Gikinahanglan ba Gayod Nimo ang Internet?

ANGAY ba nimong gamiton ang Internet? Siyempre, kini maoy personal nga butang, usa nga kinahanglan nimong timbangtimbangon pag-ayo. Unsang mga puntos ang mahimong mag-impluwensiya sa imong desisyon?

Panginahanglan​—Nabanabana na ba Nimo ang Galastohan?

Kadaghanan sa bag-ong pagkaylap sa Internet maoy gumikan sa kusganong mga paningkamot sa pagpamaligya sa natad sa negosyo. Tin-aw, ang ilang motibo mao ang pagmugna ug pagbati sa panginahanglan. Sa dihang kining gihunahunang panginahanglan maugmad, ang pipila ka organisasyon mangayo dayon ug bayranan sa pagpamembro o sa tinuig nga suskrisyon alang sa impormasyon o serbisyo nga imong nagamit sa sinugdan nga walay bayad. Kining maong bayranan maoy dugang pa sa imong binulan nga bayranan sa paggamit sa Internet. Ang pipila ka mantalaang naggamit sa Internet maoy komon nga pananglitan niining maong buhat.

Nabanabana na ba nimo ang galastohan sa himan ug programa sa kompiyuter bersus sa imong aktuwal nga panginahanglan? (Itandi ang Lucas 14:28.) Aduna bay publikong mga librarya o mga eskuylahan nga makagamit sa Internet? Ang paggamit una niining maong mga tuboran sa impormasyon mahimong motabang kanimo sa pagtimbangtimbang sa imong panginahanglan nga dili mogasto ug dakong salapi sa pagpalit ug personal nga kompiyuter ug nalangkit nga mga kagamitan. Tingali ang tukmang publikong mga tuboran sa impormasyon sa Internet magamit, sumala sa gikinahanglan, hangtod nga mahimong tin-aw kon unsa ka subsob nga aktuwal nga gikinahanglan ang maong mga tuboran sa impormasyon. Hinumdomi, ang Internet naglungtad sulod na sa kapin sa duha ka dekada una pa gani masayod ang kadaghanan sa publiko bahin niana, ni mobati sa panginahanglan niana!

Seguridad​—Napanalipdan ba ang Imong Pribasiya?

Ang laing pangunang gikabalak-an mao ang pagtago ug sekreto. Pananglitan, ang imong E-mail nga mensahe angayng makita lamang sa imong gipadalhan. Apan, samtang nagbiyahe pa ang sulat, ang usa ka igmat ug lagmit walay-prinsipyong tawo o grupo mahimong mokuha o magbantay sa imong sulat. Aron mapanalipdan ang mga mensahe, ang pipila ka tawo nagagamit sa mga produkto sa E-mail nga programa aron lahugayon ang tinagong mga unod sa sulat sa dili pa kana ipadala. Sa pikas bahin, ang gipadad-an magkinahanglan tingali sa susamang programa sa kompiyuter aron sa paghan-ay sa mensahe.

Di pa dugay, daghang panaghisgot ang gisentro sa pagbayloay ug kredit-kard ug ubang tinagong impormasyon alang sa komersiyal nga kagamitan diha Internet. Bisan tuod ang ubay-ubayng kausaban gidahom nga magpalig-on sa seguridad, ang iladong tig-analisar sa seguridad sa kompiyuter nga si Dorothy Denning nag-ingon: “Dili posible ang luwas kaayong mga sistema, apan ang risgo mamenosan pag-ayo, tingali sa usa ka sukod nga katumbas sa bili sa impormasyon nga gitipigan diha sa mga sistema ug sa hulga gikan sa mga eksperto sa mga suliran sa kompiyuter ug sa mga tawong makabasa sa tinagong mga impormasyon.” Ang bug-os nga seguridad dili makab-ot sa bisan unsang sistema sa kompiyuter, konektado man sa Internet o dili.

Aduna Ka bay Panahon?

Ang laing hinungdanong isyu mao ang imong panahon. Hangtod kanus-a nga makainstalar ug makakat-on kon unsaon paggamit ang Internet? Dugang pa, ang usa ka eksperyensiyadong instruktor sa Internet nagpunting nga ang pagtan-aw sa Internet “mahimong usa sa makagiyan ug makahurot-sa-panahon nga mga kalihokan alang sa usa ka bag-ong tiggamit sa Internet.” Nganong ingon man niini?

Adunay daghan kaayong makaiikag nga mga ulohan ug daghang bag-ong mga butang nga diskobrehon. Sa pagkatinuod, ang Internet maoy dakong koleksiyon sa mga librarya nga may makadani sa panan-aw nga mga dokumento. Ang pagtan-aw ug pagbasa sa usa ka bahin lamang niana dali rang makahurot sa kadaghanang oras sa gabii nga dili ka gani mobati ug kakapoy. (Tan-awa ang kahong “Unsa ka Bililhon ang Imong Panahon?” sa panid 13.) Siyempre, wala kini magpasabot nga ang tanang tiggamit sa Web walay pagpugong. Bisan pa niana, maalamon ang pagkuto sa panahon ug matang sa impormasyon nga tan-awon diha sa Web​—ilabina alang sa mga batan-on. Daghang pamilya ang naghimo sa susama sa telebisyon.a Kini magpreserbar sa panahon nga gigahin alang sa pamilyahanon ug espirituwal nga mga kalihokan.​—Deuteronomio 6:6, 7; Mateo 5:3.

Nawad-an Ka ba ug Maayong Kahigayonan?

Ngadtongadto, ang teknolohiya sa Internet maugmad sa bug-os sa nagakaugmad nga mga dapit sa kalibotan. Apan, hinumdomi ang mga tawo nga gihisgotan sa sinugdan sa unang artikulo. Kadaghanan sa impormasyon nga ilang nakuha mahimo untang mabatonan pinaagi sa paggamit sa mga librarya, mga telepono, pagpadalag sulat pinaagig koreyo, o mga mantalaan. Siyempre, ang pipila niining mga paagiha mahimong maglangkit ug dugang panahon ug galastohan. Sa gihapon, alang sa kadaghanang tawo sa tibuok yuta, kining mas tradisyonal nga mga paagi lagmit nga magpadayon pa nga pangunang paagi sa komunikasyon.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 9]

Ang pagtan-aw sa Net mahimong lit-ag kon walay pagpugong-sa-kaugalingon