Usa ka Robot Nagsuhid sa Mars

ANG akong pamilya ug ako mahinamong nagsud-ong samtang ang roket nga nagdala sa Mars Pathfinder nga salakwanang misupot gikan sa lansaranan niini sa Cape Canaveral, Florida. Kami naghunahuna, ‘Molampos kaha kini sa paglanding sa Mars? Unsang bag-ong mga diskoberiya ang nagpaabot?’

Ang kabalaka alang sa kalamposan sa Pathfinder gibase sa bahin sa miaging duha ka misyon paingon sa Mars, pinaagi sa Mars Observer ug Mars 96, nga ang duha napakyas. Dugang pa, ang Pathfinder misulay sa wala pa mahitabo sukad nga malisod nga paglanding.

Ang salakwanang nagsugod sa pagsulod sa atmospera sa Mars sa duolan sa 27,000 kilometros matag oras. Human magbukhad ug parakyot aron mohinay kini ug unya mopaubos sa altitud nga mga 98 metros, nagpasupot kinig mga roket aron mohinay pa gayod kini. Kasamtangan, usa ka nanalipod nga hapin sa dagkong mga air bag nga puno sa gas ang gitagana alang sa salakwanang. Sa Hulyo 4, 1997, sa gikusgon nga 65 kilometros matag oras, ang Mars Pathfinder mitugpa sa nawong sa Mars.

Ang unang pag-untol nagpasaka sa salakwanang ug mga 15 ka metros. Human mountol pag-usab ug mga 15 ka beses nga samag dako nga bolang gamiton sa baybayon, kini mihunong. Dayon ang mga air bag mihiyos ug mikupos. Bisan tuod gidisenyo nga mopatindog sa kaugalingon niini kon gikinahanglan, ang Pathfinder milanding nga nagtindog. Sa kataposan, mipagula kini sa samag bulak nga mga gihay niini, nga nagpadayag sa siyentipikong mga instrumento, mga antena sa radyo, mga solar panel, ug usa ka de-motor nga sakyanan nga ginganlag Sojourner.

Pagsusi sa Mars

Sa wala madugay ang kamera sa Pathfinder nag-aninaw sa palibot nga talan-awon. Nahimutang sa usa ka dakong patag nga ginganlag Chryse Planitia, nga nagkahulogang “Kapatagan sa Bulawan,” duol sa usa ka dapit nga gitawag ug Ares Vallis, o “Walog sa Mars,” ang Pathfinder nagpakita ug batoon, bungtoron nga nawong ug lagyong kabungtoran​—angayang suhiron sa Sojourner. Kining may katakos nga gamayng robot, 65 sentimetros ang gitas-on, mihimog makitang mga pagsusi pinaagi sa kamera niini ug pagsukod sa gidaghanon sa kemikal nga mga elemento diha sa mga bato ug mga yuta pinaagi sa usa ka spectrometer.

Ang mga siyentipiko ug mga inhenyero sa maong misyon nagsugod sa pagsuhid pinaagi sa Sojourner. Sanglit ang mga signal sa radyo dangtag daghang minutos sa pagbiyahe tali sa Yuta ug Mars, ang mga operitor sa misyon dili makadrayb nga direkta sa Sojourner. Busa ang Sojourner nag-agad pag-ayo sa kaugalingong katakos niini sa paglikay sa mga kapeligrohan sa nawong sa Mars. Gihimo kini pinaagi sa paggamit ug mga laser beam sa pagtino sa gidak-on ug nahimutangan sa mga bato sa agianan niini. Dayon ang kompiyuter niini magmando niini sa pagdrayb latas sa mga bato kon kini gagmay ra o moliko kon kini dagko ra kaayo.

Pagsuroysuroy ug Diskoberiya

Ang mga taho sa mantalaan ug mga magasin naglingaw sa minilyon sa mga hulagway sa Pathfinder sa nawong sa Mars. Samtang ang bag-ong mga talan-awon gikan sa Mars moabot, ang mga tawo sa yuta nalingaw sa kataw-anang mga lihok sa nagsuroysuroy nga de-motor nga sakyanan, naikag sa buloknong mga talan-awon sa kabatoan ug kabukiran, ug nahingangha sa mga talan-awon sa mga panganod ug mga pagsalop sa adlaw diha sa langit sa Mars. Panahon sa unang bulan sa misyon, ang Web page sa Pathfinder diha sa Internet nagrekord ug kapin sa 500 ka milyong pagkontak gikan sa mga tawo nga interesado sa mga kalihokan sa salakwanang.

Ang Pathfinder nagpatunghag daghan kaayong impormasyon, nga misaylo pa gani sa mga panahom sa mga siyentipiko sa maong misyon. Kini bisan pa sa pag-obra diha sa mga temperatura nga gikan sa halos makapabagtok sa tubig, 0 grado Celsius, ngadto sa bugnaw kaayo nga -80 grado Celsius. Unsay gibutyag niining maong misyon?

Ang mga kamera ug mga instrumento nakadiskobre ug mga bato, mga yuta, ug dala sa hangin nga abog nga lainlaig kemikal nga komposisyon, kolor, ug grano, nga nagpakita nga ang makuti geolohikong mga proseso naglihok sa Mars. Ang gagmayng mga bungdo sa palibot nga talan-awon nagpamatuod sa pagkatigom sa dili-dasok nga balas nga gipadpad sa amihanan-sidlakang hangin. Ang langit nagpasundayag ug una-kadlawon nga mga panganod nga gilangkoban ug mga partikulo sa tubig nga yelo. Samtang nahanaw ang mga panganod ug kadlawon na, ang langit nakabaton ug pulahong bulok tungod sa pinong abog diha sa atmospera. Usahay, ang gagmayng mga alimpulos sa abog, mga alimpulos sa hangin ug abog, molabay sa salakwanang.

Ang Mars Pathfinder literal nga naglingaw kanato sa usa ka kasinatian nga sa literal wala niining kalibotana. Ang Tinipong Bansa ug Hapon nagplano ug dugang mga misyon paingon sa Mars latas sa sunod nga dekada. Usa ka tiglibot sa planeta, ang Mars Global Surveyor, nakaabot na sa Mars aron sa paghimo ug ubang siyentipikanhong mga pagsusi. Sa pagkatinuod, mas masinati nato ang Mars samtang atong liboton ang pula nga planeta pinaagi sa mga mata sa robot nga salakwanang.​—Tinampo.

[Mga hulagway sa panid 26]

Paglupad

Pagtugpa

Sa Mars

[Credit Line]

Tanang letrato: NASA/JPL