Mexico Nag-usab sa mga Balaod Niini Bahin sa Relihiyon
NIADTONG HULYO 16, 1992, ANG BAG-ONG BALAOD BAHIN SA RELIHIYOSONG MGA ASOSASYON UG PAGSIMBA SA PUBLIKO GIPATUMAN SA MEXICO. NGANONG KINI HINUNGDANON, UG UNSAY GINAPASABOT NIINING BAG-ONG BALAOD? ATONG SUSIHON UG MAAYO KINING BUTANGA NGA NAKAPUKAW UG DAKONG KAHINANGOP.
UBAN sa kadaogan sa Espanya sa nailhan karong Mexico, ang relihiyong Katoliko mapugsanong gipadawat sa mga tawo. Sa dihang miabot ang panahon sa paghimog balaod may kalabotan sa relihiyon, usa ka balaod sa Espanya, ang Constitución de Cádiz (1812), sa bahin gipadapat; ang Artikulo 12 nag-ingon: “Ang relihiyon sa Katsilang Nasod mao ug sa walay kataposan Katoliko, Apostoliko, Romano, ang usa ug bugtong matuod nga relihiyon.” Sa ulahi, niadtong 1824, usa ka Batakang Balaod gimugna alang sa Mexico, ug kini nag-ingon: “Ang relihiyon sa Nasod sa Mexico mao ug sa walay kataposan Katoliko, Apostoliko, Romano. Ang Nasod nagapanalipod niini pinaagi sa maalamon ug matarong nga mga balaod, ug nagadili sa pagbaton ug bisan unsang ubang relihiyon.” Bisag dihay ubay-ubay nga pagrebisar sa balaod sa nasod, ang mao gihapong ideya gipahayag bisan hangtod sa 1843, nga naghatag ug pangunang importansiya sa relihiyong Katoliko ug, ngani, nagadili sa bisan unsang ubang relihiyon.
Kadto maoy sa 1857 nga si Benito Juárez, usa ka estadista sa Mexico, misugod sa pagrebisar sa mga balaod sa nasod nga nagpailaila sa gitawag mga Balaod sa Repormasyon. Kini maoy sa “paghimong-nasodnon sa propiedad sa simbahan” ug sa “pagpauswag sa gahom sa politika ug ekonomiya sa Estado ug sa pagpakunhod nianang sa [Katolikong] Simbahan.” (Historia de México, Tomo 10, panid 2182) Niining grupoha sa mga balaod sa 1859, ang Balaod sa Paghimong-Nasodnon sa mga Propiedad sa Simbahan gipatuman, ingon man usab sa usa ka balaod nga nagabaod nga ang mga kaminyoon pagahimoon sa Estado aron kini mahimong legal. Niadtong 1860 ang Balaod Alang sa Relihiyosong Kagawasan gipatuman.
Ang mga balaod sa repormasyon naghatag ug pipila ka relihiyosong kagawasan sa mga tawo, nga naglatid nga ang relihiyong Katoliko dili na ang bugtong relihiyon lamang nga mahimong maglungtad diha sa nasod. Ugaling, kining bag-ong kagawasan may pagkalimitado ug kondisyonal. Ang mga balaod nagaila nga ang mga relihiyon nagalungtad sa Mexico apan wala maghatag niini ug bisan unsang legal nga pag-ila o mga katungod. Ang mga balaod sa repormasyon sa linain gidesinyo aron limitahan ang relihiyong Katoliko apan ingon man usab naghatag ug limitasyon sa tanang relihiyon sa nasod. Bisan pa, ang mga relihiyon gawas sa Katolisismo makalihok na niadto nga may dakong kagawasan, ug ang mga relihiyong Protestante gikan sa Tinipong Bansa misugod sa kampaniya sa pag-ebanghelyo diha sa nasod.
Ang mga balaod sa repormasyon gilig-on-pag-usab niadtong 1917, nga may samang batok-klerigong espiritu, nga mipahinabog paglutos sa mga pari ug sa mga tawong Katoliko. Kini mitultol sa gubat nga Cristeros sa 1926, usa ka Katolikong gubat batok sa kagamhanan nga maoy usa ka pagsulay sa pagkanselar sa mapig-oton nga mga balaod bahin sa relihiyon. Kining gubata natapos niadtong 1929 nga may pila ka kasabotan sa pagtugot sa kagamhanan, apan ang mga balaod nagpadayon nga wala bag-oha.
Diha sa usa ka komentaryo bahin niining mga balaora, ang librong Una Ley Para la Libertad Religiosa (Usa ka Balaod Alang sa Relihiyosong Kagawasan) naghisgot: “Kita nakasabot nga sa orihinal ang Artikulo 24 sa atong Batakang Balaod diha sa ikaduhang parapo niini, ug sa ubang giusab nga mga artikulo sa batakang balaod, sa tin-aw maoy usa ka paglapas sa relihiyosong kagawasan, sanglit kini naglimite sa panggawas nga pagsunod sa relihiyon sa matag indibiduwal ug gipailalom ang pagsunod niana sa mga regulasyon nga gibaod sa awtoridad.
“Dugang pa, kining konstitusyonal nga mga pagkontrolar sa tin-aw supak sumala sa gilatid diha sa United Nations Universal Declaration of Human Rights (Artikulo 19) ug sa American Convention of Human Rights (Artikulo 12), nga giendorsar sa internasyonal nga mga instrumento sa Estado sa Mexico.”
Sa 1988, sa dihang ang bag-ong presidente sa Mexico nagsugod sa iyang unom-ka-tuig nga paglingkod, ang herarkiyang Katoliko gidapit sa inagurasyon sa presidente. Diha sa iyang mensahe, si Presidente Carlos Salinas de Gortari nagpahibalo sa panginahanglan sa pagbag-o sa mga relasyon tali sa Simbahan ug Estado. Kining bag-ong pamaagi miagak sa konklusyon nga kinahanglan gayod nga rebisahon ang mga balaod bahin sa relihiyon. Gawas pa niana, ang nasod nagakaugmad ngadto sa mas demokratikanhong katilingban, ug ang mga negosasyon gisugdan alang sa usa ka kasabotan sa kagawasan sa pagnegosyo uban sa Tinipong Bansa ug Canada. Busa hinungdanong rebisahon ang balaod aron magkaangay kini sa kagawasan sa relihiyon.
Ang Bag-ong Balaod
Ang bag-ong balaod, sama sa giingon diha sa unang artikulo niini, “natukod diha sa makasaysayanhong prinsipyo sa pagbulag sa Simbahan ug Estado, ingon man usab diha sa kagawasan sa relihiyosong mga pagtulon-an . . .” Ang ikaduhang artikulo nagagarantiya sa kagawasan alang sa indibiduwal sa “pagbaton o sa pagsagop ug tinuohan nga gusto niya ug ginatuman, sa katibuk-an o sa tinagsa-tagsa, sa mga buhat sa pagsimba o mga rituwal nga gusto niya . . . , sa dili pagbaton ug tinuohan . . . , nga dili mahimong tumong sa pagpihig, pagpamugos, o kasuko tungod sa tinuohan sa usa . . . , sa pagpakig-uban ug sa pagpakigtigom nga malinawon alang sa relihiyosong mga katuyoan.” Pinaagi niining balaora, “ang mga simbahan ug relihiyosong mga grupo makabaton ug legal nga baroganan ingong relihiyosong mga institusyon sa dihang makuha nila ang gikinahanglang rehistro sa Ministri sa Kagamhanan.” Usab, “ang relihiyosong mga institusyon nga naporma sumala sa presenteng balaod mahimong makabaton ug ilang kaugalingong kabilin nga magtugot kanila sa pagtuman sa ilang katuyoan.”
Legal nga Narehistro ang mga Saksi ni Jehova
Nahiuyon niining bag-ong balaod, ang mga Saksi ni Jehova sa Mexico mihatag ug aplikasyon ngadto sa Buhatan sa Relihiyosong mga Kalihokan niadtong Abril 13, 1993, aron marehistro ingong usa ka relihiyon. Una pa nianang panahona ang mga Saksi ni Jehova, sama sa ubang relihiyon sa nasod, aktuwal nga nagalihok na apan wala hatagig legal nga katungod. Ang mga Saksi ni Jehova diha na sa nasod sukad pa sa sayo sa ika-20ng siglo. Bisag wala ilhang legal, niadtong Hunyo 2, 1930, ang kagamhanan sa Mexico nag-awtorisar sa International Association of Bible Students. Niadtong Disyembre 20, 1932, kining ngalana giusab ngadto sa La Torre del Vigia (The Watchtower). Apan niadtong 1943, tungod sa mga balaod nga naglimite sa relihiyosong mga kalihokan sa nasod, usa ka bag-ong lawas ang narehistro ingong usa ka sibil nga asosasyon. Niining paagiha gipanalanginan ni Jehova ang buluhaton nga ginahimo sa mga Saksi ni Jehova sa daghang katuigan. Sa pagkakaron, sumala sa dokumento nga may petsang Mayo 7, 1993, nga gihatag ngadto kanila niadtong Mayo 31, 1993, ang mga Saksi ni Jehova narehistro ingong La Torre del Vigía, A. R., ug Los Testigos de Jehová en México, A.R., ang duha pulos relihiyosong mga asosasyon.
Ubos niining bag-ong mga tagana, ang mga Saksi ni Jehova sa Mexico, sama sa 230 ka nasod sa kalibotan, nagpadayon sa pagkugi sa pagsangyaw sa Gingharian sa Diyos. Adunay dakong programa sa pagpadako sa Mexico, nga nagalakip sa pagtukod ug bag-ong mga Kingdom Hall ug bag-ong mga Assembly Hall. Uban sa kapin sa 380,000 ka magmamantala ug mga 30,000 ka bag-ohang ginabawtismohan tuig-tuig, adunay daghan pang buluhaton nga pagabuhaton, ingon sa gipakita sa 530,000 ka pagtuon sa Bibliya sa balay nga ginadumala sa pagkakaron.
Kini wala magpasabot nga ang tanang suliran nasulbad na alang sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico. Ang ilang kabataan nagaatubang gihapon ug mga pagpit-os sa tunghaan tungod sa isyu sa neyutralidad. Ang mga awtoridad, hinunoa, naninguha sa pagpadapat sa bag-ong balaod sa timbang nga paagi sa pagpakiglabot sa nagkalainlaing relihiyon sa nasod. Ang Mexico sa pagkatinuod nakahimog dakong lakang sa pagdepensa sa tawhanong mga katungod ug sa relihiyosong kagawasan uban ang bag-ong balaod bahin sa relihiyon.
[Mga hulagway sa panid 13]
Mga dokumento sa pagrehistro sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico
[Hulagway sa panid 14]
Bag-ong sentro alang sa edukasyon sa Bibliya nga gitukod sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico