Ang Hunahuna sa Bibliya

“Peligroso Kaayong mga Esport”—Angay Mo Bang Ipameligro ang Imong Kaugalingon?

“NIINING MGA ADLAWA NAGKADAGHAN KANATO ANG DILI NA MGA TUMATAN-AW LAMANG KONDILI AKTUWAL NANG MIAPIL SA PAGPARAKAYDA, PAGLUGSONG SA MGA BUKID GINAMIT ANG PISI, PAGPANAKAYAN AGI SA MGA BUSAY UG PAGSALOM SA DAGAT KAUBAN ANG MGA IHO.”​—THE WILLOW GLEN RESIDENT NGA MANTALAAN.

KINI nga komento naghubit sa nag-uswag nga kamahiligon sa mga tawo sa mga esport. Ang dakong pagsulbong sa popularidad sa maong mga kalihokan sama sa skydiving, pagkatkat sa yelo, paragliding, ug BASE jumpinga nagbanaag sa usa ka kalibotan nga nadani sa pagpameligro sa kaugalingon. Ang mga snowboard, mountain bike, skateboard, ug rollerskate gigamit usab sa pagpanglimbasog pag-ayo nga lapas na sa maarangan pinaagig pagpaningkamot nga makatkat ang kinatitipang mga bukid, kinahabogang mga pangpang, ug mahimo ang kinatas-ang mga paglukso. Sumala sa giingon sa magasing Time, ang nagsulbong nga popularidad sa “peligroso kaayong mga esport”​—mga esport diin ang mga entrante magpameligro pag-ayo sa ilang kaugalingon​—nagpasiugda sa kaikag sa milyonmilyon sa pag-apil sa “mahulagwayong ngilit, diin ang kapeligrohan, katakos ug kahadlok naghiusa aron ang hinapos-sa-semana nga mga entrante niini nga mga esport ug ang propesyonal nga mga atleta parehong hatagan ug panukmod sa pagpanglimbasog pag-ayo nga lapas na sa maarangan.”

Apan, kining pagsulbong sa popularidad nagpahinabo usab ug dakong kadaot sa kaugalingon. Nagkadaghang tawo ang naangol sa dihang ang medyo hilwas nga mga esport himoon sa naghingaping paagi. Sa Tinipong Bansa sulod sa 1997, ang mga pasyenteng gidala sa emergency room sa ospital tungod sa nalangkit sa pag-skateboard nga mga kadaot miuswag ug kapin sa 33 porsiyento, sa snowboarding 31 porsiyento, ug sa pagkatkat sa bukid 20 porsiyento. Sa ubang mga esport, ang mga resulta mas grabe pa gani, ingon sa makita sa nagkadaghang nangamatay tungod sa peligroso kaayong mga esport. Ang mga tigpaluyo niini nga mga esport nasayod sa mga kapeligrohan. Usa ka babaye nga miapil sa peligroso kaayong skiing miingon: “Anaa kanunay sa akong hunahuna ang kamatayon.” Usa ka propesyonal nga tig-snowboard nagsumaryo niana pinaagi sa pag-ingon nga kon “ikaw dili masamdan, nan ikaw wala maningkamot pag-ayo.”

Tungod niining maong mga impormasyon, unsay angayng panglantaw sa usa ka Kristohanon maylabot sa pag-apil nianang mga kalihokana? Sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanato sa paghukom kon kita ba angayng moapil sa peligroso kaayong mga esport? Ang pagtagad sa kon unsay hunahuna sa Diyos bahin sa kabalaan sa kinabuhi motabang sa pagtubag niining mga pangutanaha.

Ang Panglantaw sa Diyos sa Kinabuhi

Ang Bibliya nagtug-an kanato nga si Jehova mao “ang tuboran sa kinabuhi.” (Salmo 36:9) Gawas pa sa paglalang sa tawo, siya usab may pagtagad gayod pinaagi sa paghatag kanato kon unsay atong gikinahanglan sa pagtagamtam sa kinabuhi. (Salmo 139:​14; Buhat 14:​16, 17; 17:​24-28) Busa, makataronganon ang paghinapos nga dahomon niya kanato nga ampingan kon unsay iyang maluloton kaayong gihatag kanato. Ang mga balaod ug prinsipyo nga gihatag sa nasod sa Israel motabang kanato sa pagsabot nianang kamatuorana.

Ang Moisesnong Balaod nagbaod nga kinahanglang ang indibiduwal managana aron mapanalipdan ang kinabuhi sa uban. Kon kini wala himoa ug ang kinabuhi nakalas, ang usa nga makapugong unta sa maong trahedya maisip nga sad-an sa dugo. Pananglitan, ang tag-iya sa balay gisugo nga maghimo ug mubong paril o barandilyas, nga gitawag ug parapet, o ali, palibot sa patag nga atop sa iyang bag-ong balay. Kon napakyas siya sa pagbuhat niini, sad-an sa dugo ang maong balay kon may mamatay tungod sa pagkahulog gikan sa atop. (Deuteronomio 22:8) Kon ang usa ka torong baka wala damhang nanungag ug tawo hangtod nga namatay kini, ang tag-iya sa torong baka dili manubag. Sa laing bahin, kon ang torong baka ilado nang peligroso ug gipasidan-an na ang tag-iya apan wala bantayig maayo ang torong baka, nan kon ang torong baka manungag ug tawo, ang tag-iya sa torong baka pagaisipon nga sad-an sa dugo ug mahimong patyon. (Exodo 21:​28, 29) Sanglit ang kinabuhi bililhon alang kang Jehova, ang iyang Balaod nagbanaag ug hataas nga pagtamod sa pagpatunhay ug pagpanalipod sa kinabuhi.

Ang matinumanong mga alagad sa Diyos nakasabot nga kining mga prinsipyoha naglakip usab sa pagpameligro sa kaugalingon. Sa usa ka asoy sa Bibliya, gipahayag ni David ang iyang tinguha nga “makainom ug tubig gikan sa atabay sa Betlehem.” Ang Betlehem nailalom sa pagkontrolar sa mga Filistehanon sa maong panahon. Sa pagkadungog sa hangyo ni David, tulo sa iyang mga sundalo nanglimbasog pag-ayo sa pagsulod sa kampo sa mga Filistehanon, nagkalos ug tubig gikan sa atabay sa Betlehem, ug nagdala niini kang David. Unsay reaksiyon ni David? Wala niya imna ang tubig kondili, hinunoa, iyang gibubo kana sa yuta. Siya miingon: “Maylabot sa akong Diyos, halayo ra alang kanako ang pagbuhat niini! Imnon ko ba ang dugo niining mga tawhana nga nagpameligro sa ilang mga kalag? Tungod kay sila nagdala niini nga nagpameligro sa ilang mga kalag.” (1 Cronicas 11:​17-19) Alang kang David dili makataronganon nga magpameligro ug kinabuhi alang sa iyang personal nga katagbawan.

Si Jesus misanong sa susamang paagi sa dihang, lagmit sa usa ka panan-awon, ang Yawa nagtental kaniya sa pag-ambak gikan sa ibabawng bahin sa paril sa templo sa pagtino kon panalipdan ba siya sa mga manulonda aron dili siya maunsa. Si Jesus mitubag: “Dili mo gayod ibutang si Jehova nga imong Diyos sa pagsulay.” (Mateo 4:​5-7) Oo, si David ug si Jesus nakasabot nga sayop sa panan-aw sa Diyos ang paghimog dili angayng mga risgo nga makapameligro sa kinabuhi sa tawo.

Nga anaa sa hunahuna kini nga mga panig-ingnan, kita tingali makapangutana, ‘Unsaon man nato paghimog tin-awng kalainan bahin sa kon unsay peligroso kaayong esport? Sanglit bisan ang komon nga matang sa lulinghayaw, nga kinaiyanhong dili peligroso, mahimong pasobraan pag-ayo nga mahimo nang peligroso, sa unsang paagi atong matino kon hangtod asa kita angayng molihok?’

Angay Bang Ipameligro ang Imong Kinabuhi Niini?

Ang matinud-anong pagtimbangtimbang sa bisan unsang kalihokan nga ato tingaling gipalandong motabang kanato sa pagtino sa tubag. Pananglitan, mahimo natong suknaon ang atong kaugalingon, ‘Pila ang naaksidente niining maong mga esport? Ako ba nabansay na niini o dunay nagapanalipod nga kahimanan nga gikinahanglan aron malikayan ang mga kadaot? Unsay mga sangpotanan kon ako mahulog o masayop sa pagbanabana sa paglukso o kon ang akong kahimanan sa kahilwas dili moobra? Kana ba unya usa ka gamayng aksidente, o aduna bay kalagmitan nga kini mosangko sa grabeng kadaot o kamatayon?’

Ang dili angayng pagpameligro sa kaugalingon tungod lamang sa lulinghayaw makaapektar sa bililhong relasyon sa usa ka matuod nga Kristohanon uban kang Jehova maingon man sa iyang kuwalipikasyon alang sa linaing mga pribilehiyo diha sa kongregasyon. (1 Timoteo 3:​2, 8-​10; 4:​12; Tito 2:​6-8) Tin-aw, bisan sa dihang moapil sa mga kalihokan sa lulinghayaw, maayong konsiderahon sa mga Kristohanon ang panglantaw sa Maglalalang sa kabalaan sa kinabuhi.

[Footnote]