Pagpaniid sa Kalibotan

Pabantay sa Pacemaker

Ang mga himan sa pagpaniktik sa kawatan nga gitaod karon sa daghang tindahan ug baligyaanan mahimong makapahinabo ug kapeligrohan sa panglawas sa mga tawo nga adunay elektronik nga pacemaker nga nagkontrolar sa gikusgon sa pagpitik sa ilang kasingkasing. Ang Pranses nga magasing medikal ang Le Concours Médical nagtaho nga ang mga doktor sa Pransiya gipaalinggat sa suliran sa usa ka pasyente nga nagtrabaho sa usa ka tindahan kinsa nagmulo nga ang pagpitik sa iyang kasingkasing mikusog matag panahon nga moduol siya sa mga lamesang kuwentahanan sa tindahan. Sa pagsusi sa kapin sa 30 ka lainlaing matang sa pacemaker, ang tem sa mga doktor nakakaplag nga ang elektromagnetik nga mga natad nga namugna sa mga sistema sa pagpaniktik sa kawatan nagpahinabog kadaot sa kadaghanang pacemaker, usahay grabe pa. Ang mga doktor nagpasidaan nga kadtong may pacemaker kinahanglang makaalinggat sa kapeligrohan.

Usa ka Makamatayng Seremonyas

Di pa dugay usa ka klinika sa San Antonio, Texas, nakadawat ug talagsaong gidaghanon sa mga hangyo gikan sa mga batan-ong babaye alang sa pagsusi sa AIDS. Usa ka pakisusi nagpadayag nga ang mga babaye nagbaton ug seksuwal nga relasyon nga walay panagang batok sa mga sakit nga napasa pinaagi sa pakigsekso uban sa “mga membro sa gang nga positibo sa HIV” ingong bahin sa seremonyas sa pagkadinawat sa pundok. Sumala sa Daily News sa New York, ang mga opisyal nag-ingon nga ang tag-14- ug 15-anyos nga mga batang babaye “nagahimo niana aron mahimong bahin sa gang” ug aron sa “pagpamatuod nga sila ‘may igong kalig-on’ nga dili mataptan sa kagaw sa AIDS.” Daghan sa mga babaye moduyog sa mga gang nga nangita sa gugma ug kahupayan nga wala nila madawat sa balay. Apan ang kinabuhi sa gang nagladlad lamang kanila sa kabangisan, luag seksuwal nga panggawi, ug mga sakit nga napasa sa pakigsekso. Nga mikutlo sa mga komento sa usa ka opisyal, ang Daily News nag-ingon nga “kadaghanan sa mga babaye naggikan sa nabungkag nga mga pamilya. Daghan ang giamong-amongan sa mga membro sa pamilya.”

Ang AIDS ba Dili Makontrolar?

Ang tibuok-kalibotan bang pagkaylap sa AIDS karon dili na mapugngan? Malagmit, nag-ingon ang 1,000-panid nga taho nga gitigom sa Panag-abin sa Tibuok-Yutang Polisa sa Aids nga nagsukad sa Unibersidad sa Harvard sa Tinipong Bansa. Sumala sa The Guardian Weekly, ang taho nagpakita nga walay nasod nga nakapahunong sa pagkaylap sa AIDS ug kadtong nag-ingon nga ang sakit nakaabot na sa tayuktok niini sa Uropa mahimong nasayop. Ang taho nag-ingon: “Ang pagkaylap sa HIV/Aids misulod sa usa ka bag-o, labi pang peligrosong yugto. Samtang miuswag ang tibuok-yutang hulga, adunay daghang ilhanan sa nagatubong pagkawalay- pagtagad, padayong paglimod, ug mitungha pag-usab nga pagpihigpihig.”

Pagpanghasi sa mga Babayeng Trabahante

Usa ka surbi di pa dugay sa Toronto Hospital, Toronto, Canada, nagpadayag nga 70 porsiento sa mga babayeng trabahante niini nagreklamo sa seksuwal nga panghasi diha sa trabahoan. Sumala sa The Toronto Star, 2 porsiento sa mga babaye nagtaho nga giamong-amongan, ug 1 porsiento ang nagtahong gihulga nga makigsekso. Daghan sa mga babaye nag-ingon nga sila “gitawag diha sa dili-matinahuron o dili-haom impormal nga paagi” ug usa ka dakong porsiento “mireklamo sa seksuwal nga mga katistis.” Ang Star nagtaho nga halos 60 porsiento sa mga babayeng trabahante “usahay mobating dili luwas sa pila ka bahin” sa ospital.

Mga Klase sa Bibliya sa Unibersidad sa Hapon

Usa ka bag-ong surbi sa mga estudyante sa departamento sa literatura sa nabantog sa Hapon nga Unibersidad sa Waseda nagpadayag nga “daghang estudyante ikag nga mokat-on pa mahitungod sa karaang mga sinulat ug sa linain sa Bibliya, nga gibating hinungdanon alang sa pagsabot sa langyawng mga kultura,” nagtaho ang The Daily Yomiuri. Ang unibersidad, nga nakaangkon na ug pagkainila sa natad sa literatura, midugang sa mga klase sa Bibliya sa mga kurso niini sugod sa tingpamulak nga semestre sa 1993. Sukad nga ang Ministri sa Edukasyon naghatag sa mga unibersidad ug dugang kagawasan sa pagpasibo sa ilang mga programa sa pagtudlo duha ka tuig kanhi, kini mao ang unang kaso sa Hapon diin ang mga estudyante gitugotan sa pag-apil sa pagplano sa kurikulum sa tunghaan.

Ang Kahago sa Pagdyaging

Ang pagdyaging nagpailalom sa mga lutahan sa lawas sa kapin sa napulo ka beses nga labawng kahago kay sa pagbisikleta, sumala sa usa ka pagtuon gikan sa Orthopedic University Clinic sa Berlin, Alemanya. Nga naggamit ug artipisyal nga bat-ang nga linaing gihimo alang sa maong katuyoan, ang mga siyentipiko sa unibersidad milampos sa unang panahon sa pagsukod sa kahago sa indibiduwal nga lutahan panahon sa lainlaing kalihokan. “Bisan gihunahuna na sa kadaghanan nga ang mga tigdyaging labawng nagpahago sa ilang kaugatan ug lutahan kay sa mga nagbisikleta,” mitaho ang Süddeutsche Zeitung, “bisan ang mga tigdukiduki mismo natingala sa maong dakong kalainan.”

Ang Pagpamampam sa Kabataan Midagsang sa Asia

“Sa panuigong 10 anyos ikaw usa ka batan-on, sa panuigong 20 ikaw usa ka tigulang nga babaye, sa panuigong 30 ikaw mamatay.” Kana, sumala sa National Geographic Traveler nga magasin, maoy komon nga panultihon mahitungod sa batang mga pampam sa Bangkok, Thailand. Adunay mga usa ka milyon nga batang mga pampam sa Asia, kadaghanan kanila ubos pa sa napulo ka tuig ang panuigon. Ang turismo, ang magasin nag-ingon, nakaamot niining nagauswag di-legal nga industriya. Daghang pedophile (mga tawong gustong makigsekso sa kabataan) nga mga organisasyon sa Australia, Hapon, Tinipong Bansa, ug Kasadpang Uropa nagpasiugda ug ‘seksong mga pasiyo’ sa kayutaan sa Asia. Ang The Times sa London di pa dugay nagtaho nga matag tuig mga 5,000 ka batan-ong babaye ang “gikuha” gikan sa kabukiran sa Nepal aron mahimong mga pampam sa mga balay kahilayan sa Bombay, India. Duolan sa 200,000 na ang atua didto karon, mga katunga kanila ang naapektahan sa HIV, ang kagaw nga nakaingon sa AIDS. Usa ka organisado kaayong negosyo nag-eksportar pa gani ug mga batan-ong babaye sa Kasadpang Uropa ug sa Tinipong Bansa.

Dinalian nga Relihiyosong mga Serbisyo

“Nganong ang serbisyo sa simbahan kinahanglang mosugod sa alas 11 s. b. ug dangtan ug usa ka oras o kapin pa?” Kanang maong pangutana, nga gipatungha di pa dugay sa usa ka ministro sa Baptist sa Florida, T.B.A., segon sa usa ka taho sa Associated Press nga migula sa Times-West Virginian, mitultol sa madahom nga sulbad. Ang klerigo motanyag ug usa ka “Undanon Mubo 22-Minutos nga Serbisyo sa Pagsimba” nga, matud niya, mohatag kaniya ug panahon sa “pagpahayag sa sermon, pagpanguna sa pag-awit sa alawiton sa simbahan, pagbasa sa Kasulatan, pag-ampo ug pagpapauli sa kongregasyon.” Ang sermon mismo maoy walo ka minutos lamang, nga motugot sa ministro sa “pagbuhat alang sa simbahan kon unsay gibuhat sa pagkaon sa McDonald [restoran sa daling pagkaandam nga pagkaon],” sumala sa Associated Press. Hinuon, ang taho midugang, “daghang panahon ang gigahin sa pagkolekta ug salapi gikan sa mga nanambong.”

Pagsanta sa Dengue Fever

Usa ka pagtuon sa Thailand nagpakitang may kalaoman sa pagkontrolar sa hilanat nga dengue, usa ka sakit nga nag-apektar sa mga 100,000 ka katawhan sa maong nasod matag tuig. Ang hilanat nga dengue mismo talagsa rang makamatay, apan sa Habagatan-sidlakang Asia kini sagad maoy nakaingon sa makamatayng balatian sa kabataan. Ang Aëdes aegypti nga lamok maoy nagpakaylap sa hilanat nga dengue. Apan, ang mga programa nga nagsalig sa mga igpapatay sa insekto aron sa paghunong sa sakit napamatud-ang dili-epektibo, mahal, ug dili-popular, sumala sa Medical Post sa Canada. Di pa dugay, ang mga siyentipiko sa Unibersidad sa Mahidol sa Bangkok nakakaplag nga ang labing komon ug hinungdanong itloganan sa mga namok mao ang dagkong mga banga nga nabatonan sa mga tawo sa ilang mga balay. Busa sila naghimog mga taklob sa banga nga mohaom pag-ayo sama sa mga kalo nga gamiton sa pagkaligo aron dili mabasa ang buhok apan nagtugot sa pagkuhag tubig ug pagpuno pag-usab niana. Kon hustong pagkagamit, nakaplagan sa mga siyentipiko nga ang mga taklob maoy 100 porsiento nga epektibo sa pagpatay sa mga ulod nga nagdala sa sakit. Ang mga balangay nga naggamit sa taklob nakamatikod sa pag-us-os sa gidaghanon sa may hilanat nga dengue gikan sa 11 ug 22 porsiento ngadto sa 0.4 porsiento.

Pagpamenos sa Kahago sa Mata

Kon ikaw nag-antos sa kahago sa mata gumikan sa pagtan-aw sa imong telebisyon o eskrin sa kompiyuter, makaplagan nimo ang kahupayan pinaagi sa yanong pagbutang niana sa ubos ug ipahangad. Kining maong sugyot, gikan sa New England Journal of Medicine, gipasukad sa panghunahuna nga menos ang pagkipat sa mga tawo sa ilang mga mata ug mas dako ang pagbuka sa mga mata kon patag ang pagtan-aw kay sa nagtan-aw sa ubos. Ang menos nga pagkipat nagkahulogan ug menos nga pagpadanglog sa mata, ug ang pagbuka ug dako kanila mopakusog sa paghubas sa nagpanalipod nga kaumog sa mata.

Mga Simbahan Ibaligya

Ang Romano Katolikong Iglesya sa Italya wala mahibalo sa tukma kon pila ka relihiyosong mga tinukod ang ilang nabatonan, apan usa ka butang ang tino: Dili kana makamentinar sa tanang tinukod. Ang gidaghanon sa biniyaang mga simbahan nga sa inanay nagakaguba nagauswag matag-adlaw. Busa, si Pietro Antonio Garlato, presidente sa Konsilyo sa Kultural nga Panulondon sa Italyanhong Iglesya, nag-ingon nga ang simbahan nagtimbangtimbang kon kaha ibaligya nila ang pila ka tinukod nga wala na gamita sa relihiyosong katuyoan. Pila ka simbahan ang ibaligya? “Usa ka pasiunang banabana,” misaysay ang obispo sa Il Messaggero, “nagpakita sa gidaghanon nga 10 porsiento” sa kapin sa 95,000 ka simbahan sa Italya.

Dalan nga Hilabihan Kabanha

Usa ka pagtuon di pa dugay sa kabanha sa Berlin, Alemanya, nakakaplag nga daghan kaayong tawo ang nagkinabuhi uban sa peligroso taas nga sukod sa kabanha. Ang mantalaang Süddeutsche Zeitung nag-ingon nga 40 porsiento sa mga apartment sa siyudad ang anaa sa dagkong kadalanan, “diin halos kanunayng banha kaayo.” Sa pagkatinuod, kon maadlaw ang sukod sa kabanha sa 95 porsiento sa mga lawak nga nag-atubang sa kadalanan maoy labaw sa labing taas madawat nga 65 decibels. Sa ikalima nianang maong mga lawak, ang sukod sa kabanha maoy 75 decibels. Ang mga kabanha sa gabii kusog ra usab kaayo sa halos tanang kadalanan nga gitun-an. Ang taas nga sukod sa kabanha nahibaloan nga makabalda sa komunikasyon, pagtingob sa pagtagad, ug kalihokan sa pangisip.