Kon ang Imong Anak Mangutana Bahin sa Kamatayon

ANG PROBLEMA

Ang imong sayis anyos nga anak nangutana, “Mamatay ka ba?” Kay nakuratan sa iyang pangutana, basin maghunahuna ka: ‘Makasabot kaha ang akong anak sa tubag niana nga pangutana? Unsaon nako pagpatin-aw kaniya ang bahin sa kamatayon?’

ANG ANGAY NIMONG MAHIBALOAN

Ang mga bata maghunahuna bahin sa kamatayon. Ang uban magduladula pa gani diin usa sa ilang kadula kunohay namatay. Busa ang kamatayon dili diay makahahadlok nga topiko, mao nga pamati sa imong anak kon duna siyay ipangutana bahin niana. Pinaagi sa paghisgot usahay bahin sa kamatayon, imong matabangan ang imong anak sa pagsagubang sa kaguol dihang mamatay ang usa ka minahal.

Ang paghisgot ug kamatayon dili makaaghat sa imong anak sa paghunahunag butang nga makahahadlok. Kini makatabang hinuon kaniya sa pagwala sa kahadlok. Apan kinahanglan tingali nimong tul-iron ang ubang sayop nga pagsabot. Pananglitan, ang ubang eksperto nag-ingon nga daghang bata nga wala pay sayis anyos wala mag-isip sa kamatayon ingong kataposan sa tanan. Sa magduladula, ang bata “magpapataypatay,” dayon “mabuhi” pag-usab.

Apan dihang sila magkadako, ang mga bata anam-anam nga makasabot nga dili tiaw ang kamatayon—usa ka kamatuoran nga tingali makaaghat kanila sa pagpangutana, pagkabalaka, o gani pagkahadlok, ilabina dihang mamatyan ug minahal. Busa importante nga imong ipatin-aw kini kaniya. Ang espesyalista sa pangutok nga si Marion Haza miingon: “Ang bata mabalaka bahin sa kamatayon kon pugngan siya sa pagsulti bahin niini diha sa balay.”

Ayaw kaayo kabalaka kon unsay imong isulti. Sumala sa usa ka pagtuon, ang mga bata gusto lang “mamati sa kamatuoran nga isulti sa mahigugmaong paagi.” Makasalig ka nga ang bata dili mangutana gawas kon gusto siyang mamati sa tubag.

ANG IMONG MAHIMO

Pahimusli ang mga higayon sa paghisgot bahin sa kamatayon. Kon ang imong anak makakitag patayng langgam sa dalan o kon mamatay ang iyang binuhi, paggamit ug simpleng mga pangutana sa pagdasig kaniya sa pag-estorya. Pananglitan, mahimo kang mangutana: “Mag-antos ba ang mananap nga namatay? Tugnawon o gutomon ba kini? Unsaon nimo pagkahibalo nga ang mananap o tawo patay na?”—Prinsipyo sa Bibliya: Ecclesiastes 3:1, 7.

Ayaw itago ang kamatuoran. Dihang ang usa ka kaila o paryente namatay, ayaw paggamit ug makapalibog nga mga pulong sama sa “Milakaw ra siya.” Basig ang imong anak maghunahuna nga ang namatay mobalik ra. Hinunoa, paggamit ug simple ug direktang mga pulong. Pananglitan, mahimo kang moingon: “Dihang namatay si Lola, ang iyang lawas mihunong na pag-obra. Siya dili na nato maestorya, pero dili nato siya malimtan.”—Prinsipyo sa Bibliya: Efeso 4:25.

Pasaligi ang imong anak. Tingali magtuo siya nga ang iyang nahimo o panghunahuna maoy nakaingon sa kamatayon sa usa. Imbes moingon lang nga dili siya maoy responsable sa nahitabo, mahimo kang mangutana, “Nganong nakaingon ka nga ikay hinungdan?” Paminaw pag-ayo ug tagda ang iyang pagbati. Dugang pa, sanglit ang bata tingali magtuo nga makatakod ang kamatayon, pasaligi siya nga dili kana tinuod.

Dasiga ang imong anak sa pagsulti. Ayaw pagpanuko sa paghisgot bahin sa minahal nga nangamatay, lakip ang mga paryente nga wala mailhi sa imong anak. Mahimong hisgotan nimo ang nindot ug kataw-anang mga panghitabo sa usa ka iyaan, uyoan, o apohan. Kon maghisgot ka bahin nila, imong gitabangan ang imong anak sa pagsabot nga dili siya angayng maglikay sa paghisgot o paghunahuna kanila. Sa samang higayon, ayaw pugsa ang imong anak sa pagpadayag sa iyang hunahuna. Makahisgot ra ka unya niini sa umaabot dihang makita nimo nga husto na ang panahon.—Prinsipyo sa Bibliya: Proverbio 20:5.