Mga Ginikanan—Mahimong Kaabag sa Inyong Anak

GUSTO sa mga ginikanan ang labing maayo alang sa ilang mga anak lalaki ug mga anak babaye. Sa pagkatinuod, gisugo sa Kristohanong apostol nga si Pablo ang mga amahan sa pagmatuto sa ilang mga anak diha sa disiplina sa Diyos. (Efeso 6:4) Si Haring Solomon sa kakaraanan nagtambag sa mga batan-on: “Pamatia ninyo ang isulti kaninyo sa inyong amahan ug inahan. Ang ilang pagtudlo makapauswag sa inyong kinaiya.”​—Proverbio 1:8, 9, Today’s English Version.

Nan, unsa ang papel sa mga eskuylahan diha sa kahikayan sa mga ginikanan alang sa edukasyon? Ug angay nga unsa man ang relasyon tali sa mga ginikanan ug mga magtutudlo?

Ang mga Papel sa mga Ginikanan ug mga Magtutudlo

“Ang mga ginikanan mao . . . ang labing hinungdanong mga edukador sa ilang kaugalingong mga anak,” mipatuo si Doreen Grant, awtor sa usa ka pagtuon bahin sa impluwensiya sa eskuylahan diha sa kahimtang sa panimalay. Apan ingong ginikanan, basin malisdan ka sa pagdawat sa maong ideya.

Inyo tingaling napanid-an nga ang mga metodo sa pagpanudlo dako kaayog kausaban sukad sa inyong pag-eskuyla. Karong mga adlawa, ang mga eskuylahan nagtudlo sa mga ulohang-tun-anan nga sa nangagi wala hisayri, sama sa mga pagtuon sa media, edukasyon bahin sa panglawas, ug microelectronics. Tungod niini ang pipila ka ginikanan adunay labing gamay nga pakigkontak sa eskuylahan. “Ang pagpakigsulti sa mga magtutudlo sa ilang anak makapabati sa labing masaligon-sa-kaugalingon nga hamtong nga gamay ug samag bata,” misulat si Dr. David Lewis diha sa Help Your Child Through School. “Inay maghisgot sa mga suliran o mga kabalaka uban sa mga magtutudlo isip duha ka tawong hamtong, ang pipila magagawi nga binata.”

Sa pagkatinuod, sa panahon lamang nga ang seryosong mga suliran mahitabo nga ang pila ka ginikanan makigkita sa mga magtutudlo sa ilang mga anak. Ug unya, nga kasagaran kaayo, kini maoy aron moreklamo. Bisan pa niana, ang mga ginikanan makahimo, ug daghan ang naghimo, sa bililhong amot alang sa edukasyon sa ilang mga anak pinaagi sa pagpakigtinabangay sa mga magtutudlo.

Aron matuman sa hustong paagi ang responsabilidad sa pagkaginikanan, kinahanglang kamo magsusi ug maikag sa gitun-an sa inyong anak sa eskuylahan. Ngano man? Kay ang mga magtutudlo, sa ilang katungdanan isip magtutudlo, adunay dakong impluwensiya diha sa pamatasan sa inyong mga anak. Ang mga sukdanang gisunod nila mag-apektar sa ilang mga estudyante, kay ang mga bata maglantaw sa mga magtutudlo ingong mga sumbanan nga awaton. Sa ilang bahin, kadaghanang magtutudlo mahinangop sa pakigtinabangay sa mga ginikanan sa ilang mga estudyante.

Usa ka prinsipal sa habagatang Alemanya misulat ngadto sa mga ginikanan: “Nadayag kanamong mga magtutudlo, labaw pa kay sa bisan unsang nangaging tuig, nga ang tibuok han-ay sa among mga estudyante, ilabina kadtong nagsugod pa sa pag-eskuyla [sa Alemanya, sa sayes anyos ang edad], sagad na nga dili-mabination ug walay-pagbati, labihan ka walay batasan. Daghan maoy mapatuyangon kaayo, nga wala mahibalo kon unsay dili angay buhaton; walay panabot sa sala; sobra ka mahunahunaon-sa-kaugalingon, batok sa katilingban; ug mahimong mapintason sa walay dayag nga hinungdan, pinaagi sa pagtuok ug pagpatid [sa uban].”

Kining maong edukador mipadayon: “Bisan pag kaming mga magtutudlo mas malisdan ingong sangpotanan, kami dili gustong moreklamo. Apan kinahanglang pagailhon namo nga, bisan pa sa tanang paningkamot, ang eskuylahan dili makaedukar ug makamatuto sa mga bata nga kinaugalingon. Gusto namong dasigon kamong minahal nga mga ginikanan sa paghimo ug tinong aksiyon aron labaw pa ang mahimo sa inyong kaugalingon sa pagmatuto sa inyong mga anak ug dili itugyan sa telebisyon o sa kadalanan ang inyong bahin sa [responsabilidad alang sa] kaugmaran sa ilang personalidad, sa pagtudlo kanila sa mga sukdanan sa panggawi.”​—Italiko amoa.

Bisan pag ang mga magtutudlo mangayo sa maong pagtinabangay, ang daghang ginikanan magpanuko gihapon sa pagtabang. “Dili tungod kay wala silay pagtagad, puliki kaayo o walay pagsalig,” miangkon si David Lewis, “kondili tungod sa hugot nilang pagtuo nga ang kalidad sa kahimoan sa usa ka bata sa eskuylahan gamay rag kalabotan sa pagkamatuto ug gitino sa dala sa pagkatawo nga mga katakos.” Apan ang maong pagtuo dili gayod tinuod.

Maingon nga ang mga suliran sa panimalay sagad mag-apektar sa kahimoan sa usa ka bata diha sa klase, ang maayong pamilyahanong kinabuhi usab makatabang sa usa ka bata sa pagpahimulos nga labing maayo sa pag-eskuyla. “Ang kahimtang sa pamilya labaw pang responsable sa edukasyonal nga kalamposan ug kapakyasan kay sa eskuylahan,” mihinapos ang usa ka edukasyonal nga surbi. Ang librong How to Help Your Child Through School miuyon: “Angay pagailhon bisan sa labing puliking ginikanan nga ang ilang tinamdan​—ang interes ug pagdasig nga ilang ipakita, ug ang pagpaluyo nga ilang ihatag, bisan pag sa lawasnon dili kauban sa bata​—mahimong bililhon kaayo alang sa pag-uswag sa mga bata.”

Nan, sa unsang paagi makab-ot ninyo ang maayong pagtinabangay uban sa mga magtutudlo sa inyong anak?

Mahimong Kaabag sa Inyong Anak

(1) Magbaton ug aktibong kaikag sa gitun-an sa inyong anak sa eskuylahan. Ang labing maayong panahon sa pagsugod maoy inigsugod pag-eskuyla sa inyong anak. Ang batabatang mga anak sagad nga mas modawat ug tabang sa ginikanan kay sa mga tin-edyer.

Pagbasa kauban sa imong anak. “Mga 75 porsiento sa pormal nga pagtuon,” sumala kang David Lewis, “mahitabo pinaagi sa pagbasa.” Sa ingon ikaw makatagana sa pangunang pagtultol ug paggiya aron maugmad ang kalarino sa pagbasa sa imong anak. Ang panukiduki nagpaila nga ang pag-uswag sa mga batang natabangan sa pagbasa sa balay kasagaran labaw kay sa iya sa mga batang nagdawat ug tabang gikan sa mga magtutudlo sa hanas nga pagbasa diha sa eskuylahan.

Sa susama, makatabang ka sa imong anak sa pagsulat ug, oo, sa aritmetika. “Dili kinahanglang ikaw usa ka henyo sa matematika aron motabang sa paninugdang matematika,” mikomento ang edukador nga si Ted Wragg. Siyempre, kon ikaw mismo nagkinahanglag tabang niining mga bahina, ayaw itugot nga ang bisan unsang kakulang sa kahanas magbugnaw kanimo sa pagbatog tiunay nga kaikag sa ginatun-an sa imong anak.

(2) Konsultaha ang magtutudlo sa imong anak bahin sa kurikulum. Pinaagi sa pagbasa sa laraw sa eskuylahan, susiha kon unsay igatudlo sa imong anak. Ang pagbuhat niana una pa mosugod ang yugto sa pag-eskuyla magpasidaan kanimo sa mga bahin nga adunay suliran. Unya, ang usa ka pagduaw sa magtutudlo sa paghisgot kon sa unsang paagi mahimong tahoron ang imong gusto isip ginikanan magsilbing preparasyon alang sa maayong pagtinabangay. Pahimusli ang mga miting nga giorganisar sa tunghaan aron mailhan sa mga magtutudlo ang mga ginikanan. Sa mga adlaw nga ang mga ginikanan paduawon ug papaniiron sa klase, duaw sa eskuylahan, ug makigsulti sa mga magtutudlo sa imong anak. Ang maong mga pakigkita mapamatud-ang bililhon kaayo, ilabina inigtungha sa mga suliran.

(3) Tabangi ang imong anak sa pagpili sa iyang mga pilionon. Sayra ang mga ulohang-tun-anan nga gusto ug dili gusto sa imong anak. Hisgoti ang mapuslanong mga tumong. Konsultaha ang mga magtutudlo aron masayran ang tanang posibleng pilionon. Sila nasayod sa mga suliran sa eskedyul nga maglimite sa pagpili sa mga ulohang-tun-anan.

Ang daotang mga pagbati kalikayan pinaagi sa tin-awng komunikasyon. Daghang eskuylahan ang magpit-os sa mas utokang mga estudyante nga mopadayon sa taas nga edukasyon. Apan ang mga estudyante nga mopalabi sa Kristohanong ministeryo ingong ilang karera kasagarang molikay sa pagkuhag madugayng edukasyon sa unibersidad. Inay hinuon, kon mopalabi sila sa dugang nga edukasyon, mopalabi sila sa pagtuon ug mga ulohang-tun-anan nga magsangkap kanila nga makatrabaho ug makabuhi sa kaugalingon. Ang makugihong mga magtutudlo usahay sa kasayop mag-isip niini ingong pagsalikway sa tanan nga gipaningkamotan nila sa pagtudlo. Ang imong mapailobong pagpatin-aw ngadto sa mga magtutudlo sa mga posibilidad sa ekstrang edukasyon nga bukas sa imong anak diha sa piniling natad sa imong anak magpasalig sa mga magtutudlo nga buot gayod sa Kristohanong mga ginikanan nga ang ilang mga anak magpadayon sa pagkakat-on.a

Ang Tukmang Paagi sa Pagtuman sa Katuyoan

Makalikay ka sa hingaping kabalaka ug kaguol mahitungod sa edukasyon sa imong anak pinaagi sa paghinumdom nga ang pasikaranan sa malamposong mga panag-uban mao ang maayong komunikasyon.​—Palihog tan-awa ang kahon nga nag-ulohang “Mga Lakang Alang sa Maayong Ginikanan-Magtutudlo nga Komunikasyon.”

Inay moreklamo ug mosaway, mahimong kaabag sa inyong anak pinaagi sa pagkonsulta ug pakigtinabangay sa mga magtutudlo. Sa pagbuhat niana, makatabang kamo sa inyong anak sa pagpahimulos nga labing maayo sa pag-eskuyla.

[Footnote]

[Kahon sa panid 10]

Mga Lakang Alang sa Maayong Ginikanan-Magtutudlo nga Komunikasyon

1. Makig-ilaila sa mga magtutudlo sa imong anak.

2. Dobleha-pagsusi ang imong mga impormasyon sa dili pa mopahayag ug mga reklamo.

3. Kon mapikal o masuko, pakalmaha ang mga emosyon una makigsulti sa magtutudlo.

4. Sa dili pa makigtagbo sa magtutudlo, isulat ang mga pangutana nga buot nimong isukna, ug itala ang mga tumong nga gilaoman nimong makab-ot.

5. Ipahayag ang imong baroganan sa lig-on ug tin-awng paagi, ug unya makigtinabangay sa magtutudlo sa pagtino kon unsang praktikal nga mga lakang ang mahimo aron mabuntog ang bisan unsang mga suliran.

6. Ibutang ang imong kaugalingon sa dapit sa magtutudlo. Suknaa ang imong kaugalingon kon unsay imong buhaton sa iyang kahimtang. Motabang kini kanimo sa pagkab-ot ug makapatagbawng resulta.

7. Pamatig maayo ug sulti sa dihang angay. Ayaw kahadlok sa pagsuknag mga pangutana kon adunay dili nimo masabtan. Kon dili ka mouyon sa ginasulti, nan isulti kana, ug sa matinahoron ipatin-aw kon ngano.

​—Gibase sa Help Your Child Through School, ni Dr. David Lewis.

[Hulagway sa panid 9]

Pagbasa kauban sa imong anak

[Hulagway sa panid 9]

Duawa ang mga magtutudlo aron hisgotan ang kurikulum sa eskuylahan

[Hulagway sa panid 9]

Tabangi ang imong anak sa pagpili sa mga pilionon