanay iyang gihimo. Siya misinggit nga mas maayo pang makita niya akong patay kay sa mahimong usa sa mga Saksi ni Jehova. Siya mikuhag kutsilyo ug gition kini sa akong tutunlan. “Sultihi ako nga dili ka moadto, ug dili ti ka patyon!” Hilom akong miampo kang Jehova: ‘Tabangi ako nga magpabiling matinumanon bisag ako mamatay.’ Natingala ako sa gibati kong kakalma nga midangat kanako ug naghunahuna, ‘Unsay kapuslanan sa kinabuhi kon dili mag-alagad kang Jehova?’ Maorag walay kataposan kadto, apan sa kadugayan iyang gilabay ang kutsilyo diha sa salog. “Dili ako makahimo sa pagpatay kanimo,” siya mibakho. “Buot ko, apan dili ako makahimo. Wala ko masayod kon ngano.”
Sa panahon sa Memoryal, ang mga pagbati sa kalinaw ug kasuod ngadto kang Jehova sa makausa pa mitubod sulod kanako. Sa pag-abot nako sa balay, ako gisirhan, ug ang akong mga butang diha na sa ang-ang sa hagdanan. Natulog ako didto sa akong mga ginikanan. Human niadto ang mga hulga ginamit ang kutsilyo diha sa akong tutunlan nagpadayon, ug ang mga kulata nagpadayon. Kanunay akong masirhan ug pultahan inigpauli ko sa balay gikan sa mga tigom. Ang akong bana miingon: “Kon ikaw moalagad kang Jehova, siya ang paatimana kanimo.” Mihunong siya sa pagbayad sa mga bayranan. Kami nahutdan ug pagkaon, giputlag gas ug koryente, kami nawad-ag balay. Apan si Jehova anaa kanunay kanako ug sa mga bata.
Niadtong Hulyo 1969 usa ka dakong kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova ang gihimo sa Siyudad sa New York. Usa ka oras sa wala pa ako mosakay ug tren, gipugngan ako sa akong bana, ug mihimo sa iyang naandang mga panghulga, ug gition pag-usab ang kutsilyo sa akong tutunlan. Apan naanad na ako niana ug wala na mahadlok. Niana nga kombensiyon, sa Hulyo 11, 1969, nagpasimbolo ako sa akong pagpahinungod kang Jehova. Duyog sa 3,000 pang ubang mga kombensiyonista, ako gibawtismohan sa dagat.
Labing menos kaduha sa usa ka tuig, giabot ko ang 75 ka oras sa usa ka bulan, bisag gidid-an ako sa akong bana sa paggawas sa pag-alagad. Ako nahibalo nga ang pagsangyaw maoy sugo ni Kristo Jesus, ug kinahanglang ako mosunod kaniya. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ako nagkugi ug maayo sa balay. Limpiyo kanunay ang balay. Giandam ko ang iyang mga pagkaon nga untop sa panahon. Sa mga gabii sa tigom, lutoan ko siya sa iyang paboritong mga pagkaon. Inigpauli ko sa balay, andaman ko siya ug espesyal nga mga patam-is. Bisan pa niana, sapoton gihapon siya. Apan pagkalisod nga sigehan ka ug singhag samtang nagdulot ka niya ug iyang paboritong patam-is!
Niadtong 1975 ang pamilya gibalhin sa akong bana ngadto sa California. Sa Nobyembre 1976 natapos ang among kaminyoon, human sa 17 ka tuig. Wala gayod akoy tinguha nga makigbulag. Wala ako magtuo ug pakigbulag. Diha sa Malakias 2:16, si Jehova miingon nga ‘iyang gidumtan ang panagbulag.’ Kadto maoy usa ka makapusgay nga kasinatian nga sagubangon. Dugang pa sa akong kasubo, ang akong mga anak mipabilin sa ilang amahan sa California. Ako mipauli sa Silangan nga maoy akong gipuy-an kaniadto.
Ang akong mga ginikanan, nga naghatag kanakog mainiton ug mahigugmaong pagkabata, nagpuyo didto. (Ang akong amahan namatay na, apan ang akong inahan buhi pa, nga kapin nag 80 anyos ug usa ka matinumanong Saksi halos sa 40 ka tuig.) Hinunoa, nag-inusara akong nanimuyo, ug gitagan-an ako ni Jehova sa tanan kong mga panginahanglan: apartment, pagkaon, salapi, mga trabaho sa gikinahanglan ko kini, ug daghang mahigugmaong mga higala kinsa matinabangon ug sa gihapon mapaluyohon kaayo. Usa ka dugay nang higala, si Judy Cole, bisag nagpuyo nga layo gikan sa akong gipuy-an, motawag kanunay, basahan ako ug mga artikulo sa Ang Bantayanang Torre, nagadasig kanako. Siya mao ang akong labing suod nga higala—ikaduha lamang kang Jehova, siyempre, kansang panaghigala gimahal kog maayo kay sa bisan unsa pang relasyon nga akong mabatonan!
Niadtong Oktubre 1, 1986, sa alas 11 sa gabii, ang akong anak nga si Linda mitawag kanako gikan sa San Diego, California. Gisultihan ko niya nga ang akong anak, si Stephen, nga 23 anyos niadtong panahona, naospital sa intensive care ug nga siya wala laomi nga mabuhi. Sa iyang motorsiklo diha sa kurbada nga dalan sa bukid, siya nabangga sa kahoy, nahulog sa kapig 45 ka metros nga pangpang, ug mihagsa ngadto sa dal-og sa ubos. Usa ka balay lamang ang anaa sa duol. Kadto nahitabo sa alas dos sa kadlawon, apan nahitabo lamang nga ang tawong nagpuyo didto nagmata pa kay nagtuon. Siya nakadungog ug kasaba, migula, mitan-aw kon unsay nahitabo, ug dihadiha mitawag ug paramedics didto.
Si Stephen nawad-ag panimuot, nabali ang duha ka batiis, nadugmok ang tuwaytuway, ug grabe ang panghubag sa iyang utok. Sa nakaabot ako didto, gisultihan ako sa mga doktor nga wala sila magtuo nga siya mabuhi pa. Siya walay panimuot sa usa ka semana. Didto ako sa dihang siya naulian. “Hay, Mama,” siya miingon. Ang labing makapalipay nga mga pulong nga akong nadunggan sukad! Siya mabuhi! Dugang sa akong kalipay, si Stephen nabawtismohan ingong usa sa mga Saksi ni Jehova sa usa ka tuig sa ulahi, niadtong Hulyo 1988.
Ang laing kalipay karon nga nagpasanag sa akong kinabuhi: daghan nang mga literatura ang ginahimo sa Watch Tower Society diha sa Braille! Kini maoy usa ka katingalahan, katingalahang gasa alang kanako! Sa dihang ako nakadangat sa kamatuoran, wala gayoy literatura ang mabatonan diha sa Braille. Apan karon anaa ang Dakong Magtutudlo nga libro, ang librong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya, ang librong Mga Batan-on Nangutana, ug karon kining bag-ong libro nga Ang Labing Bantogang Tawo nga Nabuhi Sukad.
Sa pagtapos buot kong isulti nga ang tanan kong mga pagsulay mas nagpasuod lamang kanako kang Jehova. Kadtong tanan makapalig-on sa pagtuo. Wala gayod ako magmahay nga dili ako makakita, nga wala makasinati kon sama sa unsa ang pagkakita. Ako, sa pagkatinuod, nakakita sa dos anyos pa ako, apan wala akoy nahinumdoman niana. Apan, usa sa akong paboritong teksto mao ang Salmo 145:16, nga nag-ingon: ‘Si Jehova nagabukhad sa iyang kamot ug nagatagbaw sa tinguha sa tanang buhing butang.’ Ang bisan unsang mga tinguha nga wala mapatagbaw karon matagbaw diha sa iyang gisaad nga Paraiso sa yuta, diin iyang pagabag-ohon ang tanang mga butang. (Pinadayag 21:3-5) Makakita unya ang akong duha ka mata, sama sa gipahinumdom kanako sa usa ka Saksi.
Ang kalipay nga mitugob sa akong kasingkasing karon mao ang palaaboton nga matuman sa walay kataposan ang akong nagkalayong tinguha sa pag-alagad kang Jehova!—Sumala sa giasoy ni Collette Nunes.
[Blurb sa panid 19]
“Kon ako pa kining anak, pasagdan ko na lang siyang mamatay”
[Blurb sa panid 19]
“Sipat ka kaayo,” matud nila. “Ang Diyos dili modawat nimo!”
[Blurb sa panid 20]
Gibasol sa pari ang Diyos tungod sa akong pagkabuta
[Blurb sa panid 20]
Akong nadunggan ang akong bana nga nagplano alang sa pagbayloay ug asawa
[Blurb sa panid 21]
Siya mikuhag kutsilyo ug gition kini sa akong tutunlan. “Sultihi ko nga dili ka moadto, ug dili ti ka patyon!”
[Hulagway sa panid 17]
Si Collette uban sa iyang giyang iro
[Mga hulagway sa panid 18]
Si Collette sa edad 17 ug 2 (sa makakita pa siya)