Mga Batan-on Nangutana

Unsay Angay Nakong Mahibaloan Bahin sa Pagpanigarilyo?

Tan-awa ang mga kapilian sa ubos, ug butangig ✔ kon hain niini nga paghubit ang mohaom nimo.

□ Mausisaon

□ Tensiyonado

□ Dili gustong malahi sa uban

□ Gustong magpaniwang

KON duna kay gitsekan nga kahon, nan parehas kag gibati sa mga batan-ong nanigarilyo o gustong manigarilyo.a Pananglitan:

Pagtagbaw sa pagkamausisaon. “Gusto lang kong motilaw kon unsay lami niini, busa gidawat nako ang sigarilyo nga gitunol sa akong eskolmet nga babaye ug nanigarilyo ko sa tago.”—Tracy.

Paghupay sa tensiyon ug aron dili malahi sa uban. “Ang mga batan-on sa eskuylahan moingon, ‘Gusto kong manigarilyo,’ ug dayon moingon, ‘Hay, kalami sa akong gibati!’ Dihang matensiyon ko, gusto sab kong manigarilyo.”—Nikki.

Pagpaniwang. “Ang ubang babaye manigarilyo aron magpaniwang—nga mas sayon kay sa pagdiyeta!”—Samantha.

Apan sa dili ka pa modagkot sa imong unang sigarilyo o sa sunod, pamalandong una. Kay basig mahisama ka unya sa isda nga mokubit dayon sa paon. Makaon tuod sa isda ang paon, pero mapildi pod ang iyang kinabuhi! Busa, sunda ang tambag sa Bibliya, ug gamita ‘ang imong gahom sa panghunahuna.’ (2 Pedro 3:1) Tubaga ang mosunod nga mga pangutana.

Unsay Imong Nahibaloan Bahin sa Pagpanigarilyo?

Markahi kon tinuod o bakak ang mosunod.

a. ․․․ Ang pagpanigarilyo makahupay sa tensiyon.

b. ․․․ Akong mabuga ang halos tanang aso.

c. ․․․ Walay epekto nako ang pagpanigarilyo kay bata pa ko.

d. ․․․ Mahimo kong mas madanihon sa kaatbang nga sekso kon manigarilyo ko.

e. ․․․ Kon manigarilyo ko, walay laing maangin.

f. ․․․ Wala ray kaso sa Diyos kon manigarilyo ko.

Tubag

a. Ang pagpanigarilyo makahupay sa tensiyon.—Bakak. Bisan pag ang pagpanigarilyo temporaryong makahupay sa tensiyon nga epekto sa pag-undang ug panigarilyo, nadiskobrehan sa mga siyentipiko nga ang nikotina makapadaghan sa stress hormone.

b. Akong mabuga ang halos tanang aso.—Bakak. Sumala sa mga panukiduki, kapin sa 80 porsiyento sa mga partikulo sa aso nga imong gihanggab magpabilin sa imong lawas.

c. Walay epekto nako ang pagpanigarilyo kay bata pa ko.—Bakak. Gawas nga modako ang risgo nga madaot matag higayong manigarilyo ka, kini duna poy dihadihang epekto nimo. Ang uban maadik na sa usa lang ka sigarilyo. Ang imong baga makulangan ug hangin ug lagmit ubhon ka kanunay. Daling mangunot ang imong panit. Modako sab ang risgo nga maapektohan ang imong katakos sa pagpakigsekso, atakehon sa nerbiyos, ug mag-antos sa grabeng kaguol.

d. Mahimo kong mas madanihon sa kaatbang nga sekso kon manigarilyo ko.—Bakak. Nadiskobrehan sa tigdukiduki nga si Lloyd Johnston nga ang mga batan-ong nanigarilyo “dili madanihon sa kadaghanang lalaki o babaye.”

e. Kon manigarilyo ko, walay laing maangin.—Bakak. Matag tuig linibo ang mamatay sa aso sa sigarilyo nga gibuga sa uban; kini makadaot sa imong pamilya, mga higala, ug bisan sa imong mga binuhing hayop.

f. Wala ray kaso sa Diyos kon manigarilyo ko.—Bakak. Kadtong nagtinguha sa pagpahimuot sa Diyos kinahanglang maghinlo sa ilang kaugalingon “sa tanang kahugawan sa unod.” (2 Corinto 7:1) Klaro nga ang pagpanigarilyo makahugaw sa lawas. Kon hugawan nimo ang imong lawas pinaagi sa pagpanigarilyo, nga magdaot sa imong kaugalingon ug sa uban, dili ka mahimong higala sa Diyos.—Mateo 22:39; Galacia 5:19-21.

Kon Unsaon Paglikay

Nan, unsay imong himoon kon tunolan kag sigarilyo? Ang simple apan tino nga tubag, sama sa “Pasensiya na, di ko manigarilyo,” sagad mosaler. Kon pugson o biaybiayon ka, hinumdomi nga ikay modesisyon. Mahimong moingon ka:

● “Dili ko manigarilyo kay nahibalo ko nga makadaot na.”

● “Dili ko gustong mamatay kay daghan pa kog plano sa kinabuhi.”

Apan, sama sa mga batan-on nga gihisgotan sa sinugdan, tingali naglisod ka sa pagbuntog niini kay ikaw mismo gustong manigarilyo. Kon mao, sukli ang imong gana sa pagpanigarilyo pinaagi sa pagpamalandong sa mga pangutanang sama sa mosunod:

● Duna ba gayoy kaayohan ang pagpanigarilyo? Pananglitan, kon manigarilyo ko aron lang dawaton sa uban, moangay kaha sila nako nga lahi ra man kog hilig nila? Gusto ba gyod kong makig-uban sa mga tawo nga malipayng magtan-aw nga madaot ko?

● Dili kaha mausik ang akong kuwarta, madaot ang akong lawas, ug mawala ang pagtahod sa uban nako?

● Ibaylo ba nako sa sigarilyo ang akong relasyon sa Diyos?

Apan komosta man kon naadik ka na? Unsaon nimo pag-undang?

Kon Unsaon Pag-undang

1. Kombinsiha ang imong kaugalingon. Isulat ang imong mga rason sa pag-undang, ug tamdi kini kanunay. Ang pagtinguha nga mahimong hinlo sa atubangan sa Diyos makapalihok nimo sa pag-undang.—Roma 12:1; Efeso 4:17-19.

2. Pangayog tabang. Kon nagtago-tago ka sa pagpanigarilyo, karon na ang panahon sa pagtug-an niini. Sultihi kadtong angayng mahibalo niini nga gusto kang moundang, ug pangayog tabang kanila. Kon gusto kang moalagad sa Diyos, pangayog tabang niya pinaagi sa pag-ampo.—1 Juan 5:14.

3. Pagtakdag petsa kon kanus-a ka moundang. Hatagi ang imong kaugalingon ug mga duha ka semana, ug markahi ang petsa diha sa kalendaryo kon kanus-a ka moundang. Sultihi ang imong pamilya ug mga higala nga moundang ka nag panigarilyo nianang petsaha.

4. Pangitaa ug ilabay ang mga butang nga nalangkit sa pagpanigarilyo. Una pa sa imong gitakdang adlaw, susiha ang imong kuwarto, sakyanan, ug mga sinina kon duna bay nahibiling sigarilyo. Ilabay kana. Mao man usab ang layter, posporo, ug ashtray.

5. Agwantaha ang epekto sa pag-undang ug panigarilyo. Inom ug daghang tubig o duga sa prutas, ug katulog ug eksakto. Hinumdomi nga temporaryo lang ang epekto sa pag-undang, apan ang mga benepisyo niini maoy permanente!

6. Likayi ang bisan unsa nga makatental nimo. Likayi ang mga lugar ug situwasyon nga makatental nimo sa pagpanigarilyo. Ayaw sab pagpakig-uban sa mga tawong nanigarilyo.—Proverbio 13:20.

7. Likayi ang sayop nga pangatarongan. Ayawg limbongi ang imong kaugalingon pinaagi sa pag-ingon, “Usa na lang gyod.” Sagad nga kon ang usa mangatarongan ug sama niana, siya mobalik sa pagpanigarilyo.—Jeremias 17:9.

Ayawg Pailad

Matag tuig, ang mga kompaniya sa sigarilyo mogastog bilyonbilyong dolyar sa pagpaanunsiyo. Sila nahibalo nga kon ang mga batan-on karon madani sa pagpanigarilyo, sila mahimong regular nga kustomer sa umaabot.

Ayawg ihatag ang imong kuwarta sa mga negosyanteg sigarilyo. Nganong mokubit ka man sa ilang paon? Sila ug ang ubang batan-on nga nanigarilyo wala maghunahuna sa imong kaayohan. Imbes mamati nila, pamati sa tambag sa Bibliya aron “ikaw makabaton ug kaayohan.”—Isaias 48:17.

Ang ubang artikulo gikan sa seryeng “Young People Ask” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 27]

KON UNSAY GISULTI SA UBANG BATAN-ON

“Kon dunay mangutana nako kon nganong dili ko manigarilyo, ako moingon, ‘Di ko gustong moitom ang akong baga ug momubo ang akong kinabuhi.’”

“Kon dunay motunol nakog sigarilyo, ako moingon, ‘Di ko.’ Kon pugson ko nila, ako moingon, ‘Nganong hikawan man ko ninyo sa akong katungod nga modesisyon? Dili ba duna man kitay kagawasan sa paghimog personal nga desisyon?’”

[Mga hulagway]

Benjamin

Heather

[Kahon sa panid 28]

● NAHIBALO KA BA?

Ang maskada mas daghag nikotina kay sa sigarilyo ug dunay mga 25 ka substansiyang makakanser nga makapameligro sa nagmaskada nga makanser sa tutonlan ug baba.

[Kahon sa panid 28]

PANGUTAN-A ANG IMONG GINIKANAN

Mas daling atubangon ang pagpit-os sa ubang batan-on kon andam ka. Nganong dili nimo pangutan-on ang imong ginikanan aron mapraktis ninyo kon unsay imong isulti sa dihang tunolan kag sigarilyo? Ang ginikanan maoy modala sa papel sa batan-on nga nanental. Giya: Gamita ang “Kon Unsay Himoon Kon Pit-oson” sa panid 132 ug 133 sa Mga Pangutanang Gisukna sa mga Batan-on—Mga Tubag nga Mosaler, Tomo 2, aron makakuhag maayong ideya kon unsay isulti.

[Hulagway sa panid 28]

Sama sa isda nga mokubit dayon sa paon, ang hinigarilyo makabenepisyo tingalig diyutay apan makaagom sa grabeng kadaot