Usa ka Tugob nga Kinabuhi Bisag Nahilain
NATAWO ako sa Enero 1927, sa Málaga, Espanya, ang ikaunom nga anak sa usa ka kabos nga Katolikong pamilya sa pito. Gikan sa 1936 ngadto sa 1939, gigun-ob sa Giyera Sibil sa Espanya ang among nasod, ug nalikayan namo ang mga bomba ug nabuhi sa rasyon nga pagkaon. Bisan pa, malipayon ako nga pagkabata nga mahigugmaong moawit ug gustong makig-uban sa mga tawo.
Usa ka butang, hinunoa, ang nakapalisang kanako—ang palaabuton nga masunog diha sa impiyerno. Aron mawala kana nga kahadlok, misulod ako sa kombento sa edad 12. Didto, halos tulo ka tuig, naghinlo ako sa marmol nga hagdanan, nag-ampo, ug naghinlo na usab, apan gibati ko gihapon nga daw adunay nakulang. Sa 1941, nalipay ako nga mibiya.
Sa milabay ang pipila ka tuig nakahigala ako ug usa ka mag-aawit nga nagtuong makasapi ako sa akong tingog, ug iya akong gidasig sa pag-eskuyla sa pag-awit ug sa pagpatokar ug piano. Sa dihang natapos ang Gubat sa Kalibotan II sa 1945, miadto ako sa Morocco, diin didto misugod ako sa pag-awit sa mga naytklab sa Casablanca ug sa Tangier. Makaiikag kaayo kadto nga panahon alang sa usa ka tin-edyer. Apan sa matag pasundayag, moadto ako sa simbahan sa pagpangayog pasaylo kang Birhen Maria, sa paglaom nga basin ug makalingkawas ako sa nagkalayong impiyerno.
Human nagtrabaho sa mga naytklab sa nuybe ka tuig, nahimamat ko ang usa ka Amerikanong ginganlag Jack Abernathy. Siya niadtong panahona nagtrabaho sa Morocco sa usa ka kompaniya sa konstruksiyon sa Amerika. Nagpakasal kami niadtong tuiga, ug mihunong ako sa pagpasundayag. Wala magdugay mibalhin kami sa Seville, Espanya, diin nagpuyo kami hangtod sa 1960. Unya mibalhin kami sa Lodi, California, T.B.A.—usa ka pagbalhin nga misangpot ug laing kausaban sa akong kinabuhi.
Nakakat-on Mahitungod Kang Jehova
Sa 1961 duha ka Saksi ni Jehova miduaw sa among balay ug nagbilin ug mga magasing Bantayanang Torre ug Pagmata! Sa ulahi sila mitanyag ug pagtuon sa Bibliya uban kanako, ug gidawat ko ang tanyag. Busa, nakat-onan ko ang matuod nga Diyos, si Jehova, nga mao ang atong mahigugmaon langitnong Amahan. (Salmo 83:18) Pagkadakong kahupayan usab ang pagkahibalo nga walay nagkalayong impiyerno apan nga kita aduna hinuoy palaabuton nga mabuhing walay kataposan sa usa ka paraiso sa yuta!—Salmo 37:9-11, 29; Pinadayag 21:3, 4.
Ang akong manghod nga si Paquita, nga nagpuyo sa among duol, misugod usab sa pagtuon. Sa miagi, tigpanabako ako ug gustog parti. Ug pagkaputong ko! Apan nag-usab ako, ug sa Oktubre 17, 1962, ako ug si Paquita gibawtismohan sa Sacramento, California, sa ingon nagpasimbolo sa among dedikasyon sa pag-alagad kang Jehova.
Paingon sa Thailand Agi sa Espanya
Wala magdugay human niadto, gibalhin ang akong bana sa kompaniya sa konstruksiyon nga iyang gitrabahoan sa Thailand, ug ako miuban kaniya. Sa pagpaingon didto, miduaw ako sa Espanya ug nakapakig-ambit sa akong pagtuo diha sa ubang mga sakop sa akong pamilya. Ang akong bayaw nga babaye nga si Pura midawat ug nahimong Saksi.
Niadtong panahona ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili sa Espanya. Sa gihapon, mitambong kami sa tago nga tigom diha sa usa ka gamayng lawak, nga may usa ka lamesa ug walay mga lingkoranan. Ang tanan nga 20 kanamo nanindog. Pagkalahi niini gikan sa among mga tigom sa California! Ang pagtan-aw sa akong kaugalingong katawhan nga nagpameligro sa ilang kagawasan aron makigtigom nakapakombinsir kanako sa pagkaimportante sa Kristohanong mga tigom, usa ka tukma sa panahong leksiyon sa dili pa moabot sa Bangkok, Thailand.
“Kon masakpan ta gani ka nga mosangyaw, biyaan ti ka,” giingnan ako ni Jack sa adlaw nga miabot kami sa Bangkok. Sa pagkasunod adlaw migikan siya sa pagdumala sa trabaho sa konstruksiyon sa gawas sa siyudad, busa nag-inusara ako sa okupadong Bangkok uban sa binatonan nga babaye nga dili ko ikasinabot sa pinulongan. Gihimo ko ang akong kaugalingon nga okupado pinaagi sa pagtuon sa literatura sa Bibliya nga balikbalik.
Usa ka adlaw sa Septiyembre 1963, sa mipauli ako sa balay, nakamatikod ako ug katingalahang parisan sa sapatos sa akong pultahan. Gihulat ako sa usa ka babayeng bulagaw ug kulong ang buhok. “Unsay ato?” nangutana ako.
“Hawas ako sa Watch Tower Society,” siya miingon.
Milukso ako sa kalipay, gigakos ug gihalokan siya. Si Eva Hiebert maoy usa ka misyonaryo gikan sa Canada. Sukad niadtong adlawa, regular nga tigduaw sa Eva, duha o tulo ka pagbalhin-balhin ug bus ang iyang himoon aron ako maduaw. Mahadlok akong mosakay ug mga bus nga dinhi maghuot ang mga tawo samag mga sardinas diha sa lata, apan walay laing paagi nga ako makabiyahe. Si Eva miingon: “Dili ka gayod makaalagad kang Jehova kon dili ka mosakay sa maong mga bus.” Busa nagbansaybansay kami kon unsaon sa pagsakay sa mga bus aron makatambong sa mga tigom.
Nagpanuko ako sa pagsangyaw, sanglit dili ako makamaong mosulti sa pinulongan. Hawiran nako ang kamot ni Eva, ang iyang basket, ug ang iyang senina. “Dili ka makaalagad ni Jehova niining paagiha,” matud pa niya.
“Apan dili ako makamaong mosulti sa pinulongan,” mibagolbol ako.
Gihatagan ako ni Eva ug napulo ka magasin ug milakaw, gibiyaan ako diha sa tunga sa tiyanggihan. Uban ang kaulaw, giduol ko ang usa ka Intsik nga babaye, gipakitaan siya sa mga magasin, ug siya midawat!
“Eva, napahimutang ko ang napulo ka magasin,” mipahiyom ako sa ulahi. Siya miingon, “Gusto ni Jehova ang mga tawong sama kanimo. Padayon lang.” Mipadayon ako, nakakat-on sa pagbayloay ug mga pangomosta sa pinulongang Thai ug, uyon sa lokal nga kustombre, sa paglingkod sa salog. Nakakat-on usab ako sa pag-adto sa nagkalainlaing dapit. Ug ang reaksiyon sa akong bana? Usa ka adlaw, sa dihang si Jack, nga malumo na labot sa akong pagtuo, may mga bisita, iyang gisultihan sila: “Suroy uban ni Pepita. Siya suheto sa dapit tungod kay siya tigsangyaw.”
Paingon sa Australia
Ang mahigugmaon apan malig-ong pagbansay ni Eva kanako nakaandam kanako sa pagpabiling aktibo sa pag-alagad ni Jehova sa panahon sa sunod nga asaynment sa akong bana, sa amihanan-kasadpang Australia. Miabot kami sa tunga-tunga sa 1965, ug ako nagpuyo diha sa mga kampo sa trabahoan sa tunga sa disyerto diin ang kompaniya ni Jack nagpahimutang ug riles. Ang pagkaon ginapadala pinaagig ayroplano, ug mainit ang klima—kapin ug 43 grado Celcius. Dihay 21 ka pamilya nga taga Amerika del Norte sa kampo, busa gisugdan ko pagduol sila uban ang mensahe sa Gingharian. Sa ulahi, samtang nagkauswag ang trabaho diha sa riles, mibalhin kami sa kinatung-an sa disyerto, diin mas grabe na ang pagkahilit.
Sayo pa niana gisulatan ko ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Australia, ug pagkadako sa akong kalipay sa pagkadawat ug usa ka sulat nga nag-ingon: “Mainit nga gugma ug pangomosta . . . Ang among mga hunahuna ug mga pag-ampo magauban kanimo sa umaabot nga mga bulan”! Sa mga tuig nga mibiyahe ako uban sa akong bana sa iyang mga asaynment sa trabaho sa hilit nga mga dapit sa kalibotan, nadasig ako niining mga sulata gikan sa organisasyon ni Jehova. Ang pagbasa kanila nakatabang kanako sa mga yugto sa kamingaw ug nagdasig kanako sa paggawas sa buluhatong pagsangyaw bisan nahilain ako gikan sa ubang mga Saksi.
Naghikay ang sangang buhatan sa Australia nga duawon ako sa usa ka magtiayong Saksi sa usa ka semana diha sa kampo. Sa among ministeryo naduaw namo ang usa ka babayeng interesado nga nagpuyo sa layo kaayo, busa duha ka beses sa usa ka semana baktason ko ang teritoryo nga daghan kaayog bitin ug mga tabili aron maduaw siya. Samtang maglakaw, kantahon ko ang mga alawiton sa Gingharian: “Dapig kang Jehova/ Kalipay mo siya/ Di ka niya biyaan/ Lamdagan ka niya.” Sulod sa 11 ka bulan kami nagtuon.
Unya, human sa duolan sa usa ka tuig nga pag-estar sa Melbourne, mibalhin ako uban sa akong bana sa usa ka kampo duol sa minahang lungsod sa Port Hedland, sa amihanang-kasadpan gihapon sa Australia. Human sa lima ka adlaw, dihay mga bisita. Gipahibalo sa sanga ang mga Saksi sa akong direksiyon. Human nga sila migikan, nagpadayon ako sa pagdumala ug mga tigom sa akong kaugalingon, nagdumala sa Pagtuon sa Libro sa Kongregasyon, sa Tunghaan sa Teokratikanhong Ministeryo, sa Tigom sa Pag-alagad, ug sa Pagtuon sa Bantayanang Torre. Human sa pag-awit ug sa pangbukas nga pag-ampo, tubagon ko ang mga pangutana ug taposon pinaagi sa awit ug pag-ampo. Ang pag-ihap sa tumatambong dili problema—usa ra kanunay. Bisan pa, kining senemanang iskedyol sa tigom nakapalig-on kanako niadtong daghang tuig nga nag-alagad ako kang Jehova nga nahilain.
Ngadto sa Bougainville
Sa 1969, human sa among pagsingot sa upat ka tuig sa Australia, ang akong bana giasayn ingong kapatas sa proyekto sa konstruksiyon sa karsada sa usa ka minahan sa tumbaga sa umogong kabukiran sa isla sa Bougainville. Usa ka gabii may nanuktok sa pultahan. Gibuksan ni Jack kini. “Usa ka Saksi uban sa iyang asawa ug upat ka anak,” siya miingon. Sila nagpuyo duol sa baybay. Kausa sa usa ka semana duawon ko sila ug mitambong sa Pagtuon sa Bantayanang Torre nga gihimo diha sa eskuylahan sa komunidad.
Sa laing okasyon tulo ka Saksi nga gikan sa Papua New Guinea miduaw nako. Magarbohong gisultihan sa akong bana ang iyang mga kauban: “Bisag asa moadto ang akong asawa, ang iyang mga higalang Saksi naghulat.”
Ngadto sa Aprika
Miabot kami sa 1972 sa disyerto sa Algeria, Aprika del Norte, diin dinhi nagtukod ang kompaniya ni Jack ug sistema sa irigasyon. Kini maoy upat-ka-tuig nga proyekto. Gisulatan nako ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Pransiya bahin sa buluhatong pagsangyaw, ug sila misulat ug balik: ‘Pag-amping. Ang atong buluhaton gidili dinha.’ Gitabangan ako sa Sosyedad sa pagkontak sa duha ka dili-aktibong mga Saksi, ug kami nagpormag usa ka grupo sa pagtuon.
Unya, ang usa sa akong mga silingan nga nagtrabaho sa kampo, si Cecilia, nagkasakit. Adlaw-adlaw nakong duawon siya sa ospital, dalhan ko siya ug sabaw, ug areglahon ko ang iyang higdaanan. Sa mipauli siya sa balay, nagpadayon ako sa pagtabang sa iyang mga panginahanglan, ug gipakig-ambit ko usab kaniya ang paglaom sa Gingharian. Kana miresulta ug usa ka pagtuon sa Bibliya, ug human sa walo ka bulan si Cecilia miingon: “Gusto kong magpabawtismo.” Apan asa ug pinaagi ni kinsa?
Nakadawat kami ug usa ka sulat gikan sa sangang buhatan sa Pransiya nga usa ka lalaki nga Saksi nga ginganlag François ang moabotay sa Algeria alang sa mubo nga bakasyon. Kon makuha namo siya sa among baryo sa disyerto ug mahatod ug balik sa tugpahanan sa ayroplano sa hustong panahon, himoon niya ang bawtismo. Apan dili siya makaestar ug sobra sa 24 oras.
Sa dihang miabot si François, gipasakay dayon siya sa awto ug gidala sa disyerto. Niadtong gabhiona, sa balay ni Cecilia, iyang gikuha ang gamay kaayong nota sa papel gikan sa bulsa sa iyang kamesita ug mihatag ug maayo kaayong pakigpulong. Sa sayo sa buntag sa Mayo 18, 1974, iyang gibawtismohan si Cecilia diha sa akong bathtub ug milakaw na usab.
Mibuto ang gubat sa Algeria sa kataposan sa 1975, ug kalit nga migikan kami ni Jack. Giduaw nako ang akong mga paryente sa Espanya. Sa 1976, nagsugod ako sa pagpanghipos alang sa sunod nga asaynment ni Jack—usa ka trabahoanan nga kampo diha sa tropikal nga lasang sa Suriname, Habagatang Amerika.
Sa Habagatang Amerika
Ang kampo sa habagatang-kasadpan sa Suriname gilibotan sa labong nga mga talamnon. Ang sabang mga periko ug maukit-ukitong mga unggoy manan-aw gikan sa mga kahoy diha sa 15 ka pamilya nga bag-ong miabot, ang kadaghanan akong nailhan gikan sa mga trabaho sa miagi. Sa milabay ang unom ka bulan, dugang trabahanteng mga pamilya ang nangabot, apil si Cecilia nga gibawtismohan sa Algeria—usa ka kauban sa pagsangyaw!
Sa nagsingabot ang Marso 23, 1978, naglibog kami kon unsaon sa pagsaulog sa Memoryal sa kamatayon ni Kristo. Walay transportasyon ngadto sa kaulohan, sa Paramaribo, nagplano kami sa pagsaulog niini diha sa akong balay. Gitugotan kami sa manedyer sa kampo sa pagkopya diha sa makina sa kataposang panid sa Bantayanang Torre nga nagpahibalo sa Memoryal, ug among giapodapod kini gikan sa balay ug balay sa kampo. Bayente-uno ang mitambong! Si Cecilia ang mihatag sa pakigpulong, ug ako ang mibasa sa Kasulatan. Niadtong gabhiona, bisag nahilain, among gibati nga nahiusa kami sa tibuok-kalibotan nga organisasyon ni Jehova.
Kasamtangan, ang sangang buhatan sa Suriname sa mga Saksi ni Jehova nagpadalag tabang—usa ka batan-ong magtiayong misyonaryo sakay sa usa ka daang Land-Rover. Sa wala pa sila miabot, misugod ako sa pagbati nga walay nahimo niana nga kampo, apan gipasaligan ako sa mga misyonaryo: “Pepita, ania ikaw dinhi alang sa usa ka katuyoan.” Niadtong higayona wala ako makombinsir, apan sa ulahi nakasabot ako.
Usa ka adlaw sa panahon sa pagduaw sa mga misyonaryo, among gibaktas ang bag-ong bukas nga dalan nga dili sementado ug nalipay sa pagkaplag ug pipila ka baryo sa Amerindian nga hapit 50 kilometros gikan sa among kampo. Ang pipila ka adlaw nga pagsangyaw taliwala niadtong mahigalaong Arawak nga mga Indian miresulta ug daghang pagtuon sa Bibliya. Sa dihang mihawa ang mga misyonaryo, kami ni Cecilia misugod sa pagduaw niadtong mga baryoha kaduha sa usa ka semana.
Mobangon kami sa alas kuwatro sa buntag, ug sa pagka-alas siyete sugdan namo ang among unang pagtuon sa Bibliya. Sa mga alas singko sa hapon, moabot na kami sa balay. Sulod sa duha ka tuig nakadumala kami ug 30 ka pagtuon kada semana. Wala magdugay gitawag kami sa kabataan sa baryo ug Tiya Bibliya! Daghan sa ulahi gibawtismohan, ug sa milabay ang pipila ka tuig 182 ang mitambong sa usa ka sirkitong asembliya sa maong baryo. Sa pagkatinuod, sumala sa giingon sa akong minahal nga higalang mga misyonaryo, kami atua sa lasang alang sa usa ka katuyoan!
Ngadto sa Papua New Guinea
Migikan kami sa Suriname sa 1980, ug sa pagkasunod tuig gipadala kami sa Papua New Guinea. Human sa unom ka malipayong adlaw uban sa mga Saksi sa kaulohan, sa Port Moresby, gihatod ako sa helikopter sa akong sunod nga puy-anan—usa ka kampo sa hataas nga kabukiran diin ang kompaniya ni Jack nagtukod ug minahan sa bulawan. Walay mga dalan. Ang mga tawo, gamit, ug pagkaon ginahatod sa ayroplano. Kini ang labing hilan nga dapit nga akong napuy-an sukad. Sa makausa pa ako nahibulong, Asa man ako makakitag mga tawo nga akong pakigsultihan?
Ang mga tawo sa among kampo kaila na nakong daan, ug walay usa ang gustong mamati. Apan, sa maong panahon, nagbukas ang kompaniya ug groseriya. Ang mga babaye gikan sa halayong mga dapit mamalit dinhi. Sa ulahi ako ang usa sa mga tigpamalit kanunay. Misaler ba kini?
Usa ka adlaw naestorya ko ang usa ka babayeng taga Papua. Iya akong giingnan nga maestra siya. “Oh, maestra usab ako,” matud ko.
“Diay?” siya nangutana.
“Oo, ako nagtudlo ug Bibliya.” Midawat dayon siya sa akong tanyag sa pagtuon sa Bibliya uban kaniya. Sa ulahi, dugang mga tigpamalit sa groseri misugot sa pagtuon. Kana nga pamuy-anan duol sa minahan sa bulawan nakaanig pito ka pagtuon sa Bibliya—tinuod gayod nga usa ka espirituwal nga minahan!
Human nga nakagugol kami ug tulo ka tuig niining isla sa Pasipiko, usa ka bag-ong trabaho ang naghatod kanamo ngadto sa isla sa Caribbeano sa Grenada. Apan human sa usa ka tuig ug tunga, mibalik ang akong bana sa Tinipong Bansa tungod sa katarongan sa panglawas, busa sa 1986 kami mipuyo sa Boise, Idaho.
Nagahimo sa Buluhaton Uban sa Kongregasyon
Human sa pagpuyo niadtong mga tuiga nga nahilain gikan sa akong Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye, ako karon kinahanglang magtuon sa pagbuhat duyog sa uban. Apan, mapailobong gitabangan ako sa Kristohanong mga ansiano ug sa uban. Karon, malipay akong motambong sa mga tigom ug sa pagdumalag mga pagtuon sa Bibliya niining bahina sa kalibotan.
May mga panahon, hinunoa, nga molingkod ako diha sa hilom nga suok ug magapanumdom sa akong kaugalingon nga nagdagan sa likod ni Eva diha sa okupadong Bangkok o nag-awit sa alawiton sa Gingharian samtang naglakaw diha sa dalan sa disyerto sa Australia o nagsangyaw taliwala sa timawang mga Amerindian sa tropikal nga lasang sa Suriname, ako mopahiyom, ug ang akong mga mata mapuno sa mga luha sa pasalamat alang sa pagtagad nga akong nadawat sa panahon sa daghang tuig nga nag-alagad ako kang Jehova nga nahilain.—Sumala sa giasoy ni Josefa ‘Pepita’ Abernathy.
[Hulagway sa panid 15]
Nagkanta duyog sa akong Katsilang mga estudyante sa Bibliya sa Melbourne
[Mga hulagway sa panid 16]
Daghan ang akong natabangan sa Papua New Guinea sa pagkaila kang Jehova
Nagtudlo sa Pulong sa Diyos sa Suriname
[Hulagway sa panid 17]
Nag-alagad ako karon uban sa usa ka kongregasyon sa Idaho