Mga Kristohanon ug ang Kasta

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA INDIA

UNSAY mosantop sa hunahuna sa dihang madungog nimo ang ekspresyong “sistema sa kasta”? Tingali mahunahunaan nimo ang India ug ang minilyon nga wala masakop sa kasta​—ang mga outcaste. Bisan tuod bahin sa Hindu nga relihiyon ang sistema sa kasta, ang mga Hindu nga tigreporma nakigbisog aron mapapha ang mga epekto niini diha sa mas ubos nga mga kasta ug sa mga wala masakop sa kasta. Tungod niini, unsay imong ikasulti kon madungog nimo nga ang sistema sa kasta ginatuman bisan diha sa mga iglesya nga nag-angkong Kristohanon?

Posibleng Sinugdanan sa Sistema sa Kasta sa India

Ang pagbahinbahin sa katawhan ngadto sa mga hut-ong sa katilingban diin ang uban mibating labaw wala lamang mahitabo sa India. Ang tanang kontinente nakasinati ug pagpihigpihig sa matang sa usa ka dagway o sa lain. Ang nakapalahi sa sistema sa kasta sa India mao ang kamatuoran nga kapin sa 3,000 ka tuig kanhi, ang usa ka pamaagi sa katilingbanong pagpangulipon gilangkob sa relihiyon.

Bisan tuod ang sinugdanan sa sistema sa kasta wala gayod matino, ang ubang awtoridad nagsubay sa sinugdanan niini ngadto sa karaang sibilisasyon sa Indus Valley sa modernong Pakistan. Ang arkeolohiya daw nagpakita nga ang unang mga molupyo didto sa ulahi nabuntog sa mga tribo gikan sa amihanang-kasadpan, sa kasagarang gitawag nga “Aryan nga paglalin.” Sa iyang librong The Discovery of India, si Jawaharlal Nehru nagtawag niini nga “ang unang dakong paghiusa ug pagsagol sa kultura,” nga gikan niana mitungha “ang Indian nga mga rasa ug ang lintunganayng Indian nga kultura.” Apan, kini nga paghiusa wala moresulta sa pagkamanagsama sa rasa.

Ang The New Encyclopædia Britannica nag-ingon: “Ang mga Hindu maoy hinungdan sa pagdaghan sa mga kasta (jātis, sa literal ‘mga pagkahimugso’) pinaagi sa pagbahin pag-usab sa upat ka matang, o mga varna, tungod sa pagminyoay (nga gidili sa mga basahon sa Hindu bahin sa balaod sa diyos). Apan, ang modernong mga teorista mokiling sa paghunahuna nga ang mga kasta naggikan sa mga kalainan sa rituwal nga mga tulumanon sa pamilya, mga kalainan sa rasa, ug sa lainlain ug giespesyalisar nga mga trabaho. Daghang modernong mga eskolar ang nagduhaduha usab kon ang yanong sistema sa varna maoy teoretikanhong sosyo-relihiyosong mithi lamang ug nagpasiugda nga ang komplikado kaayong pagbahinbahin sa Hindu nga katilingban ngadto sa duolan sa 3,000 ka kasta ug mga gagmayng kasta lagmit naglungtad bisan sa karaang kapanahonan.”

Sulod sa usa ka yugto sa panahon ang pagminyoay nahitabo tali sa mga matang, ug ang kanhing mga pagpihig pinasikad sa kolor sa panit wala na kaayo panumbalinga. Ang estriktong mga lagda nga nagmando sa kasta maoy relihiyosong kaugmaran sa ulahi, nga gipahayag diha sa Vedic nga kasulatan ug sa mga Kodigo (o mga Prinsipyo) ni Manu, usa ka maalamong Hindu. Ang mga Brahman nagtudlo nga ang mas tag-as nga mga kasta natawo nga may kaputli nga nagpalahi kanila gikan sa mas ubos nga mga kasta. Ilang gitisok diha sa mga Sudra, o kadtong anaa sa mas ubos nga kasta, ang pagtuo nga ang ilang ubos nga trabaho maoy gibaod-sa-Diyos nga silot tungod sa daotang mga buhat nga gihimo sa kanhing paglungtad ug nga ang bisan unsang pagsulay nga bungkagon ang babag sa kasta maghimo kanilang walay kasta. Ang pagminyoay, pagsalo sa pagpangaon, paggamit sa samang suplay sa tubig, o pagsulod sa samang templo ingong Sudra magpahinabo sa usa ka tawo sa mas taas nga kasta nga mawad-an ug kasta.

Kasta sa Modernong Kahimtang

Human makab-ot ang independensiya niadtong 1947, ang sekular nga gobyerno sa India nagmugna ug usa ka batakang balaod nga naghimo sa pagpihig sa kasta nga usa ka kriminal nga sala. Nakaamgo nga nadisbentahaan ang mas ubos ug kasta nga mga Hindu sulod sa kasiglohan, ang gobyerno naghimog balaod sa pagreserbag mga puwesto diha sa gobyerno ug mga puwesto nga napili pinaagi sa eleksiyon ingon man sa mga katungdanan diha sa edukasyonal nga mga institusyon, alang sa tinudlong mga kasta ug mga tribo.a Usa ka termino nga gigamit alang niining mga grupoha sa Hindu mao ang “Dalit,” nga nagkahulogang “dinaogdaog, linupigan.” Apan ang usa ka ulohang balita sa mantalaan ning bag-o pa nag-ingon: “Ang Dalit nga mga Kristohanon Naghangyog mga Reserbasyon [mga puwesto sa trabaho ug sa unibersidad].” Sa unsang paagi nahitabo kini?

Ang daghang benepisyo sa gobyerno nga gihatag ngadto sa ubos-ug-kasta nga mga Hindu gipasikad sa kamatuoran nga sila nag-antos sa inhustisya tungod sa sistema sa kasta. Busa gipangatarongan nga ang mga relihiyon nga wala magtuman sa sistema sa kasta dili makadahom niini nga mga benepisyo. Ang Dalit nga mga Kristohanon nag-ingon nga tungod kay sila mas ubos ug kasta, o sinalikway sa katilingban, nga mga kinabig, ingnon ta sa Dalit nga mga Kristohanon, sila usab nakasinatig pagpihig, dili lamang gikan sa mga Hindu kondili usab gikan sa ilang ‘kaubang mga Kristohanon.’ Tinuod ba kini?

Mga Misyonaryo sa Kakristiyanohan ug ang Kasta

Daghang Hindu ang nakabig sa Portuges, Pranses, ug Britanikong mga misyonaryo, sa Katoliko ug Protestante, sulod sa kolonyal nga kapanahonan. Ang mga tawo gikan sa tanang kasta nahimong Kristohanon sa ngalan lamang, ang pipila ka magwawali nagdani sa mga Brahman, ang uban sa mga Sinalikway sa Katilingban. Unsay epekto sa pagtulon-an ug panggawi sa mga misyonaryo diha sa nakagamot pag-ayo nga pagtulon-an sa kasta?

Bahin sa Britaniko sa India, ang awtor nga si Nirad Chaudhuri nag-ingon nga diha sa mga simbahan “ang Indian nga kongregasyon dili mahimong molingkod tupad sa mga Uropanhon. Ang kaamgohan sa rasanhong pagkalabaw nga niana nagsukad ang Britanikong pagmando sa India wala matago sa Kristiyanidad.” Nagpakita sa mao gihapong tinamdan, sa 1894 usa ka misyonaryo nagtaho ngadto sa Hunta sa Langyawng mga Misyon sa Tinipong Bansa nga ang pagdani sa mas ubos ug kasta nga mga tawo “nagtigom ug basura diha sa Simbahan.”

Tin-aw, ang pagbati sa rasanhong pagkalabaw sa bahin sa unang mga misyonaryo ug ang paghiusa sa Brahmanikong hunahuna uban sa mga pagtulon-an sa simbahan sa panguna maoy responsable sa sistema sa kasta nga dayag nga gituman sa daghang gitawag konohay nga mga Kristohanon sa India.

Ang Kasta Diha sa mga Iglesya Karon

Ang Katolikong Arsobispo George Zur, samtang nagpakigpulong sa Komperensiya sa Katolikong mga Obispo sa India niadtong 1991, miingon: “Ang mga kinabig sa tinudlong mga kasta gitratar ingong ubos nga kasta dili lamang sa taas nga kasta nga mga Hindu kondili sa taas nga kasta usab nga mga Kristohanon. . . . Ang lainlaing mga dapit gigahin alang kanila diha sa mga simbahan sa parokya ug sa mga sementeryo. Ang pagminyoay tali sa mga kasta wala uyoni . . . Ang kasteyismo kaylap taliwala sa mga klero.”

Si Obispo M. Azariah, sa Iglesya sa Habagatang India, usa ka Nahiusang Protestanteng Iglesya, miingon diha sa iyang librong The Un-Christian Side of the Indian Church: “Busa ang Tinudlong mga Kasta (Dalit) nga mga Kristohanon gipihig ug gidaogdaog sa kaubang mga Kristohanon sulod sa lainlaing simbahan dili tungod kay sala nila kondili tungod kay natawo sila sa ubos nga kasta, bisan pag sila maoy ikaduha, ikatulo o ikaupat nga kaliwatan nga mga Kristohanon. Ang taas ug kasta nga mga Kristohanon nga diyutay lamang diha sa Iglesya nagdala sa ilang mga pagpihig sa kasta bisan human sa sunodsunod nga kaliwatan, nga wala maapektohi sa Kristohanong pagtulon-an ug tulumanon.”

Usa ka pagsusi sa gobyerno sa mga suliran sa naiwit nga mga matang sa India, nga nailhan ingong Mandal nga Komisyon, nakakaplag nga ang nag-angkong mga Kristohanon sa Kerala nabahin “ngadto sa lainlaing etnikong mga grupo pinasikad sa ilang kagikan nga kasta. . . . Bisan human sa pagkakabig, ang mga kinabig sa mas ubos nga kasta padayong gitratar nga mga Harijanb . . . Ang Siryanhon ug Pulaya nga mga membro sa mao gihapong Iglesya naghimog relihiyosong mga rituwal nga bulag diha sa magkalahing mga tinukod.”

Ang balita sa Indian Express sa Agosto 1996 nag-ingon bahin sa Dalit nga mga Kristohanon: “Sa Tamil Nadu, sila gipalain pagpuyo sa mas taas nga mga kasta. Sa Kerala, sila sa katibuk-an maoy walay yuta nga mga mamumuo, ug nagtrabaho alang sa Siryanhong mga Kristohanon ug ubang yutaan nga mas tag-as ug mga kasta. Wala gayoy pagsalo sa pagpangaon o pagminyoay tali sa mga Dalit ug sa Siryanhong mga Kristohanon. Sa daghang kaso, ang mga Dalit mosimba sa ilang kaugalingong mga simbahan, nga gitawag ug ‘Pulaya nga simbahan’ o ‘Paraya nga simbahan.’” Kini maoy mga ngalan sa gagmayng mga kasta. Ang Iningles nga porma sa “paraya” maoy “pariah.”

Mga Reaksiyon sa Pagkadiskontento

Ang mga grupo sa laykong mga aktibista, sama sa FACE (ang Forum Against Christian Exploitation), nangitag mga benepisyo sa gobyerno alang sa Kristohanong mga Dalit. Ang pangunang gihunahuna mao ang tabang nga salapi alang sa Kristohanong mga kinabig. Apan, ang uban naghunahuna bahin sa pagtratar diha sa simbahan. Sa usa ka sulat ngadto kang Papa Juan Paulo II, ang mga 120 nga mipirma nag-ingon nga sila “misagop sa Kristiyanidad aron mapahigawas gikan sa sistema sa kasta” apan wala sila tugoti sa pagsulod sa simbahan sa balangay o pagpakig-ambit sa mga serbisyo. Gipugos sila sa pagtukod ug mga balay ubay sa usa ka karsada nga walay taas ug kasta nga Kristohanon​—ug walay kura paroko​—nga mitaak didto sukad masukad! Ang mabalak-on usab nga Katolikong babaye miingon: “Hinungdanon gayod kanako nga ang akong anak lalaki moeskuyla sa maayong kolehiyo. Apan mas hinungdanon nga ilhon siya nga sama ra sa iyang [Katolikong] mga igsoon sa pagtuo.”

Bisan tuod ang uban naningkamot sa pagpaarang-arang sa kahimtang sa Dalit nga mga Kristohanon, daghan ang nawad-ag pailob. Ang politikanhong mga partido sama sa Vishwa Hindu Parishad (Organisasyon sa Hindu sa Kalibotan) naningkamot sa pagpabalik sa Kristohanong mga kinabig ngadto sa Hindu nga panon. Ang Indian Express nagtaho ug usa ka seremonyas nga gitambongan sa 10,000 ka tawo, nga niana kapin sa 600 sa maong “Kristohanon” nga mga pamilya ang misagop pag-usab sa Hinduismo.

Ang Tinuod nga Kristohanong Dalan

Kon ang mga misyonaryo sa mga organisasyon sa iglesya nagtudlo pa sa mga pagtulon-an ni Kristo nga gipasikad sa gugma, wala untay “Brahman nga mga Kristohanon,” walay “Dalit nga mga Kristohanon,” walay “Paraya nga mga Kristohanon.” (Mateo 22:​37-40) Wala untay lahi nga mga simbahan alang sa mga Dalit ug magkasalo unta pagpangaon. Unsa kining nakapahigawas nga pagtulon-an sa Bibliya nga nagbuntog sa mga panaglahi sa matang?

“Kay si Jehova nga imong Diyos maoy Diyos sa mga diyos . . . , nga walay pinalabi ni modawat ug hiphip.”​—Deuteronomio 10:​17.

“Karon ako maawhagong magtambag kaninyo, mga igsoon, pinaagi sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Kristo nga kamong tanan magapamulong diha sa panag-uyon, ug nga angayng walay panagkabahin taliwala kaninyo, apan nga kamo unta sibong magkahiusa diha sa samang kaisipan ug diha sa samang dalan sa panghunahuna.”​—1 Corinto 1:10.

“Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma taliwala kaninyo.”​—Juan 13:35.

Ang Bibliya nagtudlo nga ang Diyos naghimo sa tanang tawo gikan sa usa ka tawo. Nag-ingon usab kini nga ang tanang kaliwat nianang usa ka tawo kinahanglang ‘mangita sa Diyos ug makakaplag kaniya, bisan pag siya dili halayo gikan sa matag usa kanato.’​—Buhat 17:​26, 27.

Sa dihang ang mga panaglahi sa matang nagsugod sa pagyuhot sa unang Kristohanong kongregasyon, ang magsusulat nga si Santiago, ubos sa pagdasig, dayag nga nagsaway niana. Siya miingon: “Kamo adunay pagpalahi-lahig hut-ong taliwala sa inyong kaugalingon ug nahimo kamong mga maghuhukom nga nagapakanaog ug tuman-kadaotang mga desisyon, dili ba mao man?” (Santiago 2:​1-4) Ang tinuod nga Kristohanong pagtulon-an dili motugot sa bisan unsang dagway sa sistema sa kasta.

Ang Panginahanglan Alang sa Bag-ong Kalibotang Hunahuna

Minilyong Saksi ni Jehova ang andam sa pag-usab sa ilang kanhing mga pagtulon-an ug mga panggawi nga nakat-onan gikan sa lainlaing mga relihiyon. Ang mga pagtulon-an sa Bibliya naglangkat gikan sa ilang mga kasingkasing ug mga hunahuna sa mga pagbati sa pagkalabaw o pagkaubos, kini kaha nakagamot sa kolonyal nga pagpanakop, rasa, pagpihig sa rasa, o sa sistema sa kasta. (Roma 12:​1, 2) Sila adunay tin-awng pagsabot sa gitawag sa Bibliya nga “usa ka bag-ong yuta,” diin “magapuyo ang pagkamatarong.” Pagkamahimayaong palaaboton alang sa nagaantos nga katawhan sa yuta!​—2 Pedro 3:13.

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 25]

“Ang Diyos dili mapihigon, apan sa matag nasod ang tawo nga magakahadlok kaniya ug magabuhat ug pagkamatarong dalawaton kaniya.”—Buhat 10:​34, 35

[Kahon/Hulagway sa panid 23]

Sama sa Unsa ang Bation?

Oo, sama sa unsa ang bation kon trataron ingong wala masakop sa kasta sa mga tawo nga nag-angkong mga Kristohanon? Usa ka Kristohanon, kansang mga katigulangan nakabig gikan sa mas ubos nga kasta sa Hinduismo nga nailhang Cheramar o Pulaya, nag-asoy sa usa ka insidente nga nahitabo sa iyang pinuy-anang estado sa Kerala pipila ka tuig kanhi:

Gidapit ako sa kasal diin ubay-ubay sa mga bisita maoy mga membro sa iglesya. Sa dihang nakita nila ako sa salosalo, nahitabo ang kasamok, ug kadtong mga membro sa Ortodokso nga Siryanhong Iglesya miingon nga dili sila magpabilin sa salosalo gawas kon molakaw ako, sanglit dili sila makigsalo sa usa ka pulayan. Sa dihang ang amahan sa pangasaw-onon wala magpadala sa ilang ultimatum, mibiya silang tanan sa salosalo. Human sa ilang pagbiya, gidalit ang pagkaon. Apan kadtong nagsilbi diha sa mga lamesa wala mokuha sa dahon sa saging nga akong gikan-an ug wala mohinlo sa akong lamesa.

[Hulagway]

Usa ka kasagarang simbahan sa Habagatang India, diin ang mas ubos nga kasta lamang ang magtigom