Panalipdi ang Imong Kaugalingon Batok sa Pagpangawat ug Sakyanan!

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA HABAGATANG APRIKA

ANG carjacking (pagpangawat ug sakyanan), nga gitawag usab ug car hijacking, maoy usa ka nagkadakong problema sa mga siyudad sa tibuok kalibotan, gikan sa Karachi ngadto sa Lisbon ug gikan sa Nairobi ngadto sa Rio de Janeiro. Tali sa 1993 ug 2002, sumala pa sa U.S. Bureau of Justice Statistics, mga 38,000 ka pagpangawat ug sakyanan ang nahitabo kada tuig sa Tinipong Bansa.

Sa Habagatang Aprika, nga ang populasyon ikaunom ra ka bahin sa Tinipong Bansa, kusog kaayo ang pagpangawat ug sakyanan—kapin sa 14,000 sa usa ka tuig. Human nimo masusi ang pipila ka pananglitan, imong masabot kon nganong daghan ang nag-isip nga ang makawatan ug sakyanan maoy usa sa labing gikahadlokang krimen. Ang mosunod maoy tinuod nga mga kasinatian sa mga tawong nanimuyo sa labing dakong siyudad sa Habagatang Aprika, ang Johannesburg. Pinaagi sa pagbasa niini, ikaw matabangan nga mahibalo kon unsay buhaton sa dihang kawaton ang imong sakyanan o, labaw pa niana, kon sa unsang paagi mamenosan ang kapeligrohan nga ikaw mabiktima.

Tinuod nga mga Kasinatian

◼ “Ako ug ang akong higalang si Susan magkauban nga nakigbahin sa pag-ebanghelyo sulod na sa usa ka tuig. Usa niana ka Miyerkoles, sa wala pa kami moadto sa sunod namong gitun-an sa Bibliya, mihunong kami ilalom sa kahoy diha sa usa ka residensiyal nga dalan aron moinom ug tsa. Si Susan migawas sa kotse aron kuhaon ang basket sa likod. Sa gitunol na niya kanako ang tasa, duha ka lalaki ang kalit lang mitungha, nga ang usa nagtion sa iyang pusil sa liog ni Susan. Sa kahadlok, naningkamot ako sa paggawas sa kotse, apan ang laing lalaki nagtuklod kanako balik sa sakyanan. Wala kamiy nahimo, nga gipugos pagpasulod sa kotse sa duha ka lalaki nga nagdala kanamo—ako naghunahuna nga lagmit ila kaming lugoson o patyon.”—Anika, usa ka batan-ong asawa.

◼ “Ako nagmaneho sa akong kotse sa alas 7:00 s.b. padulong sa akong trabaho. Mihunong ako sa krosing nga didto mag-istambayan ang mga tawong nangitag trabaho. Wala ra ko magpakabana hangtod nga dihay mition ug pusil sa akong liog nga giagi sa bentana sa akong kotse ug miingon, ‘Gawas, kay kon dili, pusilon ta ka.’ Niana mismong gutloa miagi sa ibabaw ang helikopter nga nagbantay sa trapiko. Kay abi niyag mga polis, gikablit sa kawatan ang gatilyo ug midagan. Gipusil niya ako sa liog, nga nakadaot sa akong spinal cord. Naparalisar ako gikan sa liog paubos. Nainutil ang akong mga kamot ug paa, ug dili na kini mobatig sakit.”—Barry, amahan sa usa ka tin-edyer nga lalaki.

◼ “Ako ug ang akong asawa nga si Lindsay molakaway na aron maniudto. Gihulat nako siya sa akong kotse. Sirado ang mga pultahan sa kotse, apan ang mga bentana ablig diyutay tungod sa kainit. Nagtan-aw ako sa unahan nga naglingkod sa lingkoranan sa drayber sa dihang may duha ka lalaki nga miliko diha sa eskina nga morag wala ray tuyo. Sa dihang mga walo na lang ka lakang ang ilang gilay-on gikan sa atubangan sa kotse, nagbulag sila, ang usa miadto sa walang bahin sa kotse ug ang usa sa tuo. Kalit lang, diha na sila sa masigkapultahan sa kotse nga nagtion kanako sa ilang mga pusil ug misinggit nga nagmandar kanako. Human nako paandara ang kotse isip pagsunod sa ilang gimandar, ila akong gisinghagan nga mogawas ug mobalhin sa likod sa kotse. Gimaneho sa usa ang kotse samtang ang usa nagpugos kanako sa pagduko. ‘Duna ka bay ikahatag nga rason aron dili ta ka patyon?’ siya misukna. ‘Usa ako sa mga Saksi ni Jehova,’ ako mitubag. Nagsige gihapon siyag sulti nga iya akong patyon, ug nagsige akog ampo ug naghunahuna sa akong minahal nga asawa, nga nabalaka kon unsa na kahay iyang gibati nga nawala na man ang iyang bana ug ang kotse.”—Alan, usa ka nagapanawng magtatan-aw ug amahan.

Kini nga mga kasinatian nagpakita kon unsa ka kalit ug ka wala-damha ang pagpangawat ug mga sakyanan. Gipakita usab niini ang kasagarang mga kahimtang nga gipahimuslan sa mga kawatag sakyanan. Sa daghang lugar, peligroso na ang paghulat o pagrelaks sa sulod sa kotse nga giparking sa residensiyal nga dalan. Ang laing peligrosong mga lugar mao ang mga krosing ug ang agianan padulong sa imong puy-anan.

Pagsagubang Human sa Hitabo

Maayo na lang, malipayon ang gisangpotan sa kasinatian ni Susan ug Anika. Samtang sila gidala sa layo sa mga kawatag sakyanan, ang duha ka babaye misugod sa pagsaysay bahin sa pagtuon sa Bibliya nga ilang ginahimo. Daw nakonsensiya niini ang mga lalaki. “Nangayo silag pasaylo sa ilang gibuhat,” saysay pa ni Anika, “apan tungod sa kalisod sa panahon nga kita nagkinabuhi, napugos sila sa pagpangawat ug sakyanan aron mabuhi. Among gisaysay kon nganong gitugotan sa Diyos ang kakabos ug pag-antos.” Ang mensahe sa Bibliya nakatandog sa kasingkasing sa duha ka kawatan, ug sila nakahukom nga iuli ang salapi ug ang mga relo-de-pulso nga ilang gikuha, nga nagpasalig kang Susan ug Anika nga sila dili unsaon. “Dayon usa kanila naghatag kanamog mga instruksiyon kon unsaon nga dili makawat ang among kotse sa umaabot,” matod ni Susan. “Ila kaming gipasaad,” dugang pa ni Anika, “nga dili na gayod kami mohunong sa daplin sa dalan aron moinom ug tsa.” Dayon, ingon sa gipasalig kanila sa mga kawatan, ilang gihunong ang sakyanan, migawas, ug mapasalamatong midawat ug pipila ka basahon sa Bibliya, ug gipalarga si Susan ug Anika nga walay nahitabo.

Si Alan, ang nagapanawng magtatan-aw, gipagawas sa iyang sakyanan sa dihang ang mga kawatan nahiabot sa usa ka hilit nga dapit. Bisan tuod nawad-an siyag mahalong mga butang, siya mapasalamaton nga wala siya unsaa. “Maayo gani nga wala nila ako pasakiti pag-ayo,” matod ni Alan, “kay misugot man ko sa ilang gimando ug wala mosukol, ug ako wala matarantar. Apan ang tinuod, nagbantay gyod unta ko. Akong nakat-onan niining hitaboa nga dili gayod angayng mokompiyansa karon nga nagkinabuhi na kita sa hinapos na gayod sa kataposang mga adlaw sa daotang sistema ni Satanas.” Pagkasunod adlaw, si Alan ug Lindsay mibalik sa samang teritoryo aron ipadayon ang pagsangyaw uban sa kongregasyon diin sila natudlo nga moalagad. Si Alan misaysay: “Kami nag-ampo ug nagmabinantayon pag-ayo sa tibuok adlaw. Lisod kadto, apan si Jehova mihatag kanamog ‘gahom nga labaw sa kasarangan.’”—2 Corinto 4:1, 7.

Ang nagrabehan pag-ayong biktima nga si Barry nag-wheelchair na lang sulod na sa 11 ka tuig. Maayo gani kay si Barry positibo gihapon ug wala magmasuk-anon bisan pa sa iyang naagoman. Ang iyang pagtuo sa saad ni Jehova nga Diyos bahin sa usa ka matarong nga bag-ong kalibotan wala matarog. (2 Pedro 3:13) Si Barry regular nga nagtambongan sa Kristohanong mga tigom ug naggamit sa tanang kahigayonan sa pagpaambit sa iyang pagtuo ngadto sa uban. Siya miingon: “Ang pag-alagad kang Jehova maoy usa ka makanunayong kalipay. Bisan pag nag-wheelchair ra ko ug halos walay mahimo sa akong kaugalingon, kanunay akong mamalandong sa nahimo ni Jehova kanako, ug kini nakatabang kanako sa paglahutay. Sa dili madugay kining daotang sistema matapos na, ug pagkakahibulongan unya nianang adlawa sa dihang ako makalakaw na pag-usab!”—Isaias 35:6; 2 Timoteo 3:1-5.

Ang mga balaod nga gipatuman sa mga awtoridad sa Habagatang Aprika nakapaus-os sa pagpangawat ug mga sakyanan. Sa gihapon, kini nagpadayon ug nagkadaghan sa ubang mga bahin sa kalibotan. Ang matuod nga mga Kristohanon nagalantaw sa Gingharian sa Diyos ingong ang bugtong kagamhanan nga makahanaw sa tanang krimen ug kapintasan.—Salmo 37:9-11; Mateo 6:10.

[Kahon/Hulagway sa panid 14]

MGA SUGYOT ARON MAMENOSAN ANG KAPELIGROHAN NGA MAKAWATAN UG SAKYANAN

◼ Kon ikaw magmaneho sa dapit nga may gikawat nang mga sakyanan, yabihi kanunay ang mga pultahan sa imong kotse ug sirad-i ang mga bentana.

◼ Sa dihang momenor ka aron mohunong sa krosing, pagbantay sa mga tawong kadudahag lihok nga nagbagdoybagdoy sa masigkadaplin sa dalan.

◼ Ang hustong pagdistansiya sa sakyanan nga imong gisundan makapasayon sa imong pagmaniobra aron makapahilayo sa kapeligrohan.

◼ Kon may sakyanan nga mobangga sa lubot sa imong gimaneho, magmabinantayon sa paggawas aron sa pagsusi sa kadaot. Basin usa lamang kana ka laang. Kon mahitabo ang sama niini sa peligroso kaayong dapit, mas luwas kon padaganon na lamang ang sakyanan ngadto sa kinadul-ang estasyon sa kapolisan.

◼ Magmabinantayon sa mga estrangherong nagbagdoybagdoy duol sa entrada sa imong balay. Kon makamatikod kag ingon niana, mas luwas kon padaganon lang una nimo ang sakyanan ug mopauli na lamang sa ulahi, o mahimong moadto ka sa kinadul-ang estasyon sa kapolisan.

◼ Kon ikaw maghulat sa sulod sa kotse nga giparking sa delikado kaayong dapit o sa dapit nga talagsa ray tawo, magmaalisto kon unsay nagakahitabo sa imong atubangan ug sa likod sa sakyanan. Kon nagduda ka nga adunay peligro, padagana ang sakyanan libot sa maong bloke.

[Hulagway sa panid 14]

Positibo gihapon si Barry bisag anaa ra siya sa wheelchair