“Radial Keratotomy”—Unsa Kana?

Ang Pagmata! nagpresentar dinhi ug impormasyon bahin sa paagi sa operasyon nga gitawag ug radial keratotomy, kon unsay mahimo niini alang sa usa ka tawo, ug ang mga riyesgong nalangkit. Ang Pagmata! wala magrekomendar sa paggamit niini. Responsibilidad kini sa matag usa, human sa iyang personal nga pagsusisusi, sa pagdesisyon kon kaha kini alang kaniya o dili.

ANG Radial Keratotomy (RK) niining bag-o pa gibandilyog maayo sa pipila ka nasod pinaagi sa telebisyon, mga magasin, mga artikulo sa mantalaan, ug radyo. Nahimo kining pangunang topiko sa mga panaghisgot sa internasyonal nga mga komperensiya sa optalmolohiya sa milabayng duha ka tuig. Bisan pag gihimo na kining paagiha kapin sa 20 ka tuig ug gibatbat na sa medikal nga mga tigdukiduki daghang tuig una pa niini, karon lamang kini nahimong popular. Nagkadaghang mga siruhano sa mata ang nagatambong sa mga seminar ug nagatuon sa paagi.

Milyonmilyong tawo ang natawo nga mubog-tinan-awan o mahimong ingon. Unsay buot ipasabot sa “mubog-tinan-awan”? Kini nagkahulogan nga dili makaklaro sa mga butang sa layo nga walay tabang sa mga antipara o contact lens. Kasagaran, ang mga tawo nga mubog-tinan-awan makabasa nga walay antipara apan sagad ipaduol ang ginabasa aron makaklaro.

Ang radial keratotomy maoy usa ka paagi sa operasyon nga nagsulay sa pagpamenos o pagwagtang sa paggamit ug mga antipara aron makakita sa layo sa dihang maoperahan ang tawong mubog-tinan-awan. Usbon ug porma sa operasyon ang cornea aron matunong ang sidlak sa kahayag diha sa retina o tawotawohan inay sa atubangan niini, sama sa panan-aw sa mubog-tinan-awan. Ang operasyon himoon pinaagi sa radial nga paghiwa sa ibabawng hapin sa cornea paingon sa ngilit nga dapit sa igtatan-aw aron mahimong tin-aw ang sentro sa panan-aw. Ang mga hiwa lainlain ug giladmon, gitas-on, ug gidaghanon.

Dili Bag-ong Operasyon

Ang karaang mga Intsik misulay sa pagsulbad sa problema sa pagkamubog-tinan-awan pinaagi sa pagkatulog nga dunay mga puyo nga balas diha sa ilang mga mata. Temporaryo lang ang mga resulta. Ingon ka sayo sa 1894, gitaho sa mga basahon sa medisina ang mga paagi sa pagdisdis aron tarongon o bag-ohon ang cornea. Sukad niadto, gipatin-aw sa mga siruhano sa Amerika del Sur, ug sa ulahi sa Hapon, ang mga teknik sa pag-usab sa porma sa cornea pinaagig operasyon aron moklaro ang panan-aw. Ang eksperyensiya sa mga Hapones nagpadasig sa usa ka Rusong siruhano sa pagbag-o sa paagi ug himoon kining mas malamposon.

Samtang napamatud-ang kasaligan ang mga resulta, daghang siruhano gikan sa ubang nasod naniid sa operasyon. Sila mibalik makadaghan aron makita ang mga resulta ug dayon nagsugod sa pagpangopera sa ilang mga nasod. Pagka 1979, may mga basahon nga gisulat nga nagpatin-aw sa teknik, sa mga resulta, ug sa mga gikinahanglang kausaban aron molampos pa ang mga resulta. Busa bisan tuod kon kining paagiha bag-o alang kanimo, dili kini bag-o sa propesyon sa pangopera.

Aron mapanalipdan ang katilingban, usa ka pagtuon ang gihimo sa Tinipong Bansa diha sa daghang sentro sa panukiduki aron pamatud-an o ipanghimakak ang pagkaepektibo niining paagiha sa pag-opera, ug ang mga resulta gipatik sa mga tuig sa 1980 diha sa gitawag nga PERK nga pagtuon. Sukad niadto gidawat sa American Academy of Ophthalmology kining teknika ingong usa ka epektibong paagi sa pagtul-id sa myopia (mubog-tinan-awan).

Alang ba Kanimo ang RK?

Karon nga nasayod na kita sa kauswagan niini, sa unsang paagi nimo mahibaloan nga ang RK maoy usa ka teknik alang kanimo? Usa ka bug-os nga paghiling sa mata mao ang unang himoon. Human matino sa usa ka doktor nga ang imong mga mata angay sa maong paagi sa operasyon, ang posibilidad nga molampos mabanabana sumala sa kagrabehon sa imong myopia. Gamay ra ang posibilidad nga matul-id ang panan-aw kon grabe na ang myopia.

Kon girekomendar ka alang sa RK human sa paghiling sa mata, mangita ka ug usa ka siruhano sa RK nga may igong kasinatian. Kadaghanan sa dagkong mga dakbayan, labing menos aduna gayoy usa ka espesyalista nga adunay daghang tuig nga eksperyensiya. Pinaagi sa pagtambong sa mga seminar, pagrepaso sa mga rekord sa eksperyensiya, pagpakigsulti sa mga pasyente nga nakaagi niini ug sa ubang mga doktor sa mata, tingali makakita ka ug doktor sa mata nga adunay maayong rekord sa kalamposan.

Tali sa 1991 ug 1992, sa Tinipong Bansa, ang numero sa mga doktor sa mata nga nagaopera midaghan gikan sa 13 porsiento ngadto sa 25 porsiento. Kini nagkahulogan nga ang pipila bag-ohan sa maong natad, apan gipakita usab niini nga nagkadaghan ang midawat sa paagi. Karon ang mga espesyalista niining natara naghangyo sa bag-ong mga siruhano nga magbansay pa aron malikayan nila ang kasagarang mga komplikasyon nga naagian sa unang mga siruhano.

Sa dili ka pa modesisyon nga magpaopera, maayong ideya nga mahibalo ka bahin sa paagi aron makapangutana ka sa mga butang nga kinahanglan nimong mahibaloan. Ang malamposong mga siruhano makaanalisar sa matag pasyente ug makapasibo sa operasyon aron makontrolar ang resulta. Ilang atubangon ang matag kaso depende sa indibiduwal, nga ipasibo ang operasyon sa indibiduwal. Ang panukiduki nakapamatuod nga ang gidaghanon sa mga pagdisdis, giladmon, ug gitas-on niini maoy magtino sa resulta. Ang edad sa pasyente, sekso, presyor sa mata, ug porma sa mata maoy ubang mga butang nga pagakonsiderahon. Mahimong konsiderahon sa imong siruhano ang ubang mga hinungdan aron epektibong mapasibo ug maayo ang resulta.

Ang pagkahibalo kon pila na ka tuig nga nangopera ang siruhano ug kon pila ka kaso na ang iyang nahimo mohatag kanimog ideya sa iyang eksperyensiya. Gisugyot sa dili pa dugay nga mga artikulo sa mga basahon sa medisina nga ang naandang pag-atiman mao ang pagkabaton sa siruhano ug kompiyuterisadong video imager nga gitawag ug Topographer. Kon mas maayo ang gamit, mas dako ang posibilidad nga maayog resulta ang imong operasyon.

Ang Paagi

Kon modesisyon ka nga magpaopera niining paagiha, unsay imong madahom? Adunay pagtuon una pa sa operasyon nga naglakip sa paghiling sa mata, pagpa-ultrasound aron masukod ang mata ug ang gibag-on, ang sukod sa kalinginon, ang sukod sa presyur-sa-mata, ug tingali sa pagkuhag kompiyuterisadong topograpiya niini diha sa video. Uban niining tanang impormasyon, maplano ang imong operasyon. Human masabtan ug mapirmahan ang papeles sa pag-uyon, kasagarang patomaron kag pangpakalma.

Kon bahin sa papeles sa pag-uyon, atong tagdon ang pipila ka riyesgo nga gihisgotan sa papeles. Kining maong operasyon himoon sa ibabaw nga hapin sa mata. Ang kasagarang komplikasyon mao ang mga suliran sa kasulaw, kahayag nga daw samag silak sa bituon, pag-usab-usab sa panan-aw, sambol nga mata, uga nga mga mata, ug paghunahuna kanunay sa mata, nga molungtad ug mga oras, mga adlaw, mga semana, o mga bulan. Maluya ang mata gumikan sa mga disdis. Ang gidugayon sa pagluya sa mata dili pareho sa matag tawo. Daghang komplikasyon ang malikayan pinaagi sa pagpatulo ug tambal sa mata human sa operasyon ug pinaagi sa pagsunod sa mga instruksiyon bahin sa mga gidili nga kalihokan. Ang pasyente nga andam mosunod sa mga gibaod sa doktor magpadako sa porsiento sa kalamposan.

Kon andam ka na pananglitan nga magpaopera, unsay mosunod? Sulod sa 30 minutos gikan sa pagtomar sa dili-isog nga pangpakalma, mosulod ka sa lawak disdisanan sa RK. Hinloan ang tabontabon sa imong mata, ug tabonan ug panapton ang imong nawong. Tingalig himoon ang pangataposang pagsukod sa mata niining tungora, ug ang mga instrumento sa pagdisdis susihon diha sa mikroskopyo sa pagtino sa katukma niini. Ang imong mata patuloan ug lokal nga anestisya. Sa dihang ang mata dili na makabatig sakit, itaod ang instrumento nga magpabuka sa mata aron ang mga tabontabon dili makapamilok. Itutok nimo ang imong mata sa suga, ug ang sentro sa imong panan-aw markahan ingong maoy dapit nga trabahoon sa siruhano. Unya usa ka sukdanan ang ibutang sa mata sa pagtimaan sa sukod sa pagdisdis, ug dayon sugdan ang operasyon.

Sa wala pay 20 minutos, mahuman na ang operasyon. Ang mata kasagarang tabonan sulod sa pila ka yugto, apan sulod sa 24 oras mosugod ka sa pagkakitag kauswagan gikan sa imong pagkamubog-tinan-awan. Ang dakong kausaban sa panan-aw mahitabo human sa sunod nga 7 ngadto sa 30 ka adlaw. Gagmayng kausaban lamang sa panan-aw ang mahitabo human sa tulo ka bulan, ug inig-abot ug usa ka tuig maarang-arang na kini. Sa mosunod nga 20 ka tuig, mga 1 sa 4 ka pasyente ang makamatikod ug dugang pang kausaban sa panan-aw.

Dili Kini Alang sa Tanan

Nakahisgot kitag diyutay bahin sa mga komplikasyon. Karon hisgotan nato ang dugang pang mga komplikasyon​—ang mga gipaabot ug wala paabotang epekto. Ang RK dili makatarong sa tanang matang sa myopia. Sa kadaghanang kaso, kini makatabang, apan dili kini makatabang sa ubang mga tawo nga mubog-tinan-awan. Ang uban nakasinatig nagausab-usab nga panan-aw. Kini nagkahulogan nga ang panan-aw sa buntag lahi kay sa gabii. Ilabina kining namatikdan sa mga tawo nga tibuok adlaw maglingkod atubangan sa kompiyuter. Ang kadaghanan sa pasyente sa RK dili kanunay makasinati niini, apan ang pipila nakaeksperyensiya. Daghan ang nagreklamo nga sulaw ang mga suga sa gabii human sa RK nga operasyon, apan usab, ang kadaghanan wala magreklamo niini ingong permanenteng kahimtang. Kadtong uga ug mga mata ug hayan mihunong na paggamit ug contact lens tungod kay ugag mata makasinati pag dugang pagkauga sa mata hangtod sa unom ka bulan. Ang uban nasobrahag tarong ang ilang myopia, nga dili na hinuon makakita sa duol ug halap usab ang panan-aw sa layo kon walay contact lens o mga antiyohos. Panagsa ra kini apan nahitabo kini sa ubang pasyente sa RK.

Sa unang tulo ka bulan human sa operasyon, maapektohan ang panan-aw sa kasagarang sakit, emosyonal nga kalisod, pagsabak, mga tambal, kausaban sa trabaho, ginahimong ehersisyo, kausaban sa pagkaon, ug ilabina ang kakulag pahulay. Usa ka siruhano sa RK miingon nga ang mga tawong regular nga nagabarbel kasagarang magkinahanglag daghang operasyon aron makab-ot ang ilang gustong panan-aw. Adunay daghang butang ang makaapekto sa adlaw-adlawng panan-aw, ilabina sa unang tulo ka bulan. Ang pasyente kinahanglang andam nga modawat sa pag-usab-usab sa panan-aw samtang nagpaalim sa samad sa operasyon.

Ang RK dili gayod ingon ka sibo nga kini sa tanang panahon makapuli sa mga antiyohos o contact lens, sanglit mahimong ipasibo kini sumala sa imong espisipikong panginahanglan. Ang RK nga operasyon maoy usa ka kasagarang paagi sa pagdisdis, ug talagsa ra nga mogamit ang pasyente sa RK ug antiyohos human sa operasyon. Posible usab nga usa lamang ka mata ang tarongon aron ang usa ka mata magamit pa alang sa layo nga panan-aw ug usa alang sa mubong panan-aw. Ang dugang nga mga operasyon mahimong himoon human sa RK nga operasyon kon ang gitinguhang panan-aw dili makab-ot ug kon adunay dugang pang mahimo. Kini nagkinahanglan ug usa ka siruhano nga eksperiyensiyado kaayo nga mahibalo kon pila pa ka operasyon ang pagahimoon.

Pagsusisusi, Dayon Pagdesisyon

Ang labing maayong tambag kon ikaw nagplano niining operasyona mao ang pagkuha ug daghang impormasyon kutob sa imong mahimo bahin niini, sanglit kinahanglang makapangutana kag tukmang mga pangutana aron makakuhag prangkang mga tubag. Dayon adto sa nagkalainlaing mga siruhano sa RK una pa modesisyon bahin sa paagi nga gusto nimong himoon. (Proverbio 15:22) Basig imong madiskobrehan nga ikaw maayong kandidato alang niining paagiha ug tingalig mapauswag ug dako ang imong panan-aw.

Niining bag-o pa diha sa usa ka miting sa Salt Lake City, Utah, T.B.A., usa ka taho ang gipresentar bahin sa usa ka pagtuon sa mga pasyente sa RK nga mga doktor usab sa mata. Kining mga pasyenteha halos nagkausa sa pagtubag nga sila nalipay sa mga resulta sa operasyon​—2 porsiento lamang ang wala-magtagad, apan 98 porsiento kanila malipayon.

Ang pagmata matag buntag nga tin-aw ang panan-aw ug dili na mogamit ug antiyohos makapalipay gayod! Sa haduol nga umaabot, kini mahitabo, dili pinaagi sa operasyon, kondili pinaagi sa diyosnong gahom. Ang bag-ong sistema sa Diyos mohatag ug tin-aw nga panan-aw ngadto sa tanan didto nga kanhi nagsul-ob ug mga antiyohos, apan ang bag-ong panan-aw ilabinang makapalipay alang niadtong wala pa gayod makakita kaniadto! “Nianang panahona ang mga mata sa mga buta mangabuka.”​—Isaias 35:5.

[Mga diagram/​Mga hulagway sa panid 25]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Ang Tipikal nga mga Epekto sa RK nga Pagdisdis

Usa ka normal nga mata nga nakapokus ug klaro sa mga hulagway diha sa retina

Retina

Klarong panan-aw

Ang mga larawan nga makita sa mubog-tinan-awan nga mata dugayng makaabot sa retina

Retina

Lubog nga panan-aw

Usa ka sumbanan sa walo ka radial nga paghiwa nagpalapad ug diyutay sa cornea

Ang mata, human sa RK, nagpaarang sa pagtan-aw nga makaabot sa retina, nga naghatag ug klarong panan-aw

Retina

Klarong panan-aw

[Picture Credit Line sa panid 22]

The Complete Encyclopedia of Illustration/​J. G. Heck