Sakit sa Kasingkasing—Usa ka Kapeligrohan sa Kinabuhi

KADA tuig minilyong lalaki ug babaye sa tibuok kalibotan adunay mga atake sa kasingkasing. Daghan ang maluwas nga diyutay rag mga epekto human niana. Ang uban mamatay. Alang sa uban pa madaot pag-ayo ang kasingkasing nga “kaduhaduhaan ang pagbalik ngadto sa mapuslanong mga kalihokan,” matod sa kardiologong si Peter Cohn, nga midugang: “Busa, kon mahimo kinahanglan nga tambalan dayon ang mga simtoma sa atake sa kasingkasing.”

Ang kasingkasing maoy kusgang unod nga mobombag dugo sa tibuok nga lawas. Sa usa ka atake sa kasingkasing (myocardial infarction), ang bahin sa kusgang unod sa kasingkasing mamatay sa dihang mahikawan ug dugo. Aron magpabiling himsog, gikinahanglan sa kasingkasing ang oksiheno ug ubang mga sustansiya nga gidala sa dugo. Kini makabaton niini agi sa mga arteriya sa kasingkasing, nga naglimis sa gawas nga bahin sa kasingkasing.

Ang mga sakit mahimong mag-apektar sa bisan unsang bahin sa kasingkasing. Hinuon, ang labing kasagaran mao ang malipotong sakit sa mga arteriya sa kasingkasing nga gitawag ug atherosclerosis. Inigkahitabo niini, ang taliti, o tambok nga mga deposito, inanayng maugmad diha sa mga bungbong sa arteriya. Latas sa usa ka yugto sa panahon, ang taliti mahimong mobaga, mogahi ug makapapiot sa mga arteriya, ug magpalisod sa pag-agos sa dugo paingon sa kasingkasing. Kining maong nagpahiping coronary artery disease (CAD) mosangpot sa kadaghanang mga atake sa kasingkasing.

Ang babag diha sa usa o labaw pang mga arteriya makapadali sa atake sa dihang ang gikinahanglan sa kasingkasing nga oksiheno labaw kay sa gisuplay. Bisan sa mga arteriyang wala kaayo mapioti, ang naporma nga taliti basin mabungkag ug mosangpot sa pagkaporma sa nanibuok nga dugo (thrombus). Ang daot nga mga arteriya mas maapektahan usab sa kalit nga pagkulo. Ang nanibuok nga dugo mahimong maporma sa dapit nga mokulo, nga magpagawas ug kemikal nga dugang makapapig-ot sa bungbong sa arteriya, nga makapabikil sa atake.

Sa dihang ang kusgang unod sa kasingkasing mahikawan ug oksiheno sa dugay nga panahon, basin madaot ang duol nga tisyu. Lahi sa ubang tisyu, ang kusgang unod sa kasingkasing dili mailisan ug bag-o. Kon mas dugay ang atake, mas dako ang kadaot nganha sa kasingkasing ug mas dako ang purohan sa kamatayon. Kon madaot ang elektrikal nga sistema sa kasingkasing, ang normal nga pitik sa kasingkasing magubot ug ang kasingkasing mahimong mosugod pagkurog nga walay pugong (fibrillate). Tungod nianang dili-regular nga pagpitik, ang katakos sa kasingkasing nga epektibong mobombag dugo paingon sa utok mapakyas. Sulod sa napulo ka minutos mamatay ang utok ug mahitabo ang kamatayon.

Busa, mahinungdanon ang sayo nga pagtabang sa nabansayng doktor. Kini makaluwas sa kasingkasing gikan sa padayong pagkadaot, makapugong o makatambal sa di-regular nga pagpitik, ug makaluwas pa sa kinabuhi sa usa ka tawo.