Pagpaniid sa Kalibotan
◼ “Ang gidak-on sa natunaw nga yelo sa [Artiko] niining tuiga [2007] mao ang kinadak-an sukad masukad, ug nakuyawan gayod kami niini.”—MARK SERREZE, NATIONAL SNOW AND ICE DATA CENTER, U.S.A.
◼ Gibanabana sa mga ekonomista sa New Economics Foundation nga “kon ang matag tawo sa kalibotan mokonsumo ug sama sa pagkonsumo sa mga Amerikano sa mga kahinguhaan sa yuta, nanginahanglan silag 5.3 ka planetang yuta aron matagan-an ang ilang panginahanglan . . . Ang mga taga-Pransiya ug Britanya 3.1, ang Espanya 3.0, ang Alemanya 2.5 ug ang Japan 2.4.”—REUTERS NEWS SERVICE, BRITAIN.
“Makadaot Imbes Makaayo”?
“Ang pag-abonog gipondong dugo lagmit makadaot imbes makaayo sa kadaghanang pasyente,” mitaho ang Duke University Medical Center, sa Durham, North Carolina, U.S.A. Nadiskobrehan sa mga pagtuon sa mga pasyenteng giabonohag dugo “nga mas daghan [kanila] ang giatake sa kasingkasing, naestrok, ug namatay” kon itandi niadtong wala abonohi. Ngano? “Ang nitric oxide sa pulang mga selula sa dugo madaot dihadiha iniggawas niini sa lawas sa tawo.” Ang nitric oxide mopabukad sa mga ugat aron ang pulang mga selula makadalag oksiheno ngadto sa mga tisyu sa lawas. “Dayag nga ang dugo nga giabono sa minilyong pasyente dili na makadalag oksiheno,” nag-ingon ang taho.
Pagkaadik sa TV Didto sa Bhutan
Sulod sa daghang katuigan, gidili sa kagamhanan sa Bhutan, nga usa ka gamayng gingharian sa Himalayas, ang paggamit ug telebisyon. Apan mireklamo ang mga tawo nga dili sila makatan-aw sa World Cup sa saker sa 1998, busa gitugot sa ilang gobyerno ang pagbatog telebisyon sa 1999. Karon, 40 ka estasyon ang makuha diha sa ilang TV ug naadik sila sa mga pelikula sa Hollywood ug sa mga teleserye sa India, matod sa taho gikan sa Bhutan. Imbes magtapok aron mag-estoryahay ug magkanta-kanta ingong pamilya sama sa ilang naandan, magsige na lang silag yampungad sa TV. Ang usa ka babaye miadmiter nga halos wala na siyay mahimong trabaho, bisan gani sa pag-ampo. “Sa dihang mangadye ko,” siya miingon, “ang akong hunahuna naa kanunay sa TV,” mitaho ang mantalaang The Peninsula sa Qatar. “Apan ang gikabalak-an sa daghan mao ang pagpamalit nilag mga butang nga wala kinahanglana, sama sa gihimo sa ubang mga nasod. ‘Tungod sa mga anunsiyo sa TV, mangandoy silag mga butang nga dili nila maarangan.’”
Mga Empleyado nga Nabalda sa Ilang Trabaho
“Usahay daw walay kataposan ang mga tawag sa telepono, mga email, ug uban pang mga kabaldahan diha sa opisina,” nag-ingon ang magasing New Scientist. Naobserbahan sa mga tigpanukiduki nga ang usa ka grupo sa mga empleyado nga nalangkit sa komunikasyon makatrabaho lag tres minutos, ug mabalda na usab. Sanglit mokaon mag duha ka oras sa ilang inadlaw nga trabaho ang mga kabaldahan, ang puliking mga empleyado naggamit ug kompiyuter aron ilang matino kon ang mensahe dinalian ba o dili. Kini nga mga sugyot makatabang: “Pagsultig tinuod, . . . ingna sila nga wala kay panahon nga makig-estorya, kon wa gyod kay panahon” ug agwantaha nga “dili buksan ang imong email, telepono ug mga mensahe sa eskrin hangtod nga dili mahuman ang imong trabaho.”