Katungod sa Pag-atiman sa Bata—Relihiyon ug ang Balaod

SA MGA kaso sa diborsiyo ug katungod sa pag-atiman sa bata, ang relihiyon mahimong usa ka hinungdanong elemento​—ug komplikado. Pananglitan, ang mga pangutanang sama sa mosunod tingali motungha.

Angay bang tagdon sa huwes ang pamatuod nga nagpatuo nga ang usa ka ginikanan dili angay nga makabaton sa katungod sa pag-atiman sa usa ka bata kay ang maong ginikanan maoy membro sa usa ka relihiyon, ilabina sa usa ka minoriyang relihiyon? Angay bang tagdon sa huwes ang pamatuod bahin sa relihiyosong mga tinuohan ug mga tulomanon sa mga ginikanan aron makatino siya kon haing relihiyona, sa iyang hunahuna, maoy labing maayo alang sa bata? Unya angay ba niyang imando nga ang bata matutoon sa maong relihiyon ug idili nga masinati ang bata sa ubang mga relihiyon?

Karong adlawa, daghan ug daghang tawo magminyo sa gawas sa ilang relihiyoso ug etnikong pundok. Busa sa dihang magdiborsiyo ang maong mga magtiayon, ang mga bata mahimong duna nay mga koneksiyon sa duha ka relihiyosong komunidad. Usahay, ang usa ka ginikanang nalangkit sa palakaw sa diborsiyo tingali bag-o pang midawat sa usa ka relihiyon nga lain kay sa gituohan kanhi sa maong ginikanan. Ang bag-ong relihiyosong kapunongan tingali usa ka elemento sa kalig-on diha sa kinabuhi sa maong ginikanan ug bililhon kaayo kaniya apan dili sinati sa mga bata. Busa motungha ang laing pangutana, Mahimo bang ang korte magdili sa ginikanan nga dad-on ang mga bata ngadto sa relihiyosong mga serbisyo nianang relihiyona tungod kay lain kini sa relihiyong gituman kanhi sa mga ginikanan?

Lisod kining mga pangutanaha. Kini nag-obligar sa huwes nga tagdon dili lang ang mga panginahanglan sa bata kondili ang intereses ug mga katungod usab sa mga ginikanan.

Pangunang mga Katungod sa mga Ginikanan ug mga Bata

Matuod nga ang mga huwes tingalig maimpluwensiyahan sa ilang relihiyosong mga pagtuo. Apan sa daghang nasod ang relihiyosong mga katungod sa mga ginikanan o sa bata lagmit nga tagdon. Kining mga nasora tingali dunay mga batakang-balaod nga nagdili sa huwes nga piotan ang pangunang katungod sa mga ginikanan nga dumalahon ang pagmatuto sa usa ka bata, lakip ang edukasyonal ug relihiyosong pagtudlo sa bata.

Sa baylo, ang bata dunay katungod sa pagdawat sa maong pagbansay gikan sa iyang mga ginikanan. Sa dili pa ang huwes makahilabot sumala sa balaod sa relihiyosong pagbansay sa usa ka bata, ang korte kinahanglang makabati sa makapakombinsir nga ebidensiya nga “ang linaing mga tulomanon sa relihiyon maoy dihadiha ug dakong kapeligrohan sa lawasnong kaayohan sa bata.” (Italiko amoa.) Ang mga panagbangi lamang bahin sa relihiyon o bisan panagsungi tali sa mga ginikanan bahin sa relihiyon dili igo sa pagpakamatarong sa pagpanghilabot sa Estado.

Sa Nebraska, T.B.A., ang makataronganong baroganang gikuha sa usa ka inahan nga usa sa mga Saksi ni Jehova sa usa ka buruka bahin sa katungod sa pag-atiman sa bata naghulagway kon sa unsang paagi kining legal nga mga probisyon nagpanalipod sa mga ginikanan ug mga anak. Dili gusto sa dili-Saksing amahan nga ang ilang anak babaye motambong sa relihiyosong mga serbisyo sa mga Saksi ni Jehova sa Kingdom Hall. Ang usa ka ubos nga korte miuyon sa amahan.

Unya ang inahan miapelar ngadto sa Korte Suprema sa Nebraska. Ang inahan miergo nga wala ing ebidensiya sa dihadiha o dakong kapeligrohan sa kaayohan sa bata ang bisan hain sa mga kalihokan sa mga Saksi ni Jehova. Ang inahan mitestigos “nga ang pagtambong ug pagsalmot sa relihiyosong mga kalihokan sa duha ka ginikanan . . . motaganag pasikaranan aron matino sa bata kon haing relihiyona ang iyang pilion inigkadangat niya sa edad sa igong pagsabot.”

Gibali sa hataas nga korte ang desisyon sa ubos nga korte ug mipahayag nga “ang [ubos nga] korte nag-abusar sa katungod niini nga magbutang ug mga limitasyon diha sa katungod sa inahan labot sa pag-atiman nga kontrolahon ang relihiyosong pagmatuto sa iyang menor-de-edad nga anak.” Bug-os nga walay ebidensiya nga ang bata gidaot tungod sa pagtambong sa relihiyosong mga serbisyo sa Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova.

Mga Katungod sa mga Ginikanan nga Dili Tig-atiman

Usahay, ang nagdiborsiyong mga ginikanan mosulay paggamit sa mga panagbangi bahin sa relihiyosong pagbansay ingong usa ka paagi sa pagkontrolar sa mga anak. Pananglitan, sa Khalsa v. Khalsa, usa ka kaso sa estado sa New Mexico, T.B.A., ang duha ka ginikanan nagtuman sa Sikh nga relihiyon panahon sa ilang panagtiayon. Apan wala madugay human sa ilang pagdiborsiyo, ang inahan nakombertir sa Katoliko ug misugod pagbugnaw sa mga bata nga dili motuman sa Sikh nga pagtuo.

Ang amahan nasuko ug gidala ang butang sa korte sa paningkamot nga makabatog mas dakong awtoridad sa pagdumala sa relihiyosong pagbansay sa mga anak padulong sa iyang Sikh nga relihiyon. Unsay sanong sa korte sa hangyo sa amahan? Gibalibaran ang iyang hangyo. Ang korte mimando nga “sa dihang kauban [niya] ang mga bata, sila dili makasalmot nga kinabubut-on o di-kinabubut-on sa bisan unsang kalihokang Sikh, lakip ang bisan unsang kalihokan sa simbahan, pagkamping sa mga Sikh o sa Sikh nga sentrong tig-atiman sa bata.”

Giapelar sa amahan ang maong desisyon ngadto sa Korte sa Apelasyon sa New Mexico. Kining hataas nga korte miuyon sa amahan ug mibali sa desisyon sa tighusay nga korte. Ang korte sa apelasyon mipahayag: “Ang mga korte angay nga mosunod sa usa ka polisa sa pagkadili-madapigon tali sa mga relihiyon, ug angay nga manghilabot niining tandogon ug gipanalipdan sa batakang-balaod nga natad sa panahon lamang nga adunay tin-aw ug apirmatibong ebidensiya sa kadaot nganha sa mga bata. Ang mga pagpiot niining bahina nagpresentar sa kapeligrohan nga ang mga limitasyong gipahamtang sa korte sa pagkasupak sa batakang-balaod manghilabot sa kagawasan sa usa ka ginikanan sa pagsimba o isipong may ingon nga epekto.”

Ang maong desisyon nagsunod sa taas nga kutay sa mga prinsipyo nga establisado na kaayo sa daghang nasod. Ang usa ka makataronganong ginikanan magapalandong niining mga prinsipyoha. Dugang pa, ang Kristohanong ginikanan maayong mamalandong sa panginahanglan sa bata sa pakiglambigit sa duha ka ginikanan, ingon man sa katungdanan sa bata nga magpakitag pasidungog ngadto sa inahan ug amahan.​—Efeso 6:1-3.

Gawas-Korte nga Paghusay Pinaagig Tigpataliwala

Bisan pag ang gawas-korte nga paghusay pinaagig tigpataliwala tingali dili kaayo pormal kay sa husay atubangan sa usa ka huwes, ang usa ka ginikanan dili angay nga magsayonsayon niana. Ang bisan unsang mga kasabotan o mga kondisyong nakab-ot niining palakawa sa katungod sa pag-atiman mahimong ipatuman sa mosangpot nga mga mando sa korte. Busa, maayo nga ang usa ka ginikanan mokonsultag usa ka eksperyensiyadong abogado sa pamilya sa pagseguro nga ang tanang butang labot sa katungod sa pag-atiman madumala sa tukma ug makiangayong paagi.

Ang matag ginikanan angayng mogahin ug panahon sa pagpangandam alang sa palakaw sa paghusay pinaagig tigpataliwala. Ang pamarog ug panggawi sa usa ka ginikanan panahon sa husay pinaagig tigpataliwala makaimpluwensiya pag-ayo sa resulta. Kasagaran kaayo, ang magdiborsiyong mga ginikanan matandog kaayo sa emosyon sa pagpakigdiborsiyo nga hikalimtan nila ang hinungdanong mga isyu: Unsay labing makaayo sa bata? Unsay gikinahanglan sa bata aron siya makatubo sa mental, sa emosyonal, ug sa lawasnong paagi?

Hinumdoming gikan sa legal nga punto de bista, ang pangunang isyu sa paghusay pinaagig tigpataliwala maoy, dili relihiyoso o ubang personal nga mga kasungian, apan kon unsaon pagkaplag sa mga ginikanan ug butang nga gikauyonan ug himoon ang usa ka kasabotan nga makaayo sa mga bata. Ang usa ka ginikanan tingali moatubang ug relihiyoso o ubang mga pagkamapihigon, wala-damhang mga pangutana, o mga pagmaniobra nga gituyo sa pagsamoksamok ug pagliboglibog. Ang mga kahuyangan sa matag ginikanan tingali mabutyag o mapasobrahan pa. Apan, kon kadtong nalangkit magpabiling makataronganon ang usa ka kasulbaran mahimong makab-ot.

Usahay, ang palakaw sa paghusay pinaagig tigpataliwala tingali morag dugay ug makapahigawad. Ang kapilian mao ang madugay nga paghukom sa korte uban sa makauulaw nga publisidad, pinansiyal nga kabug-at, ug makadaot nga epekto niini diha sa bata. Kana tinong dili gayod tilinguhaon. Sama sa tanang seryosong mga suliran sa kinabuhi, ang usa ka Kristohanong ginikanan buot nga mag-isip sa palakaw sa paghusay pinaagig tigpataliwala nga mainampoon, nga mahinumdom sa dinasig nga pagdapit nga “itugyan kang Jehova ang imong dalan, ug salig kaniya, ug siya mismo molihok.”​—Salmo 37:5.

Apan unsa na man kon dili makab-ot ang usa ka solusyon ug ang huwes maghatag sa katungod sa pag-atiman sa bata ngadto sa laing ginikanan? O unsa man kon usa sa nagdiborsiyong mga ginikanan gipalagpot gikan sa Kristohanong kongregasyon? Gawas pa, sa unsang paagi pagaisipon ang magkaubang katungod sa pag-atiman ug solong katungod sa pag-atiman? Kining mga pangutanaha ug may-kalangkitang mga prinsipyo sa Bibliya pagahisgotan sa mosunod nga artikulo.

[Kahon sa panid 6]

Tulo ka Bililhong mga Hiyas

Usa ka huwes sa pamilyahanong korte nga giinterbiyo sa Pagmata! miingon nga naapil sa bililhong mga hiyas nga iyang gipangita diha sa usa ka ginikanan mao ang mosunod nga tulo:

Pagkamakataronganon​—pagkaandam nga mohatag ngadto sa laing ginikanan sa labing dakong kontak sa bata (basta walay lawasnon o moral nga kapeligrohan alang sa bata)

Pagkasensitibo​—kaamgohan sa emosyonal nga mga panginahanglan sa bata

Pagpugong-sa-kaugalingon​—balanseng panimalaynong kinabuhi nga makatabang sa usa ka malinawong atmospera diin ang bata mahimong molambo

[Kahon sa panid 6]

Hudisyal nga mga Lagda

Pinaagi sa pagbutang ug mga lagda, ang pipila ka huwes naningkamot nga masanta ang di-kinahanglanong mga panagbangi mahitungod sa relihiyosong mga prinsipyo sa usa ka ginikanan. Pananglitan:

1. Ang makahuloganong relasyon angayng idasig tali sa anak ug sa duha ka ginikanan. Si Huwes John Sopinka sa Korte Suprema sa Canada miingon nga ang matag ginikanan angayng tugtan “nga makigbahin sa mga kalihokan nga makatabang sa pag-ila sa ginikanan kon unsay tinuod niyang pagkatawo [lakip ang pagtuman sa iyang relihiyon]. Ang ginikanan nga dili-tig-atiman wala dahoma nga magpakaaron-ingnon o magkinabuhi sa dili-tinuod nga pagkinabuhi sa mga panahon sa pagduaw.”

2. Ang pagdili nga tudloan sa tigduawang ginikanan ang bata sa iyang relihiyosong mga tinuohan maoy paglapas sa kagawasan sa relihiyon sa ginikanan, gawas kon adunay tin-aw, apirmatibong ebidensiya sa lagmit ug dakong kadaot ngadto sa bata.

[Hulagway sa panid 7]

Ang mga huwes nagpas-an ug bug-at nga responsabilidad sa mga kaso bahin sa katungod sa pag-atiman

[Hulagway sa panid 8]

Ang usa ka tigpataliwala makatabang sa mga ginikanan sa pagsulbad sa mga kasungian nga wala ang tagdugayng mga palakaw sa korte