Watchtower ONLINE NGA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE NGA LIBRARYA
Cebuano
  • BIBLIYA
  • PUBLIKASYON
  • MGA TIGOM
  • g16 Num. 5 p. 14-15
  • Aristotle

Walay video nga available.

Sorry, dunay problema sa pag-load sa video

  • Aristotle
  • Pagmata!—2016
  • Sub-ulohan
  • Susamang Materyal
  • Daghan Siyag Gikainteresan
  • Gidawat sa Katolisismo ang mga Ideya ni Aristotle
  • Kinsay Nagmugna sa mga Balaod nga Naggahom sa Atong Uniberso?
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—2011
  • Siyensiya ug ang Bibliya—Nagkasumpakiay ba Gayod?
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—2005
  • Ang Siyensiya Naghimo ba sa Bibliya nga Kinaraan?
    Pagmata!—1990
  • Kaundan
    Pagmata!—2016
Uban Pa
Pagmata!—2016
g16 Num. 5 p. 14-15

PAGDUMDOM SA KAGAHAPON

Aristotle

Si Aristotle

KAPIG 2,300 ka tuig kanhi, si Aristotle daghag nahimo sa siyensiya ug pilosopiya. Ang iyang mga ideya, sinulat, ug mga nadiskobrehan nakapainteres sa mga tawo sa daghang katuigan ug kaylap nga gihubad ug gitun-an. Si James MacLachlan, propesor sa history, misulat nga ang mga “ideya ni Aristotle bahin sa kinaiyahan nakaimpluwensiya sa panghunahuna sa mga taga-Europe sa halos 2,000 ka tuig.” Ang uban sa mga ideya ni Aristotle nakaimpluwensiya pa gani sa mga pagtulon-an sa Katoliko, Protestante, ug Islam.

Daghan Siyag Gikainteresan

Si Aristotle may mga sinulat bahin sa art, astronomiya, biolohiya, pamatasan, pinulongan, balaod, lohika, magnetismo, metapisika, motion, kalipay, balak, politika, sikolohiya, teknik sa maayong pagpakigpulong ug pagsulat, ug bahin sa kalag, nga iyang gituohan nga mamatay. Apan mas daghan siyag nasulat bahin sa biolohiya ug lohika.

Ang karaang mga eskolar sa Gresya naghatag ug eksplinasyon bahin sa kinaiyahan base sa ilang obserbasyon, konklusyon, ug pangatarongan. Naghatag silag eksplinasyon bahin sa dayag nga mga kamatuoran, kay sila nagtuo nga kon maanalisar nila pag-ayo ang maong mga kamatuoran, makakab-ot silag hustong mga konklusyon.

Base niana nga ideya, nakakab-ot silag hustong mga konklusyon—usa niana mao nga dunay balaod nga naggiya sa uniberso. Ang nakaapan lang kay limitado ang ilang katakos sa pag-obserbar, mao nga daghang tawong utokan, apil na si Aristotle, nakahimog sayop nga mga konklusyon. Pananglitan, sila nagtuo nga ang mga planeta ug mga bituon nagtuyok libot sa Yuta. Niadtong panahona, kana maoy dayag nga kamatuoran. Ang librong The Closing of the Western Mind nag-ingon nga “ang mga eksplinasyon ug mga nasinatian daw nagpakita nga tinuod ang ideya sa mga Grego nga ang Yuta maoy sentro sa uniberso.”

Kanang sayop nga ideya dili ra unta kaayo dakog epekto kon kutob ra kana sa siyensiya. Pero dili kana ang nahitabo.

Gidawat sa Katolisismo ang mga Ideya ni Aristotle

Sa kasaysayan sa “Kristiyanidad” sa Europe niadtong 500 C.E. hangtod 1500 C.E., ang ubang pagtulon-an ni Aristotle gidawat ingong kamatuoran—sa ato pa, gituohan kana sa daghan ingong husto. Gisagol sa Romano Katolikong mga teologo—ilabina si Thomas Aquinas (mga 1224-1274)—ang mga sinulat ni Aristotle diha sa ilang mga pagtulon-an. Busa ang ideya ni Aristotle nga ang Yuta mao ang sentro sa uniberso nahimong Katolikong doktrina. Kini nga doktrina gidawat usab sa mga lider sa Protestante, sama kang Calvin ug Luther, kinsa nag-ingon nga anaa kini sa Bibliya.—Tan-awa ang kahong “Sayop ang Ilang Pagsabot sa Bibliya.”

Ang ubang pagtulon-an ni Aristotle gidawat ingong kamatuoran

“Ang kalainan sa [mga pagtulon-an ni Aristotle] ug sa Katolikong Simbahan halos dili na makita,” miingon ang magsusulat nga si Charles Freeman. Busa, gituohan nga “gibunyagan” ni Aquinas si Aristotle sa Katolikong Simbahan. Pero ang tinuod, “si Aquinas mao ang nakombertir ni Aristotle,” misulat si Freeman. Ug mahimong ikaingon nga ang Simbahan nakombertir usab. Busa, ang Italyanong astronomo ug matematiko nga si Galileo, kinsa nangusog sa pagpamatuod nga ang Yuta mao ang nagtuyok libot sa adlaw, gipatawag sa pag-atubang sa hukmanan sa Katolikong Simbahan ug gipugos sa pagbakwi sa iyang gisulti.a Pero sa katingalahan, si Aristotle miingon nga ang mga nadiskobrehan sa siyensiya nagakauswag ug nagakausab. Kon midawat pa lang unta ang mga relihiyon niini nga panglantaw ni Aristotle!

a Alang sa dugang detalye sa “Pakigbangi ni Galileo sa Simbahan,” tan-awa ang Abril 22, 2003 nga gula sa Pagmata!

MUBONG IMPORMASYON

  • Si Aristotle interesadong makakat-on pag dugang ug “nakaapresyar gayod sa bili ug pagkakatingalahan sa uniberso.”—Aristotle—A Very Short Introduction.

  • Siya nagtuo nga ang kinaiyahan dunay walay kataposang “Tigpalihok” nga maoy responsable sa walay kataposang paglihok sa uniberso, ug kana nga Tigpalihok maayo ug nagpuyo sa gawas sa uniberso.

  • Si Aristotle gipasidunggan nga maoy nagtukod sa duha ka siyensiya—ang biolohiya ug lohika.

  • Si Aristotle maoy magtutudlo sa batang lalaki nga taga-Macedonia, ug kining bataa sa ulahi nahimong magtutukod ug imperyo ug nailhang si Alejandrong Bantogan.

Drowing nga ang yuta ang sentro sa uniberso

Daghan kaniadto nagtuo nga ang Yuta mao ang sentro sa uniberso

Sayop ang Ilang Pagsabot sa Bibliya

Ang uban sa kanhing mga teologo nagtuo sa ideya ni Aristotle nga ang Yuta mao ang sentro sa uniberso tungod kay sayop ang ilang pagsabot sa pipila ka teksto sa Bibliya, sama sa Salmo 104:5. Kini nag-ingon: “Gitukod [sa Diyos] ang yuta ibabaw sa pihong mga dapit niini; kini dili matarog hangtod sa panahong walay tino, o hangtod sa kahangtoran.” Ang magsusulat niini nga teksto wala magpasabot nga ang Yuta dili moirog diha sa uniberso. Kondili, pinaagig balaknong mga pulong, siya naghisgot nga ang Yuta magpabilin hangtod sa hangtod sumala sa katuyoan sa Diyos.—Ecclesiastes 1:4.

Busa, dihang maghisgot ang Bibliya bahin sa siyensiya, ang mga giingon niini tukma gayod. Pananglitan, ang Job 26:7, nga narekord mga 3,500 ka tuig kanhi, nag-ingon nga ang Diyos “nagbitay sa yuta sa wala.” Ang Job 38:33 nag-ingon nga ang uniberso dunay gisunod nga mga balaod sa kinaiyahan.

    Cebuano Publications (1983-2025)
    Log Out
    Log In
    • Cebuano
    • Ipasa
    • Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyones sa Paggamit
    • Polisa sa Pribasiya
    • Mga Setting sa Pribasiya
    • JW.ORG
    • Log In
    Ipasa