Pagpangolekta—Pasatiempo nga Nagkinahanglag Timbang nga Panghunahuna
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA AUSTRALIA
IKAW ba tigtigom ug mga butang nga moingon kang basin “may adlaw rang” mapuslan? Buweno, kon dili moabot kanang adlawa, sa kadugayan lagmit ilabay ra nimo ang mga butang nga dili mapuslan. Apan makaiikag nga daghan ang malipay sa pagpangolektag mga butang nga tingali dili gayod magamit. Sila mao ang mga tawong naghimo sa pagpangolekta ingong ilang pasatiempo.
Ang pipila ka kolektor mangolektag mga butang nga kasagarang gikolekta sa kadaghanan, sama sa mga bato, mga prangkeyo o karaang mga sensilyo. Ang uban gusto kaayong mangolektag mga monyeka, gama-sa-panaptong mga hayop, kutsara, medalya, postcard, mga antik, plaka, o handomanan sa pagbakasyon. Walay kataposan ang mga butang nga posibleng makolekta! Pananglitan, usa ka abogado sa T.B. adunay koleksiyon nga mga 200,000 ka lansang sa riles! Siya usa sa ginatos ka tigkolekta nga mosuroy sa kabanikanhan nga mangitag daang mga lansang sa riles nga adunay petsang gimarka sa ulo sa lansang.
Ang Harper’s Magazine nag-ingon: “Katingad-anan ang mga butang nga gikolekta sa mga tawo—ngipon ug mga peluka, ulo nga kalabera ug mga garapon sa galyetas, mga tiket sa trambiya, buhok ug mga paypay ug mga tabanog ug mga kimpit, mga iro ug mga sensilyo, mga sungkod, mga langgam nga kanaryo ug sapatos, . . . butones ug mga bukog, adorno sa sombrero ug palsipikadong mga pirma ug mga libro nga unang edisyon ug mga proteksiyon sa nawong kontra sa makahilong gas.”
Unya anaa ang mga kolektor nga gustog talagsaong mga butang. Tagda ang kaso sa usa ka Rusong kondesa nga nangolektag mga urinola-tsata nga iya sa mga dato ug bantogan. Usa ka Hapones nga magmamando may koleksiyon nga 5,000 ka iro—nga gipapuyo sila sa inadornohan kaayong mga tangkal sa iro. Sumala sa Harper’s Magazine, usa ka datong kolektor nagtigom ug libolibong pulgas “nga gipreserbar sa alkoholikong likido sulod sa tinagsa ka vial, nga gimarkahan sa mga dapit nga gikuhaan, ug ngalan sa hayop o tawo nga gipuy-an, nga diha niana nakaplagan ang pulgas.”
Bisan pag adunay mga kaso sa pagpangolektag talagsaong mga butang, ang ideya sa pagpangolektag mga butang dili kay iyaha lamang sa modernong kapanahonan. Pananglitan, ang pagpangolektag daghan kaayong libro ug manuskrito maoy karaan kaayong pasatiempo. Ang librong Light From the Ancient Past nag-asoy nga ang Asiryano nga si Haring Ashurbanipal (ikapitong siglo W.K.P.) nagsugo sa iyang mga eskriba sa bisan diin aron mangolektag mga kopya sa karaang mga rekord ug mga dokumento alang sa iyang harianong librarya sa Nineve. Ang palasyo ni Ashurbanipal nga nasudlan niining kahibulongang librarya nakubkoban niadtong 1853.
Ang Grego ug Romano nga hamiling mga tawo nailhan usab sa pagpangolektag mga butang sa arte. Ang librong Collecting—An Unruly Passion nag-ingon: “Sa panahon ni Cicero ug Cesar, ang Roma mao ang kinalabwang pananglitan sa pagkamapatuyangon sa usa ka mananaog nga imperyo ug sa paggamit sa kinamaayohang mga butang. . . . Ang mga namaligyag mga butang sa arte nag-okupar sa tibuok nga mga bloke sa siyudad. Ang pipila sa labing datong mga lungsoranon nakabaton pag pribadong mga museyo.”
Nganong Makadani Kaayo ang Pagpangolekta?
Nganong gihimo sa mga tawo karon nga usa ka pasatiempo ang pagpangolektag mga butang? Ang Encyclopedia Americana nag-ingon: “Ang mga tawo nakabaton ug mga pasatiempo tungod sa daghang katarongan apan sa panguna aron malingaw. Ang mga pasatiempo makaparelaks ug mohatag ug kausaban gikan sa inadlawng mga rutina.” Oo, daghan ang yanong malingaw nga mogugol ug panahon sa pagsusi sa ilang koleksiyon sa gimahal nga mga butang.
Usa ka artikulo sa mantalaang Canberra Times sa Australia dugang nagpaila nga ang koleksiyon sa usa ka tigkolekta “makapahinumdom sa mga dapit ug mga tawo nga hapit nang makalimtan. Kon ang gikolekta maoy mga antik, mahimong ikonektar ang kahanas ug mga tingusbawan sa kanhing mga kaliwatan ug ang pagpabili sa mga kauswagan sa atong kaliwatan karon.” Oo, ang pagkolektag mga butang mahimong makapalamdag ug edukasyonal. Pananglitan, si Rex Nan Kivell maoy iladong kolektor sa Australia. Nakatigom siyag talagsaong koleksiyon nga mga 15,000 ka butang may kalabotan sa kinasayohang kasaysayan sa Australia ug New Zealand.
Ang laing katarongan nga napopular ang pagpangolekta mao nga daghang tawo nagtuo nga ang mga koleksiyon maoy maayong pagpangapital. Matod sa Utne Reader: “Unsay laing hinungdan nga ang mga tawo mobayad ug $80 alang sa usa ka set sa ‘orihinal nga 1969 Woodstock [konsiyerto sa musikang rock] nga mga tiket,’ nga may sulat nga nagpamatuod niana, sa dihang wala gani sila makatambong sa konsiyerto? . . . Ang pagkolektag mga butang maylabot sa kulturang popular nahimong dakong panapi.”
Hinuon, adunay usa ka tambag. Ang artikulo diha sa The Canberra Times nagpasidaan: “Dili tanang pagpangolekta makalingaw. Adunay mga kapeligrohan. Dili tanang mamaligya matinud-anon ug adunay daghang mini ug mga palsipikado nga morag mahalon tan-awon, nga walay pagtagad sa kaligdong o moralidad.” Makapahigawad kaayo unya ang pagdiskobre nga ang “gipangapitalan” sa usa ka tawo maoy dili-bililhong mini nga butang! Ang mga pulong sa Proverbio 14:15 sa ingon mapuslanon alang sa mga kolektor: “Si bisan kinsa nga walay kasinatian motuo sa tagsatagsa ka pulong, apan ang usa nga maalamon magapalandong sa iyang mga lakang.”
Gikinahanglan ang Timbang nga Panghunahuna
Ang pagpangolekta mahimong gastoso kaayo sa panahon, kusog, ug salapi. Usa ka babayeng kolektor nagbatbat sa iyang batasan ingong “dili-mapugngang tinguha sa pagpangitag mga butang nga makolekta.” Si Alastair Martin, nga usa ka tibuok-kinabuhi nga kolektor, miadmitir gani nga ang pipila ka kolektor “may pagkabuangon.”
Sa iyang librong Collecting—An Unruly Passion, si Werner Muensterberger miingon: “Sa pagpaniid sa mga kolektor, ang usa makadiskobreg makanunayon nga panginahanglan, dakong tinguha pa gani, alang sa mga butang makolekta. . . . Dili lamang ang proseso sa pagpangolekta ang maorag katingad-anan sa mga dili kolektor, kondili ang talagsaong personalidad mismo sa mga kolektor, ilang kusganong mga emosyon sa pagpangagpas sa mga butang, ilang kaukyab o kaguol sa pagkakaplag o pagkadili-makakolektag mga butang, ug usahay ang ilang katingad-anang mga tinamdan ug panggawi.”
Angay bang itugot sa Kristohanon nga siya mahimong sobra ka maikagon sa bisan unsang pasatiempo mao nga siya mahimong dili na gayod maalamon o makauulaw pa? Dili, kay ang Bibliya nag-awhag nga kita ‘maghupot ug maayong panghunahuna.’ (1 Pedro 1:13) Ug bisan pag ang usa ka pasatiempo mahimong makalingaw, kini yanong dili usa sa “mas hinungdanong mga butang” nga angayng tagdon sa diyosnong tawo. (Filipos 1:10) Kuhaig pagtulon-an si Haring Solomon. Pinaagi sa paggamit sa iyang daghan kaayong katigayonan, siya nakabaton ug talagsaong koleksiyon sa mga balay, parasan, kahoy, ug hayop. “Bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata wala ko ihikaw niini,” misugid si Solomon. Apan ang pagdeboto sa iyang kinabuhi nianang mga butanga nakahatag ba kaniyag dakong katagbawan? Si Solomon mitubag: “Ako mismo mitan-aw sa tanan ko nga mga buhat nga nahimo sa akong mga kamot ug sa kahago nga akong gibudlayan sa pagbuhat, ug, tan-awa! ang tanan kakawangan ug usa ka paggukod sa hangin.”—Ecclesiastes 2:3-11.
Sa unsang paagi mapugngan nimo nga dili matagad ang mas hinungdanong mga butang tungod sa imong kaikag sa pagpangolekta? Makasukna ka sa imong kaugalingon, ‘Pila ang panahong akong magugol niining maong pasatiempo?’ Hinumdomi nga ang panahong nalangkit dili matapos sa dihang nabatonan na nimo ang gitinguhang butang. Ang pag-atiman sa imong nakolektang mga butang, regular nga paghinlo, pagpasundayag, pagkalingaw, ug pagpanalipod niana—kanang tanan nagkinahanglag panahon. Ug unsay ikasulti bahin sa salapi? Ang pasatiempo ba makahurot sa salapi nga kinahanglan nimong gamiton sa pagtagana sa mga panginahanglan sa imong pamilya? (1 Timoteo 5:8) Ikaw ba makapugong sa imong kaugalingon nga dili paliton ang usa ka butang kon dili ka makaabot niana? Bahin niana, bisan pag unsaon nimo pagpaningkamot, dili gayod nimo makolekta ang tanang butang nga mahimong mapanag-iya. Ang giingon ni Solomon bahin sa mga basahon mapadapat sa ubang mga butang nga makolekta: “Sa paghimog daghang basahon walay kataposan, ug ang hilabihan nga kasibot alang niini makapabudlay sa unod.” (Ecclesiastes 12:12) Busa ang Kristohanon kinahanglang maghupot ug timbang nga panghunahuna.
Sumala sa gipahayag sa sinugdan, ang pagpangolekta gitawag nga “dili-mapugngang tinguha.” Apan dili kinahanglan nga kana maingon niana. Kon ang pagpangolekta ibutang sa lugar ug himoong may timbang nga panghunahuna ug sa makasaranganong paagi, kini mahimong makaparelaks, makalingaw, ug tingali edukasyonal pa nga pasatiempo.
[Hulagway sa panid 26]
Maalamon nga kuwentahon ang gasto sa pagbaton ug pasatiempo, nga hunahunaon ang panahon ug salapi nga nalangkit