Pagduaw sa Papa sa Mexico—Makatabang ba sa Simbahan?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Mexico

“ANG ‘Peregrino sa Ebanghelisasyon’ Milusad sa Mexico” mao ang ulohan sa Ingles nga magasin sa Batikano nga L’Osservatore Romano sa Mayo 7, 1990. Kadto ang ikaduhang pagduaw ni Juan Paulo II sa Mexico sa 11 lang ka tuig. Unsang mensahe ang gidala sa papa? Unsay mga pagdahom sa katawhang Mexicano ug sa Iglesya Katolika sa Mexico? Unsang mga benepisyo ang ihatag niini sa katawhang Mexicano?

Sumala sa pila ka taho sa prensa, ang milyonmilyong kabos ug dinaugdaog naglaom nga matandog sa papa ang konsensiya sa mga magmamando ug mapatungha ang mas maayong mga kahimtang alang sa mga mamumuo. Usa ka artikulo sa Mexicanong mantalaan nga El Universal may titulo: “Kristiyanidad ug ang mga Kabos sa Mexico.” Kadto naghisgot sa usa ka bukas nga sulat alang kang Juan Paulo II gikan sa usa ka dako ug sarisari ang sakop nga grupo sa Mexicanong mga Katoliko. Ang sulat nagpahayag sa bahin: “Kining maong katawhan, nga natibulaag ug anaa sa proceso sa organisasyon ug pagpakiglangkit, nagapaabot sa pagdasig.” Ug kini mihangyo kaniya: “Kami nagahangyo nga ikaw mahimo na usab nga ‘ang tingog sa mga walay tingog.’ . . . Imantala ang mensahe sa paglaom ug kinabuhi ug pangayoa ang hustisya, ilabina alang sa mga kabos ug mga dinaugdaog.”

Giunsa pagtubag sa papa ang awhag? Sa usa ka dako kaayong tigom nga gihimo sa lungsod sa Chalco sa gawas sa Mexico City, diin kapin sa duha ka milyon kadaghanan kabos kaayong mga tawo nagtigom sa pagpamati kaniya, si Juan Paulo II mihimo niining hangyoa: “Busa ako nagadapit sa mga Kristohanon ug sa tanang tawo nga may maayong kabubut-on sa Mexico sa pagpukaw sa ilang sosyal nga mga konsensiya diha sa paghiusa; dili kita makapuyo ug makatulog nga malinawon samtang ang atong mga igsoong lalaki ug mga babaye nga duol kaayo kanato nahikawan sa pangunang mga panginahanglan sa pagkinabuhi sa angayang kinabuhi sa tawo.”

Dili tanang Katolikong media ang nakadayeg nianang mga pulonga. Ang U.S. National Catholic Reporter nagdala sa ulohan: “Papa Milabay sa Mexicanong mga Kabos sa 50 km. sa Usa ka Oras.” Kadto miangkon nga “daghang kabos . . . ang nag-antos sa ulan sa daghang oras aron makita ang sakyanan sa papa, nga milabay sa 50 kilometros matag oras.” Usa ka Mexicanong mantalaan, ang La Jornada, mipahayag: “Sulod sa simbahan? Nindot nga mga amerkana ug mga sinina. Sa gawas? Libolibong kabos nga nanagluhod nga giulanan.” Ang uban mingreklamo nga samtang nakigsulti siya sa mga politiko ug sa mga negosyante, siya wala makigsulti nga direkta sa mga mamumuo ug sa campesinos.

Dakong Isyu​—Pagpasig-uli sa Gahom sa Iglesya

Bisan pa niana, ang pangunang gikapulikian sa Iglesya Katolika sa Mexico mao ang pagsulay nga maangkon na usab ang diyutayng gahom ug dungog nga nawala niini duolag 150 ka tuig kanhi sa dihang si Benito Juárez, usa ka edukadong Zapotec Indian nga sa ulahi nahimong presidente sa Mexico, nanguna sa kalihokan sa liberal nga reporma. Ang simbahan naglagot usab sa pila ka balaod gikan nianang yugtoa, ang “mga Balaod sa Reporma,” nga gilig-on diha sa Konstitusyon nga gisagop sa 1917, nga giisip sa klero nga mapig-oton sa mga kalihokan sa Iglesya Katolika.

Dili gusto sa klero ang Artikulo 3, nga nagapagawas sa tanang relihiyon, apil sa Katolisismo, gikan sa sistema sa eskuylahan sa Estado. Ang Artikulo 5 nagadili sa pagtukod sa monastikong mga orden. Ang Artikulo 27 dili motugot sa bisan unsang relihiyon sa pagpanag-iyag propiedad o yuta; ang tanang simbahan maoy propiedad sa Estado. Ang Artikulo 130 nagaingon nga ang balaod dili moila sa bisan unsang relihiyosong grupo, ug ang relihiyosong mga ministro walay espesyal nga kahimtang ubos sa balaod. Sila dili tugotan sa pagsaway sa publiko o sa pribado sa paninugdang mga balaod sa nasod.

Tungod sa maong mga pagpig-ot, gusto sa Iglesya Katoliko nga mabag-o ang Konstitusyon aron hatagan ang simbahan sa mas dakong gahom ug lugar sa pagmaneobra. Ang pagduaw sa papa maoy usa ka paagi padulong sa maong mga tingusbawan. Gikan sa kadaplinan ang ubang relihiyon matahapong naghinan-aw sa maong Katolikong pangamoral sa gobyerno, nga nagsukna sa ilang kaugalingon kon ang mas dakong kagawasan alang sa Iglesya Katolika magpasabot ba sa mas dakong kagawasan alang sa tanang relihiyon sa nasod. Ugaling, sa Marso 1990, usa ka opisyal sa gobyerno, si Fernando Gutiérrez Barrios, tin-aw kaayong nagpahayag nga magpadayon ang pagkabulag sa Simbahan ug Estado, mao usab ang pagtahod sa tanang tinuohan ug mga panghunahuna.

Bisan pa niana, ang kamatuoran nga giabiabi ang papa sa tugpahanan sa presidente sa Mexico, si Carlos Salinas de Gortari, ug gidapit sa iyang palasyo giisip sa daghang Katoliko ingong usa ka maayong ilhanan. Gibati nila nga ang presensiya mismo sa papa ingon man ang dako kaayong publikong relihiyosong mga tigom nga gitugot daw nagpaila nga giila sa mga awtoridad ang panginahanglan sa pagbag-o. Ang L’Osservatore Romano sa Batikano mikomento nga ang presensiya sa presidente sa Mexico sa tugpahanan “tin-awng [nagpahayag] sa mas maayong Simbahan-Estado nga relasyon sa Mexico.”

Ang klero ug ang Katolikong mga propagandista naningkamot sa pagpahimulos sa maong publikong suporta sa pagduaw sa papa. Si Mr. Alamilla Arteaga, tsirman sa Episcopal Commission for Social Communications, miingon: “Kining hitaboa, ang pagduaw sa papa, maoy usa ka nasodnong plebisito. Ug ang nasodnong plebisito nagkahulogan sa dako kaayo, kinaiyanhong paglihok sa mga kapid-an aron suportahan ang usa ka tinguha . . . , ang tinguha sa tibuok nga katawhan, kay kita nasayod na nga ang Katolikong komunidad mao ang mayoriyang grupo sa nasod.”

Pag-ebanghelyo ug Kahadlok sa mga Sekta

Panahon sa iyang pag-estar sa Mexico, gipasiugda sa papa ang tema sa pag-ebanghelyo. Ngani, usa sa mga katuyoan sa iyang pagduaw mao ang paghatag ug bag-ong kadasig sa Mexicanong iglesya, “usa ka pag-alig-ig sa espirituwal nga kahimtang,” sumala sa gipahayag sa apostolikanhong delegado, si Girolamo Prigione. Sa adlaw sa iyang pag-abot, Mayo 6, si Juan Paulo II miingon diha sa iyang pakigpulong: “Ang Ginoo . . . nanghinaot nga ang akong katungdanan sa pagkapapa mao ang usa ka peregrinong Papa sa ebanghelisasyon, nga nagalakaw sa kadalanan sa kalibotan nga nagadala ngadto sa tanang dapit sa mensahe sa kaluwasan. . . . Ako mihangyo sa tanang Simbahan nga anaa niining ‘kontinente sa paglaom’ nga himoon ang usa ka Bag-ong Ebanghelisasyon.”

Gipasidan-an usab niya ang iyang mga obispo: “Ni hatagan ninyog menos nga pagtagad ang suliran sa ‘bag-ong relihiyosong mga grupo’, kinsa nagapugas ug kagubot taliwala sa mga matinuohon . . . Ang ilang mga metodo, ilang katigayonan, ug pagpugos sa ilang buluhaton sa pagpangabig may epekto labaw sa tanan diha niadtong nagabalhin gikan sa banika ngadto sa siyudad. Bisan pa niana, dili kita makalimot nga sa daghang panahon ang ilang kalamposan maoy tungod sa kadagaang ug kadili-matinagdanon sa mga anak lalaki ug mga anak babaye sa Simbahan nga wala makakab-ot sa lebel sa buluhaton sa pag-ebanghelyo, uban ang luya nga pamatuod nga ilang ginapahayag sa walay-pagkasumpaki Kristohanon nga kinabuhi.”

Giunsa sa papa pagsulay sa pagkabig balik niadtong namahawa sa simbahan? Pinaagi ba sa pagdasig kanila sa pagtuon sa Bibliya? Sa iyang pakigpulong sa Villahermosa, siya miingon: “Balik kamo sa kasingkasing sa Simbahan, ang inyong Inahan! Ang Birhen sa Guadalupe, uban sa iyang ‘nagpakiluoy nga tinan-awan’, nangandoy nga ipresentar kamo ngadto sa iyang Anak.” Busa inay gamiton ang pandani sa Pulong sa Diyos, gigamit niya ang sentimental relihiyosong emosyon sa kawang nga paninguha nga mahibalik ang nawalang mga Katoliko.

Busa, sama sa halos tanan niyang mga biyahe, si Juan Paulo II mibalik sa iyang gipasukad-sa-Trinidad nga gikapulikian​—ang pagsimba kang Maria, ang “Inahan sa Diyos.” Mipahayag siya sa iyang unang pakigpulong: “Ang Papa mianhi aron moyukbo sa atubangan sa gamhanang imahen sa Birhen sa Guadalupe sa pagpangayo sa iyang inahanong tabang ug panalipod diha sa ministeryo sa papa mismo . . . ug sa pagbutang sa kaugmaon sa ebanghelisasyon sa Latin Amerika diha sa iyang mga kamot.”

Bisan pa niana, ang pipila nangutana sa ilang kaugalingon kon ang mao mismong mga mensahe nga gipahayag sa papa gilaraw ba gayod sa pagsentro sa ebanghelisasyon. Tinuod, ang pila ka tawo natandog sa presensiya ug sa mga pulong sa papa, apan gibati sa uban nga ang pinakalabaw nga awtoridad sa simbahan naghisgot ilabina sa ekonomiya, politika, ug tawhanong mga katungod ug diyutay ra kaayo bahin sa Pulong sa Diyos. Tingali kana ang hinungdan ang inadlawng mantalaang El Universal sa Mayo 8, 1990, mipahayag: “Ang naghunahuna nga mga tawo nahibulong kon anihon ba sa Mexicanong Katolisismo ang tugob kaayong benepisyo nga maangkon gikan sa ikaduhang pagduaw sa Papa” o kon, sama sa una niyang pagduaw, kini makatandog sa Katolikong kinabuhi sa usa ka himatikdang sukod.

Matagbaw ba ang espirituwal nga mga panginahanglan sa mga tawo? Ginatos ka libong sinserong mga Mexicano nakakaplag nag espirituwal nga katagbawan pinaagi sa buluhatong pag-ebanghelyo sa mga Saksi ni Jehova. Sa paggamit sa pamulong sa papa, ang “kauhaw alang sa Diyos” sa mga tawo ginatagbaw pinaagi sa ilang pagbaton gikan sa Bibliya sa tukmang kahibalo sa matuod nga Diyos, si Jehova, ug sa iyang Anak, si Kristo Jesus. Sila, nga nakig-uban sa kapin sa 8,000 ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico, nagabutang sa ilang pagsalig, dili sa bakak nga mga saad sa tawo, kondili diha sa saad sa Diyos sa pagmando sa iyang Gingharian alang sa katawhan diha sa usa ka paraisong yuta.​—Mateo 6:9, 10; Juan 17:3; Pinadayag 21:1-4.

[Mga hulagway sa panid 15]

Si Papa Juan Paulo II giabiabi sa presidente sa Mexico, si Carlos Salinas de Gortari

Mga tawong namaligyag “Papa Juan Paulo II” nga mga sobenir