Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Dili Magpakitag Dugang Interes Kanako ang Akong mga Ginikanan?

“Inighangyo nako sa akong inahan ug lima ka minutos sa iyang panahon,” mulo sa usa ka tin-edyer nga babaye, “okupado siya kanunay.”

SI Christina 16 anyos​—dili pa minyo ug mabdos. Bisan tuod gibasolan niya ang iyang gidangatan, nayugot usab siya. “Ang akong inahan wala gayod magtagad sa pagpatin-aw kanako niining mga butanga,” siya midanguyngoy. “Siya sa yano walay panahon sa pagkaikag sa akong gibuhat.”

Kana ba ang imong bation usahay​—nga sa yano dili interesado kanimo ang imong mga ginikanan? Tingali dili ka makiling sa pagpahayag sa imong mga kahiubos sama sa gibuhat ni Christina. Ug nasayod ka nga ang pagbatog mapinasagdanong mga ginikanan dili katarongan sa pagbuhat ug daotan. Bisan pa niana, tingalig masakit ka pag-ayo nga gipasagdan ka nila. Bisan pag ikaw hapit nang mahamtong, basin gibati pa nimo ang dakong panginahanglan sa gugma ug pagpaluyo sa ginikanan. Ang pagkadili-tagdon sa imong mga ginikanan mahimong mopabati kanimo sa pagkabiniyaan. “Inighangyo nako sa akong inahan ug lima ka minutos sa iyang panahon,” mulo sa usa ka tin-edyer nga babaye, “okupado siya kanunay.”

Nan, dili katingad-ang sumala sa usa ka surbi, 25 porsiento sa mga batan-on “mobati nga wala sila makabatog igong panahon kauban sa ilang mga ginikanan.” Usa ka batan-on miingon: “Maayo unta kon ako mas suod sa akong mga ginikanan ug mas prangkang makigsulti sa akong mga gibati uban kanila.” Bisan pag magkauban sa pisikal ang mga batan-on ug mga ginikanan, basin sa emosyonal sila magkalagyo. Basin walay makahuloganong komunikasyon.

Kon Nganong Sila Morag Walay Pagtagad Kanimo

Palandonga: Naghulat kag tibuok adlaw aron ipakigsulti ang usa ka suliran uban sa imong inahan. Apan sa pagkaabot gayod niya sa balay gikan sa trabaho, siya mopabundak sa paglingkod sa usa ka silya ug mohatag sa tanan niyang pagtagad sa panggabiing balita sa TV. Sa dihang mosulay ka sa pagpakigsulti kaniya, iya kang iwakli uban sa mapikalong, “Wala mo ba makita nga nagasulay ako sa pagrelaks?”

Usa ka dili-mabination, walay-gugmang ginikanan? Dili, talagsa rang ang mga ginikanan sa tinuyo dili magtagad sa ilang mga anak. Apan kita nagpuyo sa “mga panahon nga lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1-3) Ug ang imong mga ginikanan basin labi pang nabug-atan kay sukad masukad. Sila tingali tuman ka naghigwaos, mibatig kapakyasan, o gikapoy nga sila yanong wala nay kusog aron mogugol ug panahong mabungahon uban nimo. Basin kini tinuod kon nagpuyo ka sa pamilyang usa ray ginikanan. Busa gawas kon ang imong mga ginikanan makabatig reklamo gikan kanimo, basin sila magtuo lang nga ang tanan maayo ra.

Ang mga ginikanan mahimo usab nga malinga sa ubang mga alatimanon. Kon aktibong Kristohanon ang imong amahan, basin siya nagapas-an ug bug-at nga lulan sa Kristohanong responsabilidad. (Itandi ang 2 Corinto 11:28, 29.) Ug bisan pag talagsa ra siyang mohisgot niana, ang imong inahan basin nalinga sa nagkadagkong mga suliran sa panglawas. Duna ka bay mga igsoong lalaki ug babaye? Nan basin okupado usab ang imong mga ginikanan sa pagtagana sa ilang mga panginahanglan.

Tinuod, ang pila ka ginikanan nakigbisog sa seryosong mga suliran sama sa alkoholismo ug dili makasanong sa mga panginahanglan sa ilang mga anak. Apan ang uban basin sa yano wala mahibalo kon unsaon pagpakitag interes sa ilang mga anak. Kon buot sabton, ang mga anak makakat-on ug gugma gikan sa ilang mga ginikanan. (Itandi ang 1 Juan 4:19.) Ug tingalig ang imong mga ginikanan gipadako sa mga ginikanan nga wala magpakitag interes kanila.

Unya anaa ang kamatuoran nga ang pila ka kultura halos dili manumbaling sa mga panginahanglan sa mga batan-on. Sa pila ka bahin sa Aprika, ingon nga batasan ang mga amahan, mga inahan, ug mga anak dili magdungan sa mga panahon sa pagpangaon. Unsay epekto? Nahinumdom si Collin, usa ka 14-anyos nga Aprikanong batan-on: “Lisod nga masuod sa emosyon uban sa akong mga ginikanan. Gibati kong nangapkap akong kinaugalingon sa kinabuhi.”

Mga Kapeligrohan nga Pagalikayan

Bisan unsay katarongan sa morag kawalay pagtagad sa imong mga ginikanan, mopabati gihapon kini kanimo sa kaguol ug kasuko. Pila ka batan-on manimalos pinaagi sa pagkahimong dili-kooperatibo o masukihon. Gihukom sa uban nga pagrebelde ang bugtong paagi sa pagpaila sa kahimtang nila. Apan sama kang Christina, nga nahisgotan sa sinugdan, sakiton lang sa rebelyosong mga batan-on ang ilang kaugalingon sa pagbuhat niana. “Ang kamabudhion sa mga way-kasinatian mao ang mopatay kanila,” nagpasidaan ang Proverbio 1:32.

Sa laing bahin, ang yanong dili pagpakabana sa kahimtang walay mapalampos​—ilabina kon nagpahinabo kini kanimog dulot nga kaguol. “Ikaw ba nagpadayag ug kaluya sa adlaw sa kasakitan?” nangutana ang Proverbio 24:10. Kon mao, “ang imong kusog diyutay ra.” Ang emosyonal nga mga samad mahimong mas tinuod ug ingon ka hapdos sa lawasnong mga samad. (Proverbio 18:14) Ug kon tugotan kanang magnangnang, kana mahimong mopadayon sa pagsakit kanimo inigkahingkod nimo. Tagda ang usa ka batan-ong lalaki nga ginganlag si Johan. “Sa nagtubo ako,” nahinumdom si Johan, “ang alkoholiko nakong amahan wala diha sa panahong ako siyang mas gikinahanglan.” Siya midugang: “Gihatag niya ang iyang bug-os nga pagtagad sa iyang kaugalingong mga suliran nga wala niya ako hatagig dakong panahon.” Ingong hamtong nang tawo, si Johan tig-antos ug tagdugay nga mga depresyon ug sa mga pagbati sa pagkasad-an.

Sa tabang sa pila ka suod nga mga higala, si Johan nakaarang sa pagtukod pag-usab sa iyang pagtamod-sa-kaugalingon. Bisan pa niana, ang iyang kasinatian nagpasiugda sa bili sa pagsulay sa pagpangitag positibong mga paagi aron masagubang ang kahimtang nga giatubang nimo sa balay.

Ugmara ang Ilang Interes Kanimo

Ipananglit nga si Papa o Mama talagsa rang mouna sa pagpakigsulti kanimo. Ikaw makasugod sa pagtapos sa salikwaot nga kahilom pinaagi sa pagpakitag interes kanila. (Mateo 7:12; Filipos 2:4) Boluntaryo sa pag-uban kanila kon sila may adtoan aron sa pagkuhag usa ka butang. Pakisayod kon may ikatabang ka ba kanila, tingali pinaagi sa pagluto sa pagkaon o pinaagi sa panglimpiyo. Sa nahaigong panahon makasugod ka sa pagpaambit sa imong mga alatimanon, sama sa kon unsay nagakahitabo sa eskuylahan.

Apan, tingalig usahay may seryoso kang mga suliran nga ipakig-estorya. Dili makaayo kanimo ang pagduol kang Papa sa dihang siya naghirag sa sopa, nga nagpahulay tapos sa hago nga adlaw sa trabaho. Sulayi ang pagpangita sa “hustong panahon”​—sa dihang siya igo-igong relaks ug mangayaon​—sa paghisgot sa mga butang. (Proverbio 15:23) Lagmit gayod kaayo nga mainteres siya sa imong mga suliran.

Bisan pa niana, unsa man kon ang imong mga ginikanan mapakyas sa pagsanong sa imong kinamaayohang panlimbasog?a Ang Proverbio 15:22 nagpahinumdom kanato nga “makawang ang mga plano kon walay inato nga panagsulti.” Oo, basin kinahanglan nga itug-an nimo sa imong mga ginikanan (sa maluluton ug mataktikanhong paagi, siyempre) nga gibati nimo nga wala sila magpakitag igong interes kanimo nga kana mipabati kanimo sa kaguol ug wala higugmaa. Tingali gusto lang nimo ang diyutayng pagdayeg panalagsa, o gusto nimo ang diyutayng tabang sa imong homwork.

Ang imong mga ginikanan lagmit matingala sa pagkahibalo nga kana ang imong gibati. Basin sila magdali sa pagpasalig kanimo sa ilang gugma ug tingali mangayo pag pasaylo tungod sa paghatag kanimog sayop nga impresyon. Kasagaran ang mga ginikanan maningkamot gayod sa pag-usab sa dihang ang usa ka suliran dad-on sa ilang pagtagad.

Sa laing bahin, tingali ang inyong panaghisgot mopadayon nga may pila ka sayop nga pagsabot sa imong bahin. Tingali wala ka lang makamatikod sa pipila sa lainlaing mga paagi nga sila nagpakitag interes kanimo. Bisan unsa man ang kaso, ang pag-estorya bahin sa mga butang maoy usa ka hinungdanong lakang padulong sa pagpauswag sa kahimtang sa balay.

Pagtagbaw sa Kahaw-ang

Unsa man kon dili ka gihapon makabatog maayong sanong gikan sa imong mga ginikanan? Hisabtan, kana makapaguol kaayo. Bisan pa niana, adunay ubang mga kapaingnan nga bukas kanimo.

Pananglitan, sulayi ang pagpangitag usa​—mas maayo usa ka tawong edaran kay kanimo​—nga makatabang sa pagtagbaw sa kahaw-ang nga gipahinabo sa imong dili-matinagdanong mga ginikanan. Sumala sa giingon sa Proverbio, adunay nagalungtad nga usa ka higala “nga matawo sa dihang adunay kasakitan.” (Proverbio 17:17) Pangitaa ang maong matang sa higala. Apan magmapilion sa kon unsang tambag ang imong dawaton, nga paneguroon nga kana labing makaayo kanimo ug nahiuyon sa Pulong sa Diyos.

Laing tinubdan sa tabang ug pagpaluyo mao ang lokal nga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Imong makita didto ang espirituwal nga mga igsoong lalaki ug mga babaye, mga amahan ug mga inahan nga tinuod mainteres kanimo ug motabang nimo nga molipang sa espirituwal ug emosyonal nga paagi. (Marcos 10:30) Si Collin, ang Aprikanong batan-on nga gihisgotan ganina, nakakaplag sa maong mga higala. Kay gibati niya ang panginahanglan sa giya, misugod siya sa pagtambong sa mga tigom sa mga Saksi ni Jehova. Sa wala madugay iyang nahigala ang mga sakop sa kongregasyon nga mipabati kaniya nga gihigugma ug gikinahanglan. Sa ngadtongadto ang iyang mga ginikanan ug mga igsoon mingsugod usab sa pagtambong sa Kristohanong mga tigom.

Lagmit gayod, ang imong mga ginikanan tinuod nga matinagdanon kanimo apan sa yano kinahanglan nga mas makaamgo sa imong mga panginahanglan. Lihok mismo, ug pahibaloa sila kon unsa ang maong mga panginahanglan! Kinsay nasayod? Tingalig hidiskobrehon nimo nga labi pa silang interesado kanimo kay sa imong gihunahuna.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Ang mga ginikanan karong adlawa sagad mobating nabug-atan sa kalisod ug kabalaka ug gikapoy sa pag-atubang sa mga suliran sa ilang mga anak