“Gihimugso sa Labing Putli nga mga Ginikanan”
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA BRAZIL
ANG asin gihubit ingong “gihimugso sa labing putli nga mga ginikanan, ang adlaw ug ang dagat.” Tinuod gayod kana bahin sa asin nga gipatungha pinaagi sa pag-alisngaw sa tubig sa dagat.
Ang estado sa Rio Grande do Norte sa Brazil, nga nahimutang sa amihanan-sidlakang baybayon sa Brazil, ilado sa pagpanghimog asin. Ang init nga klima, menos nga pag-ulan, ug init kanunay nga hangin maoy nagpahimo sa maong dapit nga maayo kaayong himoanan ug asin. Dinhi naggikan ang mga 95 porsiyento sa wala pa maprosesong asin ug ang repinadong asin sa Brazil. Usa sa mga asinan atua sa Areia Branca, usa ka gamayng siyudad nga duol sa dagat.
Pagduaw sa mga Asinan
Kasagaran ang mga asinan halapad kaayo, ug ang asinan sa Areia Branca maoy usa niana. Samtang magkaduol na ang mga turista sa Areia Branca ubay sa haywey, sila kasagarang mahingangha sa kadako sa trabaho didto. Ang kahayag sa adlaw mosumbalik-silaw sa napondo nga tubig, nga manganawkanaw tan-awon. Ang mga 90 porsiyento niining dapita gigamit sa pagpaalisngaw; ug ang nahibiling bahin gigamit alang sa gitawag ug crystallization, diin manibug-ok ang asin.
Ang tibuok dapit morag natabonan sa asin, nga nagsumbalik-silaw sa kahayag sa adlaw. Kinahanglan kang mag-sunglass kon mosuroy ka didto. Ang unang paagi sa pagpatungha ug daghang asin mao ang pagpasulod sa tubig sa dagat ngadto sa daghang magbaw nga mga punong nga gibloke-bloke ug may mga ali nga tabla. Adunay 67 ka punong dinhi. Ang init nga adlaw ug ang hangin makapaalisngaw ug mga 650 ka litrong tubig matag segundo! Bisan pa niana, mokabat ug mga 90 ngadto sa 100 ka adlaw ang katibuk-ang proseso sa pagpaalisngaw.
Bisan tuod mahibilin ang sodium chloride o asin human sa pag-alisngaw, ang tubig sa dagat usab adunay ginagmayng sukod sa calcium carbonate, calcium sulfate, magnesium sulfate, ug uban pang matang sa asin. Kining matanga sa mga asin molugdang, o mobulag, sa tubig sa dagat sa nagkalainlaing panahon, nga maglut-odlut-od sa ilalom sa nag-alisngaw nga mga punong.
Gikan niining maong mga punong, ang lapot nga parat nga tubig paagoson ngadto sa 20 ka crystallizing pond, o anihanan ug asin. Halos wala nay tubig sa dagat sa pipila niini mao nga maporma ang usa ka dakong tapok sa asin. Dayon pinaagi sa usa ka dakong demakina nga tig-ani ug asin, kini tapokon ug ikarga sa mga trak. Ang asin dad-on ngadto sa usa ka planta aron hugasan. Pagkahuman, ang asin banlawan ug tab-ang nga tubig.
Sa kataposan, ang asin dad-on sa mga lansa paingon sa artipisyal nga isla nga nagsilbing pantalan duol sa Areia Branca. Kini nga pantalan gitukod diha sa lawod nga may gilay-ong duolan sa 12 kilometros gikan sa dakong yuta. Ang isla rektanggulo ug porma—mga 92 por 166 metros—ug kini makapondo ug 100,000 ka toneladang asin. Usa ka kombeyor ang magdala sa asin ngadto sa terminal diha sa lawod, diin kini ikarga sa mga barko ug dad-on ngadto sa lainlaing bahin sa Brazil.
Daghag-Gamit, Mapuslanon nga Substansiya
Bisan tuod diyutay ra kaayong asin ang gikinahanglan sa atong mga lawas, kini kinahanglanon sa kinabuhi ug kahimsog sa mga tawo ug sa mga mananap. Kita naghunahuna lang tingali niini ingong usa ka puting substansiya nga panimpla sa pagkaon. Apan, kini adunay daghang mapuslanong gamit, sama sa paggama ug mga kemikal, panapton, ug klaseklaseng metal. Ang asin gigamit usab sa paggamag klaseklaseng kemikal ug gigamit sa paggamag sabon, barnis, ug enamel nga ihaklap sa porselana. Karon ang asin gikaingon nga magamit sa kapin sa 14,000 ka nailhang paagi!
Ang suplay sa asin halos dili mahurot. Sa usa lang ka kilometro kubiko nga dagat, mapatungha na ang duolan sa 120 milyones ka toneladang sodium chloride—ang ordinaryong asin! Apan kaniadto, usahay kini pangitaon. Pananglitan, sa karaang Tsina, bulawan lang ang mas bililhon kay sa asin. Ang Bibliya naghisgot ug asin sa makadaghan ug nagpaila sa daghang kagamitan niini.
Usahay ang mga masuso banyosan ug asin sa pagkahimugso niini, tingali tungod sa pipila ka medisinal o pangontra-sa-kagaw nga kapuslanan niini. (Ezequiel 16:4) Ang Bibliya usab naggamit sa asin sa mahulagwayong paagi. Pananglitan, si Jesus nag-ingon nga ang iyang mga tinun-an mao “ang asin sa yuta,” nga nagtumong sa ilang makapreserbar nga impluwensiya sa uban tungod sa makahatag-ug-kinabuhi nga mensahe nga ilang gidala. (Mateo 5:13) Ang asin nahimong simbolo usab sa kalig-on ug kamalungtaron. Busa ang “pakigsaad sa asin” giisip nga usa ka dumalayong kasabotan.—Numeros 18:19.
Ang among pagbisita sa mga asinan sa Areia Branca nakatabang kanamo sa pagsabot pa gayod sa kahinungdanon ug kamapuslanon sa asin ug kon nganong kini ilado sa tibuok kasaysayan. Sa pagkatinuod, kita mapasalamaton nga ang asin—nga “gihimugso sa labing putli nga mga ginikanan, ang adlaw ug ang dagat”—dagayang mabatonan.
[Hulagway sa panid 16]
Ang tig-ani ug asin diha sa asinan
[Hulagway sa panid 16]
Asin sa wala pa iproseso
[Hulagway sa panid 16, 17]
Hugasanan, banlawanan, ug bodega sa asin