Pagmugnag mga Trabaho Diha sa Nagakaugmad nga Kanasoran

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA SENEGAL

ANG amahan sa usa ka tin-edyer namatay sa dihang siya bata pa, gibilin diha sa iyang inahan ang dakong pamilya nga walo ang anak. Karon nga nagkatigulang na ang iyang inahan, ang tin-edyer kinahanglang motabang sa pagsuportar sa pamilya pinaagi sa pagpangitag trabaho. Nawagtang ang iyang gipangandoy nga makatapos sa pagtungha. Siya kinahanglang motrabaho, bisag siya walay kahanas o pormal nga edukasyon.

Ang mga situwasyon nga sama niini ordinaryo sa nagakaugmad nga kanasoran. Nihit ang mga trabaho, bisan alang sa mga graduwado sa unibersidad. Bisan pa, uban ang determinasyon ug pagkamamugnaon, daghan ang nakamugnag trabaho alang sa ilang kaugalingon. Ang maong mga trabaho mahimong dili makapadato sa tawo, apan ang Bibliya nag-ingon sa 1 Timoteo 6:8: “Nga may makaon ug ikasapot, kita makontento na niining mga butanga.”

Ang pagbutang sa hunahuna niining tambaga makatabang sa usa nga mahimong timbang, atong tagdon ang pipila ka mamugnaong mga paagi nga nabuhi ug nagmauswagon ang mga Kristohanon sa nagakaugmad nga kanasoran.

Ang Negosyo sa Pagkaon —Estilong Aprikano

Ang pagkaon pinangita kanunay. Dinhi sa Kasadpang Aprika, ang mga babayeng hilig ug negosyo nakakitag makaiikag nagkadaiyang mga paagi aron makuwartahan kining kamatuorana. Ang uban, pananglitan, nagtukod ug balaybalay duol sa lugar sa konstruksiyon ug naglutog pagkaon alang sa mga trabahante. Ang uban nanindag pagkaon alang sa mga nagapaingon sa ilang trabaho sa buntag. Sila magbutang ug gamayng lamesa nga may mga bangkito, mag-init ug tubig sa sug-ang nga uling ang sugnod, ug magdulot ug simpleng pamahaw​—init nga kape uban sa init nga tinapay ug mantekilya. Sa gabii buksan na usab nila ang ilang negosyo ug magdulot ug mga matimotimo sa mga trabahante pagkatapos sa trabaho. Ang pagpalakaw niining matanga sa restawran nagpasabot ug pagtrabaho sa malisod nga iskedyul, apan nagtugot kini sa mga kugihan nga makakuwarta aron mabuhi.

Adunay higayon usab sa pagpamaligyag mga pagkaon sa meryenda. Ang pipila ka babaye mangitag lugar nga daghag tawo duol sa tiyanggihan ug magsangag ug mani. Ang fatayas​—gagmayng karne nga empanada nga idulot nga may halang nga sawsawan​—halinon usab. Mao usab ang mga sanwits nga karne nga may linamasan nga sawsawan nga hinimo sa karne. Kini halinon kaayong mga pagkaon sa mga nasod sa Aprika sama sa The Gambia ug Mali.

Sa Guinea-Bissau ug Senegal, gisuportahan sa daghang batan-ong mga Saksi ni Jehova nga anaa sa bug-os panahong ministeryo ang ilang kaugalingon pinaagig paglutog tinapay ug pagbaligyag laing popular nga baligya: gagmayng mga keyk. Si Moses, usa ka molupyo sa kaulohang siyudad sa Senegal, ang Dakar, nag-ingon: “Ako ug ang akong asawa nag-alagad ingong mga espesyal payunir [bug-os panahong mga ebanghelisador] sa dihang kami nagbaton ug mga anak. Karon ako kinahanglang mangitag paagi sa pagsustento kanila, busa nakaideya ako sa paghimo ug pagbaligyag gagmayng mga keyk.

“Gamay ra ang akong puhonan, busa kinahanglang magbantay ako sa paglain sa kuwarta nga kinahanglang itago nako ingong kita ug sa kuwarta nga kinahanglang ibalik nako sa negosyo aron mapun-an pag-usab ang mga suplay, sama sa harina ug mga itlog. Karon makapamaligya na ako ug igong mga keyk aron katagan-an ang kadaghanan sa mga panginahanglan sa akong gamayng pamilya.

“Aron makatabang, ang akong asawa, si Esther, nanahig mga sinina sa balay. Kini nagtugot kaniya nga makapabilin diha sa balay uban sa among duha ka gagmayng batang lalaki. Busa taliwala kanamong duha, naatiman namog maayo ang among pamilya, bisan pa sa kamatuoran nga kita nagpuyo sa malisod nga mga panahon.”

Aniay laing ideya alang sa gamayng negosyo: Sanglit ang nagtrabahong mga tawo puliki ug sagad walay panahon sa pag-adto sa layo nga tiyanggihan, mamalit sila sa gagmayng lokal nga mga tindahan nga namaligyag prutas ug mga utanon. Ang pila ka tag-iyag tindahan aduna pay tighatod, nga maghatod ug lab-as nga mga utanon ngadto sa mga balay mismo sa mga kustomer. Dali nga mahibaloan nga ikaw dili-limbongan ug namaligyag maayong mga produkto. Apan, pagbantay, ayawg mahala ang imong baligya, kay kon dili ang mga tawo mobalik ngadto sa regular nga tiyanggihan.

Trabaho nga Nagatanyag ug mga Serbisyo

Kon ang pamaligyag mga produkto dili makapaikag kanimo, palandonga ang pagtanyag ug nagkalainlaing mga serbisyo. Ang mga trabaho sa balay, sama sa panghinlo, pagluto, ug paglaba ug pagplantsag mga sinina, kanunayng gikinahanglan. Ug daghan pang ubang mga higayon.

Pananglitan, nagpuyo ka ba duol sa dagat o duol sa tiyanggihan sa isda? Nganong dili itanyag nga ikaw ang maghinlo sa isda​—nga dali ra ug sa ubos nga prisyo? Ang gikinahanglan mo lang mao ang usa ka lig-on nga tadtaran ug hait nga kutsilyo alang sa isda. Ang paghugas sa awto maoy usa pa nga ikaw makasapi. Unsang mga gamit ang gikinahanglan? Usa ka balde, tubig, diyutayng sabon, ug trapo. Sa Dakar, ang mahunahunaon-sa-negosyong mga batan-on makita diha sa halos tanang parkinganan ug sa daghang landong nga dalan nga nagahimo niining serbisyoha.

Nihit ba ang tubig sa inyong lugar? Usahay ang mga babaye maglinya sa daghang oras diha sa gripo aron mapuno ang ilang mga sudlanan. Unya lukdoon nila ang bug-at nga mga palanggana sa pagpauli. Busa daghan ang andam nga mobayad sa tawo nga mohatod ug tubig kanila. Ang labing maayong himoon mao ang paghakot ug tubig sayo sa buntag aron imong mapuno ang mga sudlanan ug ikarga kini sa kariton nga itulod sa kamot o ginuyod sa asno. Karon ikaw andam na sa paghatod sa tubig ngadto sa mga balay o sa mga trabahoan.

Nakaeskuyla ka ba? Tingalig makatanyag ka ug pagtudlo sa gagmayng mga bata sa mga hinapos sa semana. Ang mga klasehanan daw naghuot diha sa nagakaugmad nga kanasoran, ug hayan ang mga ginikanan andam sa pagbayad aron ang ilang anak makadawat ug personal nga atensiyon.

Usa pa ka mapuslanong kahanas nga tingali imong nabatonan mao ang arte sa pagsalapid sa buhok. Sanglit ang sinalapid nga mga estilo sa buhok popular sa kababayen-an sa Aprika, dako ang makita sa mga tawong hanas niini.

Paggamit sa Pagkamamugnaon

Sa panahon sa Bibliya, ang usa ka maayong asawa makakaplag ug maayong mga paagi aron makasapi. Ang Proverbio 31:24 nag-ingon: “Siya nagahimo ug pang-ilalom nga mga sapot ug nagabaligya niini, ug nagahatod ug mga bakus ngadto sa mga magpapatigayon.” Sa susama, daghan sa nagakaugmad nga kanasoran ang milampos sa pagpalakaw sa ilang kaugalingong mga negosyo sa balay, o gagmayng mga negosyo. Usa ka panday, pananglitan, mahimong magtukod ug gamayng pandayan ug maghimog simpleng mga bangkito, mga bangko, ug ubang mga gamit sa balay. Ordinaryong gamit lamang sa pagpamanday ang gikinahanglan. Kon may kahanas ka sa agrikultura, mahimong masugdan mo ang negosyo sa pagpamuhi ug manok ug sa pagpamaligyag mga itlog ug mga manok.

Ang pagkamamugnaon maoy hinungdanong kinahanglanon sa pagsugod ug gagmayng mga negosyo. Gihimo sa ubang mga tawo ang linabayng mga lata nga mabulokong mga maleta ug mga kaban. Ang uban naghimog mga sandalyas gikan sa mga ligid sa sakyanan. Ang uban pa naghimog mga balde gikan sa goma sa ligid. Ang mga posibilidad mahimong limitado lamang sa imong kaugalingong imahinasyon.

Diha sa nagakaugmad nga kanasoran gikinahanglan ang kahanas ug imahinasyon aron mabuhi, apan gikinahanglan mo usab ang pailob ug positibong tinamdan. Ayaw dayon pagsurender. Pagtuon sa pagpahiangay, andam sa pagbag-o ug mga trabaho kon kinahanglan. Kon magsugod ug negosyo o magtanyag ug serbisyo, tinoa ang lokal nga mga balaod ug mga ordinansa. Kinahanglang tahoron sa mga Kristohanon ang balaod sa nasod.​—Roma 13:1-7.

Sa dili pa sulayan ang pagtanyag ug produkto o serbisyo, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsa ang lokal nga mga panginahanglan ug mga kustombre? Unsa ang kahimtang sa lokal nga ekonomiya? Makaabot ba ang mga kustomer sa akong itanyag? Unsa ka daghan ang nagtanyag sa samang produkto o serbisyo? Ako ba gayod may kahanas, kusog, inisyatibo, disiplina sa kaugalingon, ug kahibalo sa pag-organisar nga maoy gikinahanglan niining trabahoa? Unsa ka dako sa puhonan ang malangkit? Kinahanglang manghulam ba ako? Makaarang kaha ako sa pagbayad sa inutang nga salapi?’

Ang pangutana ni Jesus sa Lucas 14:28 maoy tukma: “Kinsa kaninyo nga buot motukod ug tore nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto, aron tan-awon kon siya aduna bay igo sa paghuman niini?”

Tinuod, dili tanan ang adunay katakos o disposisyon aron makaarang sa pagkinaugalingon sa pagtrabaho. Apan mahimong panalanginan ni Jehova nga Diyos ang atong inisyatibo ug kinasingkasing nga paningkamot kon kini himoon nga adunay maayong motibo. (Itandi ang 2 Pedro 1:5.) Busa buhata ang kutob sa imong maarangan nga makakita ug trabaho​—bisan kon kinahanglang mugnaon mo kini sa imong kaugalingon!

[Mga hulagway sa panid 16, 17]

Ang pagpanahig mga sinina, paghugas sa mga kotse, paghatod ug limpiyong tubig, ug paghinlog isda maoy pipila ka paagi nga makasapi ang mga tawo