“Orthodontics”—Unsay Nalangkit?

IMPORTANTE ang imong mga ngipon! Imong gikinahanglan kini sa pagkaon ug pagsulti, ug kini usab maoy importanteng bahin sa usa ka matahom nga pahiyom o katawa.

Ang ngipong hiwi magpalisod sa pag-usap sa pagkaon, makadugang sa sakit sa lagos, ug mahimong hinungdan sa mga depekto sa pagsulti. Ang mga eksperto nakamatikod usab nga ang ngipong hiwi mahimong sosyal nga depekto alang sa uban, sanglit maglisod sila sa pagpadayag sa ilang kaugalingon tungod kay sila nagtuo nga ang ilang pahiyom madaot tungod sa ilang mga ngipon.

Unsay mahimo kon ang imong mga ngipon dili tul-id? Kinsay makatabang kanimo? Sa unsang edad? Unsang matang sa pagtambal ang mahimong gamiton? Masakit ba kini? Kinahanglan ba kini sa tanang panahon?

Usa ka Sanga sa Dentistriya

Ang sanga sa dentistriya nga nakiglabot sa maong mga problema gitawag ug orthodontics. May kalabotan kini sa pagtul-id sa mga depekto sa ngipon.

Unsa ang pangunang mga trabaho sa orthodontics? May kalabotan kini sa pagdayagnos ug pagsanta sa mga problema maingon man sa paghimog mga gamit alang sa pagtul-id.

Ang nagpunsisok, dili-tupong, ug nanuybong mga ngipon maoy usa na ka problema bisan sa mga tawo sa karaang mga panahon, ug ang mga pagsulay sa pagtambal maoy balik pa labing menos sa ikawalong siglo W.K.P. Sa katingalahan ang pulidong pagkagamang unang mga brace o igpanghugot sa ngipon nadiskobrehan sa Grego ug Etruscan nga mga kaplag sa arkeolohiya.

Karong adlawa, diha sa kadaghanang bahin sa kalibotan, ang espesyalistang mga dentista nga gitawag ug mga orthodontist nagtambal sa mga problema nga nalangkit sa hiwing mga ngipon. Sila kinahanglang adunay igong kahibalo sa pagtubo ug pag-ugmad sa mga ngipon ug sa mga apapangig ug sa naglibot nga kaunoran ug mga tisyu.

Kon Unsay Mahimo sa Orthodontics

Ang orthodontics mahimong ikahubit ingong “ang natad sa dentistriya nga nagtagad sa pagdumala, pagtultol ug pagtul-id sa nagtubo ug hingkod nga mga katukoran sa nawong ug mga ngipon.” Kini naglakip sa “pagpasibo sa koneksiyon tali sa mga ngipon ug sa mga bukog sa nawong pinaagi sa pagpadapat sa mga puwersa ug/o sa pagdasig ug pagpatungod pag-usab sa nagaobrang mga puwersa sulod sa dapit sa bagolbagol-nawong.” Oo, usa ka teknikal nga hubit, apan husto.

Busa sa orthodontics, ang mga puwersa ipugos diha sa mga ngipon o sa mga katukoran sa palibot niini. Kini ginahimo pinaagi sa pinatuyog-himo nga mga gamit nga magtul-id sa partikular nga mga problema sa matag pasyente, nga magduso sa ngipon ug bisan mga bukog sa hustong posisyon.

Diha sa bukog palibot sa mga ngipon, adunay mga selula nga gitawag ug mga osteoclast ug ubang mga selula nga gitawag ug mga osteoblast. Tungod sa mga puwersa nga namugna sa mga brace, ang mga osteoclast gipatrabaho sa dapit nga gipahugtan, aron ang bukogon nga tisyu mabungkag. Diha sa mga dapit nga gipahugtan, ang lihang masumpayan sa bag-ong bukog nga naporma sa mga osteoblast. Niining paagiha ang mga ngipon hinayhinayng moirog.

Dili ba sabal man ang pagsul-ob ug langyawng gamit nga hinimo sa alambre, salong, ug bisan pa tingalig mainat-inat diha sa baba sulod sa mga bulan? Sa dihang ang kasangkapan ipahaom o ipasibo, sa sinugdan kini makahasol; apan sa ngadtongadto, maanad ra ang usa niini. Sa teoriya, ang tanan maanad ra sa paggamit ug mga brace.

Kanus-a Angay Tambalan ang Usa ka Tawo?

Dili tanang kahimtang nga morag nagpaila ug mga depekto sa pagpaak, o suhi nga mga ngipon, diha sa mga bata madala ngadto sa pagkahamtong. Ang ubang mga matang sa dili hustong pagkaposisyon sa mga ngipon daw motupong ra sa kaugalingon. Sa pagkatinuod, gikan sa paghingo sa mga ngipon sa pagkabata ngadto sa permanenteng mga ngipon, ang permanenteng mga ngipon sa may atubangan sa baba kiling nga magpunsisok, sanglit kini mas dagko kay sa mga ngipon nga gipulihan niini.

Apan, inigpanghingo sa mga bag-ang, nga pulihan sa permanenteng mga ngipong bicuspid, mausab ang posisyon sa mga ngipon. Pinaagi sa paggamit ug puwersa diha sa katukoran sa unod, ang mga ngipon motupong ra sa ilang kaugalingon. Busa kon usa ikaw ka ginikanan, ayawg kabalaka kon nakamatikod ka nga ang permanenteng mga ngipon sa imong anak sa sinugdan morag nagkasuhi sa pagtubo. Ang usa ka orthodontist makatino kon adunay kinahanglang himoon.

Ang mga orthodontist lainlain ug opinyon kon kanus-a tambalan ang batan-ong mga pasyente. Ang uban moingon nga sa linghod nga edad (4-6 anyos). Ang uban moingon sa ulahi na, sa hapit nang matapos pagtubo sa panahon sa pagkatin-edyer (12-15 anyos). Ang uban pa moingon sa mga tungatunga.

Dili Alang Lamang sa mga Bata

Apan, ang orthodontics dili alang lamang sa mga bata. Ang hiwi nga mga ngipon mahimong hinungdan sa daghang problema, bisan sa pagkahamtong. Ang paagi sa imong pagpahiyom matul-id nga walay limite sa edad kon ang mga ngipon ug ang mga katukoran nga gitugkan sa mga ngipon malig-on pa.

Unsang mga problema ang ipahinabo sa hiwi nga mga ngipon? Labing menos tulo ka matang: (1) mga problema may kalabotan sa panagway; (2) mga problema sa paglihok, lakip sa mga kalisod sa paglihok sa apapangig (sakit ug kakulag koordinasyon sa kaunoran), mga problema sa pag-usap, ug mga problema sa paglitok ug pagsulti; (3) dakong kapeligrohan sa kadaot tungod sa nagbansiwag nga mga ngipon ug usab dakong kapeligrohan sa sakit sa mga tisyu duol sa ngipon (sakit sa lagos) ug pagkadunot sa ngipon maingon man pagkadaot ug pagkapudpod sa ngipon nga gipahinabo sa suhi nga ngipon.

Dugang pa, gilangkit sa ubang mga eksperto ang pagkasuhi sa mga ngipon uban sa mga problema sa posisyon sa taludtod (ilabina sa dapit sa liog) ug mga problema sa pag-obra sa kaunoran sa ubang mga bahin sa lawas. Apan sa unsang paagi ihatag ang pagtambal? Ug hangtod kanus-a kini molungtad?

Gidugayon ug mga Paagi sa Pagtambal

Kon nagtuo ka nga ikaw o usa sa imong mga anak nagkinahanglan ug usa ka orthodontist, kinahanglang mopili ka ug usa nga imong kasaligan. Lainlain ang gidugayon sa pagtambal segun sa kagrabehon sa problema ug sa teknik nga gamiton, apan lagmit molungtad kini ug daghang bulan, tingali mga tuig pa.

Sa kasayon, atong mabahin ang mga gamit sa pagtambal sa duha ka grupo: matangtang nga mga gamit ug nakapondong mga gamit. Samtang ang mga gamit nga matangtang mahimong tangtangon ug ikaulig balik sa pasyente, ang nakapondong mga gamit sa literal isemento diha sa mga ngipon ug makahimo sa mas malisod nga mga paglihoklihok sa mga ngipon.

Ang panukiduki nakahimog dagkong mga kauswagan sa natad sa aesthetics, mao nga karong adlawa adunay daghang natural tan-awon nga mga gamit. Ang uban dili-makita tungod kay sama kinig kolor sa mga ngipon, ug ang uban, nga gitaod sa ilalom nga kilid sa ngipon diha nianang gitawag nga lingual position, buyon sa dila, magpabiling dili-makita. Ang maong mga teknik gitawag ug dili-makitang orthodontics.

Sa kadaghanan sa malisod nga mga kaso, kon dili makuha sa orthodontist ang gitinguhang resulta pinaagi sa mga brace, siya tingali mangayog tabang sa usa ka siruhano nga espesyalista sa mga sakit sa baba ug nawong. Himoon niya ang usa ka operasyon nga literal nga mag-irog sa mga bukog nga nagporma sa nawong.

Karong adlawa, ang orthodontics makatagbaw sa daghang panginahanglan niadtong adunay mga problema sa ngipon ug sa apapangig, lakip niadtong nagtinguha sa pagpahiyom nga dili mabalaka sa ilang mga ngipon. Siyempre, kon ang usa ka tawo mohukom sa pagpahimulos sa orthodontics o dili maoy usa ka personal nga desisyon.

Sa pagkakaron, angayng atubangon sa mga tawo ang pisikal nga mga dili-kahingpitan, ang pipila niini mahimong maalibyohan sa mga paagi sa pagtul-id. Bisan pa niana, kita makalaom sa panahon sa bag-ong kalibotan sa Diyos sa dihang iyang bug-os ug dayon nga wagtangon ang tanang epekto sa pagkadili-hingpit, lakip niadtong sa baba. Dayon, diha niana nga bag-ong sistema sa hingpit nga panglawas, ang matag usa kanato makatanyag nga masaligon ug usa ka mainit, mahigalaong pahiyom sa tanan nga atong masugatan.

Mahitungod nianang panahona, ang Bibliya nagtagna bahin nianang panahona: “Ang tibuok yuta magapahulay, nga walay kabaldahan. Ang mga tawo magmalipayon sa masadyaong mga pagsinggit.” (Isaias 14:7) Sa pagkamatuod, ang maong panaglipay ug panagsadya pagaubanan sa matahom nga mga pahiyom!

[Mga hulagway sa panid 25]

Mga displey sa mga brace nga gidisenyo sa (1) pag-irog sa mga bag-ang paatras ug (2) pagdasig sa pagtubo sa apapangig

1

2

[Hulagway sa panid 26]

Mga brace nga gidisenyo aron modapat ang pagpaak