Matahom nga Pasundayag sa Ihalas nga Kabulakan sa Australia
SINULAT SA KORESPONSAL SA “PAGMATA!” SA AUSTRALIA
Matag tuig gikan sa Agosto ngadto sa Nobyembre—tingpamulak sa Habagatang Hemisperyo—libolibong mga bisita, lakip ang mga botanista ug ubang mga siyentipiko, magpanon ngadto sa estado sa Kasadpang Australia. Ang mga bus sa mga turista nagabiyahe ngadto sa kinataliwad-an sa habagatan-kasadpan ug sa amihanan. Ang espesyal nga mga tren nga puno sa naglingawlingawng mga turista hinayhinayng nagapaingon sa hilit nga mga lugar. Daghang lokal nga mga molupyo mangadto usab sa hilan nga lugar. Unsay hinungdan sa kalit nga paghugop sa mga turista? Aw, panahon na kini sa pagpamulak sa ihalas nga kabulakan sa Australia—tinuod nga usa ka matahom kaayong pasundayag sa ihalas nga kabulakan!
DINHI sa iyang natural nga palibot makita ang usa sa labing mabulokong mga pasundayag sa lumad nga katanoman sa kalibotan, ug sa tulo ka bulan dagkong mga dapit sa estado manglimbukad sa lumad nga ihalas nga kabulakan. Gani, gitawag kini sa palumagian sa balita ingon nga mao ang “usa sa labing dakong mga pasundayag sa ihalas nga kabulakan sa kalibotan.” Nganong ang talan-awon niining matahom nga pasundayag lahi gikan sa bisan hain nga nasod?
Mga Tanom, Talagsaon ug Nagkadaiya
Ang usa ka katarongan mao nga ang kadagatan ug kalaworan nagpalayo gayod sa kontinente sa Australia gikan sa ubang mga kontinente. Tingali tungod kini sa talagsaong palibot niini nga kombinsido ang daghang botaniko nga kining dako kaayong isla nga kontinente ang may kinadaghanang matang sa tanom sa kalibotan. Kining talagsaong panagkadaiya dili makita bisan diin kondili sa Kasadpang Australia lamang, diin sa tingpamulak ang nasod buhi kaayo sa masadyang pasundayag sa matahom nga mga bulak.
Ang Kasadpang Australia mao ang kinadak-ang estado sa kontinente. Kini nagkobre ug 2.5 ka milyong kilometro kuwadrado—sama ka dakoa sa Kasadpang Uropa ug tulo ka beses nga mas dako kay sa Texas, T.B.A. Tungod niini, lainlain ang talan-awon ug klima dinhi. Human sa mga pagbunok sa ulan sa tingtugnaw, didto mamuliskad ang nagakalainlaing mga bulak gikan sa balhiboon ug pino nga Sturt’s desert pea ngadto sa daw papel nga everlasting nga makita bisan asa.
Ang kadaghanan sa ihalas nga kabulakan mamuswak sa Agosto ug Septiyembre. Ang ubang mga matang, hinunoa, nagkinahanglan ug dugang init aron motubo ug dili mamulak hangtod sa Oktubre o Nobyembre. Adunay 8,000 ka matang ang nailhang nanubo sa estado. Lainlain ang mga matang gikan sa usa sa kinadak-ang gahing kahoy, ang karri, ngadto sa kinagamyang tanom nga motapot sa laing tanom, ang Pilostyles. Ang panagkadaiya naglakip usab sa bugtong orkid sa kalibotan nga nanubo sa ilalom sa yuta, ang Rhizanthella gardneri. Unya anaa usab ang labing lunsay nga asul nga mga bulak—ang usa ginganlag Lechenaultia biloba, ug ang lain ginangalag Dampiera, nga kinuha ang ngalan gikan sa pirata nga si William Dampier. Adunay daghang tanom usab nga itom ug mga bulak sama sa black kangaroo paw. Kanunay nga adunay makitang bag-ong mga matang—nga tungod niana ang usa ka nalipay kaayong botaniko pasulabing nakaingon nga posibleng makakita ug usa ka bag-ong tanom adlaw-adlaw!
Kusog Usab ang Negosyo
Dili ikahibulong nga ang industriya sa ihalas nga kabulakan nagkakusog sa panahon sa matahom nga pasundayag tuigtuig. Labing menos 14 ka piyesta sa ihalas nga kabulakan ang ginahimo sa usa ka tuig. Ang mga turista ipasiyo ngadto niini, buksan sa mga namuhig mga karnero ug mga baka ang ilang hilit nga dapit alang sa mga bisita, sundogon sa mga alahero ang mga desinyo sa ihalas nga kabulakan, ug gihatagag pagtagad sa mga pintor ang mga detalye sa tanom samtang andamon nila ang mga hulagway alang sa mga libro nga imprintahon sa umaabot. Ang industriya adunay mga plano usab sa pagpamaligyag kinutlo nga ihalas nga mga bulak ngadto sa internasyonal nga baligyaanan. Apan unsay himoon aron kini magpabiling presko?
Usa ka espesyal nga teknik ang nahimo aron magpabilin ang orihinal nga kinaiya ug kahumot sa ihalas nga mga bulak. Nalangkit niini ang sekretong timpla nga magpalangan sa pag-ugmad ug pagkadunot sa mga bulak. Nagpaarang kini sa mga trabahante sa pagpangutlog ihalas nga mga bulak sa dili pa mamutot ug unya ipadala kini sa gawas sa nasod diin ang timpla una pa sa pagkutlo isagol pinaagi sa paghumol sa mga kinutlo nga bulak diha sa tubig, sa ingon pasagdan nga ipadayon sa mga bulak ang pagpamulak.
Samtang tinuod nga mahimong mokusog ang negosyo, dili tanan malipayon sa panahon sa pagpamulak sa ihalas nga kabulakan. Pananglitan, kadtong nagaantos sa hay-fever o alerdyik sa abog sa mga bulak magluhaluha niining mga bulana samtang sila hasolon sa paghatsing sa tibuok nga ting-init. May mga panahon, usab, nga ang abog sa bulak mopatunghag katingalahan nga hitabo. Tagda ang nahitabo niadtong 1992. Human sa kusog nga mga ulan ug bugnawng temperatura, ang mga molupyo sa pipila ka lungsod nakurat nga gibuhagayan ug dalag kaayo nga ulan. Natabonan niini ang mga sakyanan, nahapinan ang mga daplin sa kadalanan, ug mga kanal. Kining dalag nga ulan gitawag sa mga awtoridad sa kalikopan nga ulan sa abog sa ihalas nga mga bulak. Dayag ang ulan sa abog sa mga bulak napadpad sa hangin gikan sa ihalas nga mga bulak nga namusikad sa tungatunga sa kasadpan. Hinunoa, gawas pa niining mga problemaha, ang kadaghanan mouyon nga ang katahom ug ang mga kaayohan sa tinuig nga matahom nga pasundayag mas daghan kay sa mga kahasol.
Subaya ang mga Dalandalan sa Ihalas nga Kabulakan
Uban kanamo karon sa pagpasiyo sa pagpangitag ihalas nga mga bulak. Dalhon kita sa unang dalandalan sa ihalas nga kabulakan ngadto sa habagatan sa kaulohan sa estado, ang Perth, paingon sa Serpentine National Park. Ang parke nahimutang sa usa ka titip kaayong bukid nga patag ang ibabaw ug bukiron kaayo. Ang mga suba niini, nga nagaagos diha sa mga kimba ug sa nanuybong dakong mga batong bantilis, sa kataposan mobuhagay diha sa 15 metros nga busay. Taliwala sa mga kahoyng jarrah ug wandoo, nanibsib ang mga kangaroo ug mga wallaby samtang ang mga langgam nga golden whistler, splendid wren, ug mga kalaw nagluksolukso sa kabagnotan. Ang mga linaw diha sa bato gipanuboan sa mga sundew ug mga orkid nga blue fairy, ug sa duol nanubo ang baga kaayong hilaw nga moradong honeymyrtle, nga napat-akpat-akan sa daghan kaayong pino nga trymalium nga hilaw pagkadalag ug ang nagsigang mga kombinasyon sa morado nga calytrix ug sa asul nga andersonia.
Karon mopadayon pa kita pahabagatan ngadto tingali sa labing daghag bulak ug popular nga lugar sa ihalas nga kabulakan—Stirling Range National Park. Kining 1,150 metro kuwadrado nga kabukiran kalit nga nagapataas sa Bluff Knoll, ang kinahabogan nga tuktok, nga moabot ug 1,077 ka metros ibabaw sa lebel sa dagat. Ang klima dinhi lahi sa nagalibot nga distrito. Tungod niini, kapin sa 1,500 ka matang sa nagapamulak nga mga tanom kinaiyanhong nanubo dinhi, ug 60 niini nanubo lamang dinhi niining lugara. Sunod, nanungas sa Toolbrunup Peak nakita namo ang maanindot kaayong talan-awon ug nagkalidadis nga mga tanom. Ang usa sa labing matahom mao ang mga Darwinia, o mga mountain bell. Napulo ka matang ang nailhan na karon sa parke, ug usa lamang niini ang nahibaloang nanubo sa gawas sa Stirling Range. Sa Septiyembre ug Oktubre ang matahom malipang nga bell makita dayon sa baga nga kakahoyan, samtang didto sa taas pa nga mga bakilid nanubo ang rosas ug kolor nga mountain bell. Nakakita usab kami ug talagsaong orkid nga green spider ug hibaloi nga adunay 23 ka matang niini sa Kasadpang Australia.
Sanglit duol na kami, midesider kami sa paglaktod ngadto sa Torndirrup National Park. Dinhi ang kalamakan nagpakita ug maanindot nga pasundayag. Nakakita kami ug Banksia praemorsa nga may talagsaon sigang kapeg kolor nga mga bulak—ug tan-awa! Usa ka honey possum nga sama kadakoa sa ilaga nangaonkaon sa pipila ka ihalas nga kabulakan. Dinhi, usab, namulak ang hammer orchid nga nangalimyon ang maisog nga baho nga nagtakoban ingong baye nga tamboboan. Ginadani niini ang laki nga thynnid nga tamboboan nga sa iyang pagpangitag paris, nagadala sa liso ngadto sa sunodsunod nagtakoban nga mga baye nga tamboboan. Ang makaluluoy wala-mabasling gugma sa tamboboan nakatabang sa pagsabwag sa mga abog sa bulak.
Mopaingon na Kita Karon sa Amihanan
Sanglit nakakita na kita sa ubang pangunang mga lugar sa ihalas nga kabulakan sa habagatan sa Perth, mopaingon na usab kita karon sa amihanan aron sundan ang Everlasting Trail—usa ka rota nga nagdala kanato ngadto sa daghang nasyonal nga mga parke. Siyempre ang gahi nga mga everlasting, nga maoy gingalan sa panaw, namulak sa linibo, nga nagyangoyango samtang ang ilang mga ulo gihuyop sa milabay nga hangin. Mihunong kami sa usa ka menteryo sa nasod diin naadornohan sa berde ug pulang mga kangaroo paw ang daang mga lapida. Sunod, nangibabaw diha sa mga kakahoyan ang firewood banksia, ang slender, ug ang Christmas morrison—usa ka tanom nga may bulawag kolor nga mga bulak. Nakakita ka na ba ug namulak nga cowslip orchid? Pagkanindot! Naglakawlakaw kami sa kabagnotan, ug ang asul nga smokebush makakuhag-ginhawa ang katahom.
Niining dalana, adunay 800 ka matang sa mga tanom sa duol. Daghan sa labing matahom nga mga tanom anaa mismo sa daplin sa dalan, nga makita gikan sa among four-wheel-drive nga sakyanan. Ang mga bisita sagad nag-ingon nga ang ubang mga bulak sa daplin sa dalan matahom kaayong pagkaangay ang kolor nga lisod kaayong tuohan nga walay tawo ang nangilabot niini. Oo, ang mga pungpong sa nagyongyong nga mga bulak nga morado gitaparan ug mga bulak nga maayong pagkaplanong tan-awon, ug daghan usab kaayo ang lainlaing bulok nga asul nga uso karon.
Apan panahon na karon sa pagpamauli. Nalipay kami sa handomanan nga nakuha sa among kamera; busa, gipugngan namo ang tentasyon sa pagkutlo ug usa o duha ka bulak ingong sobiner. Among nahinumdoman nga gidili sa balaod ang publiko sa pagpangutlo ug ihalas nga mga bulak, bisan niadtong nanubo sa daplin sa dalan. Busa among gipasagdan ang ilang naghangad nga mga dagway nga mabisbisan sa sunod nga ulan sa tingpamulak nga pagakalipayan sa sunod nga mga magdadayeg. Oo, kami gidulotan sa usa sa labing matahom nga pasundayag sa mga bulak sa kalibotan. Ug samtang ang talan-awon nagausab ngadto sa nag-alingiting nga ting-init, naghinamhinam kaming nagapaabot sa mao gihapong pasundayag sa sunod tuig, ug oo, sa daghang tuig pa sa umaabot.
[Picture Credit Line sa panid 17]
Tanang hulagway: Sa Maayong Kabubut-on sa West Australian Tourist Commission