Kaba—Usa ka Eleganteng Estilo sa Sinina sa Aprika
SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA GHANA
KABA—imong makita kini halos sa tanang dapit dinhi sa Ghana ug sa silingang mga nasod sa Kasadpang Aprika. Gisul-ob kini sa nagkalainlaing mga okasyon—gikan sa mga paglubong ngadto sa malipayon Kristohanong mga panagkatigom. Ang kaba adunay nagkalainlaing mga estilo ug mga kolor.
Unsa ba gayod ang kaba? Kini maoy usa ka popular nga estilo sa sinina sa mga babaye. Ang ngalan nagpunting sa usa ka matang sa blusa. Ugaling, dili lang kini ang sul-obon. Ang duha ka metros nga panapton nga sa popular nailhan ingong wax print, o java print, depende sa kalidad, maoy lakip niana. Gilimin sa hawak ug matapos sa buolbuol, kini nga sinina gitawag ug asetam. Ang tanan makompleto lamang kon kini liminan ug lain pang duha ka metros nga panapton nga gitawag ug nguso. Ang nguso daghag gamit ug mahimong gamiton usab ingong turong o ingong usa ka galamiton sa paghigot ug bata sa likod.
Ang kaba iya lang sa Aprika, apan kini nailhan sa nagkalainlaing mga ngalan sa tibuok kontinente. Ang mga taga-Liberia nagtawag niini nga lappa. Sa Benin kini maoy genwu. Ang mga taga-Sierra Leone nagtawag niini nga docket ug lappa. Apan, sa dili pa dugay ang kaba wala mailhi sa kayutaan sa Aprika. Dinhi sa Ghana, pananglitan, ang estilong dansenkran maoy popular taliwala sa nagasultig-Akan nga mga babaye. Kini naglangkob sa duha ka bulag nga panapton, usahay parehog dibuho. Ang usa ka panapton gilimin sa hawak ug gibaksan. Ang ikaduhang panapton, nga sagad mas lapad, gisul-ob paambihas sa walang abaga, latas sa dughan ug likod. Ang talagsaong estilo sa buhok, nga gitawag usab ug dansenkran, sagad maoy estilo duyog niini nga sinina.
Apan, sa pagsugod sa makina sa pagpanahi, ang pipila ka babayeng Aprikana nagsugod sa pagtahig mga sinina nga kaamgid sa blusa sa Kasadpan. Ang ideya mao ang pagtabon sa mga abaga sama sa gibuhat sa mga babaye sa Kasadpan. Sumala sa usa ka asoy ang pipila nalisdan sa paglitok sa pamulong nga “pagtabon sa mga abaga.” Ang pulong “cover,” o pagtabon, sa ingon nahimong kaba.
Ang Kaba Nahimong Uso
Gikan sa mga nagtrabaho sa opisina ngadto sa mga mag-uuma, ang mga babaye nagpadayon sa pagsul-ob sa kaba. Sa pagkatinuod, kini gani nahimong baligya sa gawas sa nasod! Ugaling, bag-o pa lang ang maong popularidad.
Sa usa ka butang, dili tanang babaye ang nakaangay sa mga estilo sa kaba nga nabantog sa miaging 40 ka tuig o kapin pa. Usa ka retiradong tig-alagad sa katilingban nga ginganlag Agnes, nga nag-edad ug 62, nag-ingon sa Pagmata! nga ang pipila niadtong nanglabay nga mga estilo maoy “binuang.” Alang sa ubang babaye, ang pagsul-ob ug kaba sa hustong paagi, uban sa asetam ug nguso niini, nagkinahanglan ug dakong pailob ug pagkamaartehon. Si Elizabeth, nga may pabrika sa pagpanahi, nahinumdom: “Lisod alang kanamong mga dalagita nga mabatid ang mga kahanas sa pagsul-ob sa asetam ug nguso. Wala gayod nako mabatid ang maong arte,” siya miadmitir.
Ang kalainan sa kahimtang nagadulag papel usab sa nagkamenos nga popularidad niini nga estilo sa sinina. Si Serwah, nga nag-edad ug 65, nag-ingon sa Pagmata! nga hangtod niining bag-o, daghan ang mibati nga ang estilo sa sinina sa Kasadpan maoy alang sa mga edukado, samtang ang kaba iya sa mga dili edukado.
Apan, ang usa ka bag-ong kaamgohan sa kultura nagpaisip pag-usab sa mga babayeng Aprikana sa kaba. Ang mga tigdisenyo sa urog naghatag usab sa sinina ug linaing pagpasiugda. Sa usa ka butang, sila nakaugmad ug inusab nga sinina nga gitawag ug slit. Gidisenyo nga samag sayal apan abot sa buolbuol, nakasulbad kini sa problema sa pipila ka babaye sa paglimin sa hustong paagi sa asetam ug nguso. Ang mga eksibit ug mga pasundayag nagadulag dakong papel usab sa pagpalambo sa kaba ingong kinaham nga uso sa mga babaye.
Siyempre, sama sa kaso sa urog sa daghang nasod, ang pipila sa kinaulahiang mga estilo naghatag ug dakong pagpasiugda sa pagkamakilawasnon. Si Clara, nga nag-edad ug 69, nangatarongan nga ang maong madayganong sinina morag nagdaot “sa orihinal nga tumong sa kaba,” nga mao ang “pagtabon bisan sa mga abaga.” Busa, ibutang sa hunahuna sa Kristohanong mga babaye ang tambag ni apostol Pablo: “Sa sama usab gitinguha ko nga ang mga babaye magdayandayan sa ilang kaugalingon sa mahapsay nga sinina, uban ang kaligdong ug pagkamabuot sa hunahuna.”—1 Timoteo 2:9; 1 Corinto 10:29.
Alang sa mga babaye nga mopiling maalamon, ang kaba kapamatud-an nga usa ka elegante ug praktikal nga estilo sa sinina. Ug samtang daghang naandang estilo sa sinina sa Aprika ang wala na sa uso, ang kaba sa ingon nakalahutay ingong estilo nga magbanaag sa kultura ug kalikopan sa Aprika diha sa madanihon ug eleganteng paagi.
[Hulagway sa panid 24]
Ang nguso, gigamit dinhi ingong turong
[Hulagway sa panid 25]
Ang nguso, gigamit sa pagkarga sa bata