Usa ka Pasundayag sa Kahayag nga Gipatungha sa mga Linalang sa Dagat

Usa ka Pasundayag sa Kahayag nga Gipatungha sa mga Linalang sa Dagat

Samtang naglangoylangoy subay sa tiilan sa batoon nga kagaangan ilalom sa dagat, nakita sa usa ka scuba diver ang 60-sentimetros nga kubotan nga wala maglihok diha sa usa ka lungag, nga lugos makita tungod kay sama kinig kolor sa asul-abohon nga palibot niini. Sa dihang miduol ang mananalom, ang kolor sa kubotan nausab ngadto sa hayag ug naggilawgilaw nga morado. Sa dihang nagpalayo ang mananalom, ang kubotan mibalik sa iyang orihinal nga kolor. Nahibulong ka na ba sukad kon sa unsang paagi kining katingalahang way-dugokan nga mga linalang makausab sa ilang mga kolor—usa ka abilidad nga mahimo usab sa ubang espisye sa kugita ug nukos?

Makausab sila sa ilang kolor tungod sa chromatophores, mga selula sa ilang panit nga nagahatag ug kolor. Mapakulo sa mga kaugatan ang kaunoran nga maoy mokontrolar sa gidak-on niini nga mga selula, sa ingon mausab sa linalang ang iyang kolor ug makapatunghag lainlaing mga kolor.

Gawas pa sa pagkontrolar sa kolor, daghang espisye sa nukos ang mopatungha pa gani ug kaugalingon nilang kahayag, sama nianang sa ordinaryong aninipot. Kining abilidad sa pagpatunghag sihag nga kahayag, nga mahimo usab sa daghang ubang mga linalang sa dagat—gikan sa bukya ngadto sa pasayan—gipahinabo pinaagi sa kuti nga kemikal nga mga reaksiyon sa mga selula nga gitawag ug photocytes o sa mga organo nga gitawag ug photophores. Mahimo usab kining ipahinabo pinaagi sa kalihokan sa sihag nga bakterya nga mapuslanong mitapot niini nga linalang.

Sa nahaunang kaso, ang mga selula ug mga organo nga mopagulag kahayag adunay kemikal nga gitawag ug luciferin, nga moreaksiyon sa oksiheno kon dunay usa ka partikular nga enzyme, nga magpahinabog kahayag nga kasagaran asul ug berde ang kolor. Ang ubang sihag nga mga organo, matod sa magasin nga Scientific American, “maoy kuti nga mga sangkap nga dunay mga lente sa pagpokus, usa ka color filter, o usa ka mapasibo nga kapaykapay nga nagsilbing swits sa pagpalong o pagpadan-ag. Ang mga nukos nga adunay photophores ug chromatophores sa ilang panit makakontrol sa kolor ug sa kadan-ag sa kahayag nga ilang ipatungha.”

Ang mga linalang nga moamag gumikan sa sihag nga mga bakterya nagpapuyo niining gigming nga mga bakterya diha sa ilang linain nga mga organo sa kahayag nga tugob sa suplay sa dugo. Ang dugo naghatag ug sustansiya sa mga bakterya, sa ingon daw nagsilbing bayad sa “suga” nga gipatungha sa mga bakterya.

[Picture Credit Lines sa panid 31]

Inset: Courtesy Jeffrey Jeffords/www.divegallery.com