Pagpaniid sa Kalibotan
Seryosong Naapektohan ang mga Kaminyoon
Daghang asawa sa dapit sa Kobe, Hapon, nagmulo sa kinaiya sa ilang bana sa panahon ug human sa linog nga naglumpag niana nga rehiyon sa sayo sa 1995. “Miliki dili lamang ang among balay kondili usab ang among relasyon sanglit karon akong naamgohan nga ako dili makasalig sa akong bana,” miingon ang usa ka asawa nga gikutlo sa Asahi Evening News. Ang mga bana gisaway tungod kay di-maninagad, kay wala maghatag ug paghupay sa ilang mga asawa sa dihang gikinahanglan nila kana, ug labaw sa tanan, sa pagpaningkamot sa pagluwas lamang sa ilang kaugalingon. Usa ka asawa “nakurat nga gihurot ug kaon sa iyang bana ang tanang bolabola nga gama sa humay nga gihatag kanila, nga wala siya salini,” nagtaho ang Hyogo Prefecture Women’s Center. Ang laing asawa nag-ingon sa sentro: “Nawad-an gayod ako ug pagsalig sa akong bana human nga gisangpit niya ang mga ngalan sa among mga anak apan wala sangpita ang akong ngalan.” Apan, ang sentro midugang nga halos parehong gidaghanon ang miingon nga napalig-on sa linog ang ilang mga relasyon.
Ang Pagbalik sa Halos Napuo Na
Usa ka “Italyanhong milagro”—nga, sumala sa mantalaang Corriere della Sera, sa Milan mao ang pagbatbat sa paagi sa ubay-ubayng mga espesye sa hayop nga namalik gikan sa halos pagkapuo. Sa dakong bahin tungod sa protektadong mga dapit sa Alps ug Apennines, ang mga hayop nga sama sa osa, chamois, fallow deer, ug roe deer midaghan sa Italya. Ang lobo nga Apennine, nga midaghan kaayo, nagkatag na karon gikan sa Italya ngadto sa French Maritime Alps. Apan, aduna pay mga espesye nga nameligro, sama sa otter ug monk seal, apan kombinsido ang mga eksperto nga ang tininuod nga mga programa sa pagkonserbar “seguradong mohatag ug taas-ug-abot, tinuod, ug positibong mga resulta,” nag-ingon ang Corriere della Sera.
Ang Kinamaayohang Kupo sa Tingtugnaw
Ang mga siyentipiko nga misulay nga makakitag mga polar bear gikan sa mga ayroplano naglisod pag-ayo—ug dili lamang sa dayag nga katarongan nga puti ang mga oso ug nagpuyo sa mga lugar nga punog niyebe. Sumala sa Popular Science, ang mga siyentipiko daw may maabtik nga solusyon sa maong problema: migamit sila ug sensitibong infrared film, nga nangatarongan nga dali kining makamatikod sa kainit sa lawas nga mogawas gikan niining dagkong mga linalang. Apan ang film migawas nga blangko! Daw ang balhibo sa polar bear epektibo kaayo nga insulador nga gamay ra gayod kaayong kainit ang mogawas sa hayop. Nag-ingon usab ang magasin nga ang buhok sa balhibo daw maayo nga panagang sa silaw nga ultraviolet sa adlaw, ginasuyop niini kanang gitawag nga “solar nga mga selula” diha sa oso nga sa usa ka paagi makahimo kini sa pag-usab sa kahayag ngadto sa kainit.
Gipanguyapang mga Magdadayeg
Nganong daghan kaayong magdadayeg ang panguyapan sa mga konsiyertong rock? Usa ka doktor sa utok sa University Hospital sa Berlin, Alemanya, niining bag-o nagtuki niining hitaboa. Sa konsiyertong rock sa Berlin nga gitambongan ilabina sa mga batan-ong babaye, mga 400 ang nakuyapan sa panahon sa konsiyerto. Sumala sa magasing Discover, nakita sa doktor sa utok nga 90 porsiento sa mga nakuyapan nagbarog sa atubangang mga linya. Aron makalingkod niining piniling mga lingkoranan, ang mga babaye naghulat sa daghang oras sa taas nga linya, ug daghan ang taodtaod nang wala makakaon o nakatulog sa gabii una pa sa konsiyerto. Ang ubang mga hinungdan—ang ilang pagsiyagit ug ang pagdip-ig sa mga tawo sa likod—nakaipit sa dughan, nga nagpakunhod sa presyon sa dugo. Tungod niini, ang utok nawad-an ug suplay sa dugo. Dayon mosunod ang pagkakuyapan. Bisag girekomendar sa doktor sa utok nga ang mga magdadayeg sa rock kinahanglang mokaon ug matulog daan, magpabiling naglingkod, ug magpabiling kalmado ug magpalayo sa mga tawo panahon sa konsiyerto, iyang gidawat nga ang pipila ka magdadayeg nga mga tin-edyer lagmit mosunod.
Libreng Pagbantayg Bata?
Ang nabalakang mga ginikanan nga nagpuyo duol sa siyudad nakakitag usa ka bag-ong paagi aron mabantayan ang ilang mga anak aron libre silang makapamalit. Ilang ibilin ang ilang mga bata sa tindahan ug dulaan o sa multimedia nga tindahan ug kompiyuter. Ang mga bata, nga malingaw kaayo sa high-tech nga mga makina, modula sa pangdemonstrasyon nga mga modelo hangtod nga makabalik ang mga ginikanan. Apan, dili ikahibulong nga wala malipay ang mga tigbaligya niana nga uso, nagtaho ang magasing Newsweek. Sila nagreklamo nga sa labing maayo, ang pumalitay nga mga kustomer dili makagamit sa gidispley nga mga modelo; sa labing mangil-ad, maguba nila kini. Ang uban nakakita nga ang ubang mga ginikanan mobalik ug moreklamo kon walay magbantay sa ilang mga anak o magdala kanila sa kasilyas! Busa, gisugpo sa ubang tindahan ang uso—sa paghimo sa gidispley nga mga kompiyuter nga dili maabot sa mga bata o sa pagtawag sa guwardiya kon makakita sila ug mga bata nga walay nagbantay.
Nameligrong Mahurot ang mga Balas
“Nagkahurot ang balas sa Israel.” Matod sa taho sa magasing New Scientist sa dili pa dugay. Nganong dili kaayo katuohang pamation nga kanihit? Buweno, ang balas maoy pangunang sambog sa semento, nga niana ang nagdakong industriya sa konstruksiyon sa nasod adunay dako kaayo nga panginahanglan. Busa sa miaging 30 ka tuig, kay wala kaayoy regulasyon sa gobyerno, ginahakot sa mga developer ang mga balas nga tinrak gikan sa daghang balas nga baybayon sa Israel, nga sangkad kaayo niadto gikan sa Jaffa hangtod sa Gaza. Ug ang mga kawatan nangawat ug minilyong toniladang balas tuigtuig aron ibaligya sa ilegal nga baligyaan. Nabalaka ang mga tig-amping sa ekolohiya nga madaot ang nagkadiyutay, talandogon nga sistema sa ekolohiya sa kabalasan, nga niana pipila lamang ka espesye sa mga tanom ug mga hayop ang mabuhi, ginadaot. Ug ang mga developer naglibog kon asa sila mokuhag balas kon mahutdan nag abiyo sa balas ang Israel.
Panglawas sa mga Hapones Nag-antos sa Impluwensiya sa Kasadpan
Ang mga tawo sa Hapon mao ang may kinatas-ang kinabuhi sa kalibotan, apan ang impluwensiya sa Kasadpang estilo-sa-kinabuhi hayan nagdaot niana nga kahimtang. Ang New Scientist nagtaho dili pa dugay nga sa 2.1 ka milyong tawo nga gieksamin sa pisikal niadtong 1994, 18 porsiento lamang ang walay nakit-ang sakit. Sa miaging napulo ka tuig, kana nga gidaghanon maoy 30 porsiento. Sumala sa usa sa mga awtor sa usa ka taho sa Japan Hospital Association, ang tagsala mao ang taas ug tambok ug daghag kolesterol nga estilo sa pagkaon sa Kasadpan, uban sa pag-uswag sa pagtabako ug pag-inom ug alkoholikong ilimnon. Ang kinadak-ang pagkunhod sa kahimsog sa panglawas nakit-an sa industriyalisado kaayong mga rehiyon, sama sa dapit sa Osaka-Kobe. Sa pagtandi, ang kinamaayohan ug panglawas nga rehiyon maoy sa amihanan, sa ilayang mga bahin sa isla sa Hokkaido.
Kon Hain Mipaingon ang Panahon
Hain mipaingon ang panahon? Daghan ang mangutana niana nga pangutana sa retorikal nga paagi, apan ang dili pa dugay nga pagtuon naningkamot sa pagtubag niana sa siyentipikanhong paagi. Usa ka kompaniya sa panukiduki sa Illinois, T. B. A., nagdumalag tulo-ka-tuig nga pagtuon sa adlaw-adlaw nga mga kalihokan sa mga 3,000 ka tawo nga gipangutana sa pagbatog padayong mga rekord kon sa unsang paagi gigamit nila ang ilang panahon. Ang grupo nagkalainlain ug edad gikan sa 18 ngadto sa 90 ug sa nagkalainlaing mga kagikan. Ang pangunang makahurot sa panahon mao ang katulog. Gisundan kini sa trabaho, nga mikuhag aberids nga 184 minutos sa usa ka adlaw. Ang pagtan-awg TV ug video nagsunod, nga may 154 ka minutos. Ang mga trabaho sa balay nakahurot ug 66 ka minutos, pagbiyahe ug pagsakay 51, pamostura 49, ug pag-atiman sa bata ug binuhi 25. Duol sa kinaulahian sa listahan mao ang pagsimba, nga nagkuha sa aberids nga 15 minutos matag adlaw.
Daghang Simbahan ang Gibaligya
Ang mga tigpamuhunan nagdali nga maangkon nila ang talagsa ra gamitong mga tinukod nga simbahan sa Brisbane nga kaulohan sa amihanang estado sa Queensland, Australia, sumala sa mga ahente sa balay ug yuta. Duha ka butang ang ginaingong maoy responsable: nagkadiyutayng mga tumatambong sa simbahan ug ang tinguha sa mga tigpamuhunan sa pagpalit ug “butang nga talagsaon.” Ang mantalaang The Courier-Mail nagtaho nga kapin sa usa ka dosenang mga simbahan sa pagkakaron gibaligya ug nga ang uban niini gihimo nang mga balay ug mga opisina sa Brisbane. Ang mantalaan nagkutlo sa usa ka direktor sa komersiyo nga nag-ingon: “Ubay-ubay” sa mga simbahan “gigamit ingong mga restawran, mga galeriya, mga tindahag antigo, mga opisina, o mga balay.” Usa ka ahente sa balay ug yuta miingon: “Maayo unta ug daghan pa ako niini nga ikabaligya.”
Bug-os nga Gihimong Sekular
Ang estado sa Alemanya nga Bavaria maoy debotado kaayo nga Romano Katoliko. Ngani, ang mga regulasyon sa tunghaan sa Bavaria nagmando nga butangag krusipiho ang tanang klasehanan sa tanang gipanag-iya sa estado nga mga tunghaan. Apan, ang Federal Constitutional Court mideklarar karon niini nga regulasyon nga nulo tungod kay kini dili uyon sa Pangunang Balaodnon sa Alemanya, nga nagagarantiyag kagawasan sa relihiyon, nagtaho ang Süddeutsche Zeitung, usa ka mantalaan sa Alemanya. Usa ka “makasubong adlaw sa kasaysayan sa atong katawhan,” mahay pa ni Arsobispo Meisner sa Cologne, sumala sa Westfälische Allgemeine Zeitung. Ang uban mas nahibulong sa kontrobersiya kay sa desisyon mismo. Total, ang katilingbang Aleman “gihimong bug-os nga sekular,” misulat ang mantalaang Die Zeit sa Hamburg, ug “nagpabili sa materyalismo, pagpanalipod sa mga katungod ug intereses sa mga pumapalit, ug lunlon pagpatuman sa kaugalingon.”