Mga Batan-on Nangutana . . .

Ang mga “Rave” Dili ba Makadaot nga Kalingawan?

“Sa dihang ako nagasayaw nga gituyhad sa taas ang akong mga kamot ug ang honi daw mibul-og sa akong kalawasan, gibati nakong gipalagsik sa uban nga nanagsayaw. Daw himaya kini.”​—Gena.

SA INGON gibatbat ni Gena ang kalalim sa pagtambong sa rave. Kining maong mga sayawsayaw, nga kasagarang magbuntag, unang nahimong popular sa Britanya panahon sa katuigang 1980. Karon kini mipatim-aw na sa tanang bahin sa yuta, lakip sa Belgium, Canada, Alemanya, India, New Zealand, Habagatang Aprika, ug Tinipong Bansa.

Ang mga rave gihimo diha sa mga klab, biniyaang mga bodega, bakanteng mga luna​—bisan asa nga ang mga tawo magkatigom alang sa usa ka gabii sa gubot, walay-hunong nga pagsayaw. “Ang mga rave inanayng nagpuli sa pag-adtog naytklab ingong napiling lulinghayaw sa mga batan-on,” misulat si Adam Levin, sa Sunday Times Magazine sa Johannesburg, Habagatang Aprika. “Kon ang inyong mga tin-edyer wala pa maghisgot niana,” siya midugang, “nan kamo adunay suliran sa komunikasyon.”

Pagsusi sa Natad sa Rave

Ang mga rave usahay gililong, ang dapit niini dili ipahibalo hangtod sa adlaw sa okasyon. Bisan pa niana, sa dihang magsugod na ang pagkidlapkidlap sa mabulokong mga suga ug ang tinagubtob sa honi nga techno, ang dinosena ngadto sa linibong batan-on nga nagsul-ob ug katingad-ang mga sapot mahimong motambong. “Sama kana sa usa ka dako nahiusang pundok sa mga tawo nga nagsayawsayaw ug nagpahungaw sa ilang mga kaagresibo nga dinuyogan sa honi,” matod ni Katy, usa ka segunda anyo sa kolehiyo.

Hinunoa, ang rave dili kay sayaw lamang. Kana usab usa ka kultura, o usa ka “natad,” ingon sa gustong itawag niana sa mga tigtambong ug rave. Ang paninugdang mga prinsipyo sa usa ka natad sa rave gituohang mao ang pakigdait, gugma, panaghiusa, ug pagtahod​—walay sapayan sa rasa, nasyonalidad, o matang sa sekso. “Gisulayan namo sa pagsagol ang mga kultura niining maong mga sayawsayaw,” matod sa tag-iya ug tindahan nga nag-espesyalisar sa mga honi sa sayaw. “Ang ideya mao ang pag-ubanay,” siya midugang, “ug ang duyog nga pagsayaw maoy epektibong paagi sa pagkab-ot niana.”

Tungod sa maong daw hamiling mga mithi, ikaw tingali mangutana, ‘Unsay daotan sa mga rave?’ Apan adunay laing bahin sa natad sa rave nga angay nimong konsiderahon.

Ang Ngil-ad nga Bahin sa mga Rave

Ang uban nangangkon nga ang alkoholikong ilimnon talagsa rang gamiton diha sa mga rave. Apan, ang droga maoy kasagaran kaayo. “Ang usa mahibulong kon dawaton ba kaha dayon sa publiko ang natad sa rave kon menos pa ang gidaghanon sa droga,” miangkon ang usa ka tigtambong sa rave nga ginganlag Brian. “Siyempre,” siya midugang, “daghang uban pa ang naghunahuna kon molungtad ba kaha ang mga rave kon wala kana.”

Bisan tuod ang marijuana ug LSD nakayuhot ngadto sa pipila ka rave, ang droga nga gipili sa mga tigtambong sa rave morag ang MDMA, nga kasagarang gitawag ug Ecstasy. Ang mga tiggamit nangangkon nga ang Ecstasy medyo hilwas. Sila miinsistir nga nagpalagsik lamang kini kanila sa pagsayaw sa tibuok gabii ug kana nagpasamot sa ilang mga pagbati sa kalalim. Bisan pa niana, ubos sa ulohang balita nga “Popular nga Droga Mahimong Makadaot sa Utok,” ang The New York Times nag-ingon nga ang Ecstasy “mahimong adunay tagdugayng makadaot nga mga epekto diha sa gana sa pagkaon, pagkatulog, buot, pagkamahinaykon ug ubang kalihokan sa utok.” Ug dili lang kay kana ra. “Dihay pipila nga nangamatay gumikan sa Ecstasy,” miangkon si Dr. Howard McKinney, “ug daghang ubang kaso diin ang mga tawo nga nanag-inom ug normal nga dosis nakasinatig paghunong sa pagpitik sa kasingkasing, pagkadaot sa atay o pagkawala sa panimuot.” Uban sa maayong katarongan nga si Dr. Sylvain de Miranda nag-ingon: “Ang mga tigtambong sa rave nga naggamit ug Ecstasy nakigsayaw sa kamatayon.”

Bisan ang organikong mga droga​—sama sa Herbal Acid, Acceleration, herbal Ecstasy, o Rush​—mahimong makadaot. Pananglitan, giangkon nga ubos sa pipila ka kahimtang, ang organikong droga nga Acceleration mahimong makapahinabog pag-atake sa kasingkasing ug bisan kamatayon.

Alang niadtong moinsistir gihapon nga ang mga droga nga gigamit diha sa mga rave dili makadaot, adunay laing punto nga konsiderahon. Ang tiktik sa kapolisan sa Canada nga si Ian Briggs miangkon nga 90 porsiyento sa mga droga nga gibaligya ingong Ecstasy dili gayod tinuod nga Ecstasy. “Kadaghanan niana maoy PCP o ubang peligrosong mga droga,” siya miingon. “Ang mga tawo nga nagbaligya niining maong mga droga walay prinsipyo. Wala na sila diha sa dihang ang mga droga magsugod na sa pag-epekto.”a

Tinuod, ang pipila ka rave tingali wala mogamit ug droga. Bisan pa niana, bisan ang mga tigtambong sa rave moangkon nga kasagarang imposible nga matag-an kon kaha aduna man, daghan, o kadaghanan niadtong motambong sa usa ka rave nailalom sa impluwensiya sa usa ka ilegal nga substansiya.

Ang mga Rave ba Alang Gayod Kanimo?

Sa kinaiyanhon walay daotan sa musika ug pagsayaw, ni sayop ang pagtinguha sa lingawlingaw. Kon buot hunahunaon, ang Bibliya nag-ingon nga adunay “panahon alang sa kangaya” ug usa ka “panahon alang sa pagsayaw.” (Ecclesiastes 3:4, Today’s English Version) Kini usab nagtambag: “Magkalipay . . . sa imong pagkabatan-on.” (Ecclesiastes 11:9) Busa buot sa Maglalalang nga magmalipayon ka! Bisan pa niana, angay nimong hinumdoman nga “ang tibuok kalibotan nahimutang diha sa gahom sa tuman-kadaotang usa,” si Satanas nga Yawa. (1 Juan 5:19) Busa, dili gayod ikahibulong nga ang mga matang sa lulinghayaw nga gihimaya niining kalibotana kasagarang nahugawan sa dili-maayong mga elemento.

Pananglitan, hunahunaa kadtong nagatambong sa mga rave. Sila ba nagasunod sa tambag sa Bibliya nga ‘hinloan ang ilang kaugalingon sa tanang kahugawan sa unod ug espiritu’? (2 Corinto 7:1) Tinuod, ang mga tigtambong sa rave tingali nagpaluyo sa pakigdait, gugma, ug panaghiusa. Apan “ang kaalam nga nagagikan sa itaas” dili lang kay “makigdaiton”; kini “putli” usab. (Santiago 3:15, 17) Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Ang mga prinsipyo ba niadtong tigtambongan sa mga rave kaharmonya sa mga sukdanan nga makaplagan sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya? Buot ko bang mogugol sa tibuok gabii uban niadtong “mga mahigugmaon sa kalipayan inay nga mga mahigugmaon sa Diyos”?’​—2 Timoteo 3:4; 1 Corinto 6:9, 10; itandi ang Isaias 5:11, 12.

Kini maoy hinungdanong mga pangutana nga konsiderahon, kay si Pablo misulat nga “ang daotang pakig-uban nagadaot sa mapuslanong mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Ang pagpakig-uban niadtong nagasalikway sa mga balaod sa Diyos sa ngadtongadto mahiagom sa katalagman, kay ang Bibliya nag-ingon: “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong manggialamon mahimong manggialamon, apan siya nga nakiglabot sa mga buang mahiagom sa kadaotan.”​—Proverbio 13:20.

Ang kamatuoran mao nga daghang rave ang sa pagkatinuod maoy mga salosalo sa droga ug kadtong motambong makaani ug mapait nga mga sangpotanan. Pananglitan, ang pipila ka rave gisulod ug gipasirhan sa mga polis, tungod kay kini gihimo nga ilegal o tungod kay gigamit ang mga droga. Buot ba nimong mahilakip niadtong dili-masinundanon sa balaod? (Roma 13:1, 2) Bisan pag walay pagsupak sa balaod, makatambong ka ba sa maong sayawsayaw ug magpabiling “dili mabulingan sa kalibotan”? (Santiago 1:27) Sanglit ang mga hudyaka, o “gubot nga mga salosalo” (Byington), wala uyoni sa Bibliya, ang imo bang pagtambong sa usa ka rave makapaarang kanimo sa paghupot ug hinlong konsensiya atubangan sa Diyos ug sa mga tawo?​—Galacia 5:21; 2 Corinto 4:1, 2; 1 Timoteo 1:18, 19.

Tin-aw, ang mga Kristohanon kinahanglang magbantay sa kapeligrohan sa mga rave. Apan ayaw wad-a ang paglaom. Aduna gihapon ing daghang lulinghayaw nga imong mapahimuslan. Pananglitan, daghang pamilya taliwala sa mga Saksi ni Jehova ang naghikay ug maayong mga panagtapok.b Pinaagi sa mainampingong pagplano ug pagdumala, kini magpabati sa tanang nanambong nga narepreskohan sa espirituwal ug pisikal. Labi pang hinungdanon, ang panagkauban nga makapalig-on makapahimuot kang Jehova, “ang malipayong Diyos,” kinsa buot nga ang iyang katawhan magmaya.​—1 Timoteo 1:11; Ecclesiastes 8:15.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 26]

Unsa ang “Techno”?

Sa yanong pagkasulti, ang techno nagtumong sa elektronikong honi sa sayaw. Naglakip kini sa daghang estilo. Kadaghanang tawo magbatbat sa techno ingong maganayon, sanglit kasagaran kini moabot ug tali sa 115 ug 160 ka kompas kada minuto.

“Alang sa wala pa masinati,” matod sa The European, “ang techno morag mga kasaba nga madungog nimo sa dihang naglingkod ka sa silya sa dentista, dinuyogan sa mga kasaba nga imong mahanduraw nga madungog sa gabii nga gilaglag ang Sodoma ug Gomora.” Bisan pa niana, ang pipila ka mamiminaw nahaylo sa makanunayong kompas sa techno. “Alang kanako,” matod sa 18-anyos nga si Christine, “kining maong honi naghatag kanako ug pagbati sa walay-kinutobang kagawasan ug independensiya.” Si Sonja mibatig susama. “Sa sinugdan,” siya miangkon, “wala gayod ako makagusto sa honi nga techno. Apan sa sige nimog paminaw niana, labi pa nimong madawat kana. Kon pakusgan nimo kana pag-ayo, dili ka makalingkawas gikan sa nagatagubtob nga kompas niana. Molihok ka nga awtomatiko. Kon dili ka mag-amping, ang kompas magkontrolar sa tibuok nimong lawas.” Si Shirley, nga nag-edad ug 19, mas lalom ug pagsabot sa techno. “Dili kini kay honi lamang,” matod niya. “Kini maoy tibuok paagi sa pagkinabuhi, nga gipahayag diha sa sapot ug pinulongan.”

Ang mga Kristohanon nagtinguha nga ‘padayon nga tinoon kon unsa ang dalawaton sa Ginoo.’ (Efeso 5:10) Busa, kinahanglang magmabinantayon sila sa techno sama sa buhaton nila sa ubang estilo sa musika. Kon nakaplagan nimong nadani ka sa techno, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Sa unsang paagi kining maong estilo sa musika nag-apektar kanako? Nakapabati ba kini kanako nga malipayon, kalmado, ug malinawon? O kini ba nakapapikal kanako, basin nakapayugot pa o nakapapukaw sa imoral nga mga hunahuna? Ang ako bang pagkadani niining maong estilo sa musika nagpasuod kanako sa estilo sa pagkinabuhi niini? Matental ba ako sa pagtambong sa rave aron madungog kining maong estilo sa musika o mosayaw duyog niini?’

Sa pagkatinuod, ang hinungdanong punto mao kini: Bisan unsa pa ang imong gusto nga honi, ayaw kanag tugoti nga modaot sa imong relasyon sa imong langitnong Amahan.