Giunsa Pagpatin-aw ang Trinidad?

ANG Iglesya Romana Katolika nagaingon: “Ang Trinidad mao ang pulong gigamit sa pagpasabot sa pangunang doktrina sa Kristohanong relihiyon . . . Busa, sa mga pulong sa Athanasian nga Kredo: ‘ang Amahan maoy Diyos, ang Anak maoy Diyos, ug ang Balaang Espiritu maoy Diyos, apan dili tulo ang Diyos apan usa ra ang Diyos.’ Sa maong Trinidad . . . ang mga Persona samang walay kataposan ug managsama: ang tanan samang wala lalanga ug gamhanan sa tanan.”​—The Catholic Encyclopedia.

Mouyon ang halos tanang ubang iglesya sa Kakristiyanohan. Pananglitan, ang Grego Ortodoksong Iglesya nagatawag usab sa Trinidad “ang paninugdang doktrina sa Kristiyanidad,” nga nagaingon pa: “Ang mga Kristohanon mao kadtong nagadawat kang Kristo ingon nga Diyos.” Sa librong Our Orthodox Christian Faith, ang samang iglesya nagapahayag: “Ang Diyos maoy trinidad. . . . Ang Amahan sa kabug-osan maoy Diyos. Ang Anak sa kabug-osan maoy Diyos. Ang Balaang Espiritu sa kabug-osan maoy Diyos.”

Busa, ang Trinidad giisip nga “usa ka Diyos sa tulo ka Persona.” Ang matag usa giingon nga walay sinugdanan, nga nagalungtad sa walay kataposan. Ang matag usa giingon nga makagagahom sa tanan, nga ang matag usa dili labaw o ubos kay sa uban.

Lisod bang sabton ang maong pangatarongan? Daghang sinserong mga magtutuo nalibog niini, nga nag-isip nga kini supak sa kasagarang pangatarongan, nga lahi sa bisan unsang ilang nasinatian. Sa unsang paagi, sila nangutana, mahimo nga ang Amahan maoy Diyos, si Jesus maoy Diyos, ug ang balaang espiritu maoy Diyos, apan dili tulo ang Diyos apan usa ra ang Diyos?

“Saylo sa Salabotan sa Tawo”

KINING kaliboga kaylap. Ang The Encyclopedia Americana nagaingon nga ang doktrina sa Trinidad giisip nga “saylo sa salabotan sa tawo.”

Daghan nga nagtuo sa Trinidad nagaisip niana sa samang paagi. Si Monsenyor Eugene Clark miingon: “Ang Diyos usa, ug ang Diyos tulo. Sanglit walay ingon niini sa kalalangan, kita dili makasabot niini, apan makadawat lamang niini.” Si Kardinal John O’Connor miingon: “Kita nahibalo nga kini dako kaayong misteryo, nga dili gayod nato hisabtan.” Ug si Papa Juan Paulo II naghisgot sa “dili matugkad nga misteryo sa Diyos nga Trinidad.”

Busa, ang A Dictionary of Religious Knowledge nagaingon: “Sa tukma kon unsa ang maong doktrina, o sa tukma kon unsaon kini pagpatin-aw, ang mga Trinitaryan mismo wala magkauyon.”

Nan, makasabot kita nganong ang New Catholic Encyclopedia nagaingon: “Adunay pila ra ka magtutudlo sa pagtulon-an sa Trinidad sa Romano Katolikong mga seminaryo ang wala samoka sa usa o laing panahon sa pangutana, ‘Apan unsaon man pagwali sa Trinidad?’ Ug kon ang pangutana maoy ilhanan sa kalibog sa bahin sa mga estudyante, tingali kini samang mao ang ilhanan sa samang kalibog sa bahin sa ilang mga propesor.”

Ang kamatuoran sa maong pamulong mapamatud-an pinaagi sa pag-adto sa usa ka librarya ug pagsusi sa mga libro nga nagapaluyo sa Trinidad. Ang dimaihap nga mga panid gisulat sa pagsulay sa pagpatin-aw niini. Apan, tapos sa pagpakigbisog sa pag-agi sa gubot nga mga teolohikanhong pulong ug mga katin-awan, ang mga tigsusi mobiya gihapon nga wala matagbaw.

Niining bahina, ang Heswitang si Joseph Bracken miingon diha sa iyang librong What Are They Saying About the Trinity?: “Ang mga pari si kinsa uban ang dakong kahago nakakat-on . . . sa Trinidad sa mga tuig nga didto sila sa seminaryo kinaiyanhong nagpanuko sa pagpahayag niini ngadto sa ilang katawhan gikan sa pulpito, bisan sa Trinity Sunday. . . . Nganong pahayagan man ang katawhan sa butang makalaay nga sa kataposan dili gihapon nila hisabtan?” Siya miingon usab: “Ang Trinidad maoy usa ka pormal nga tinuohan, apan kini diyutay o walay [epekto] sa adlaw-adlaw Kristohanong kinabuhi ug pagsimba.” Bisan pa niana, kini mao “ang pangunang doktrina” sa mga iglesya!

Ang Katolikong teologo si Hans Küng miingon diha sa iyang librong Christianity and the World Religions nga ang Trinidad maoy usa ka hinungdan nga ang mga iglesya wala makahimog dakong pag-uswag uban sa dili-Kristohanong mga katawhan. Siya miingon: “Bisan ang edukadong mga Muslim yanong dili makasabot, maingon nga hangtod karon ang mga Hudiyo wala makasabot sa ideya sa Trinidad. . . . Ang mga pagpalahi nga gihimo sa doktrina sa Trinidad tali sa usa ka Diyos ug sa tulo ka persona dili makatagbaw sa mga Muslim, nga nalibog, inay nalamdagan, sa teolohikanhong mga pulong nga kinuha gikan sa Syriac, Grego, ug Latin. Nakaplagan sa mga Muslim nga kini mao lamay dula sa mga pulong. . . . Nganong may usa man nga gustong modugang sa ideya sa pagkausa ug pagkalinain sa Diyos nga makasambog lamang o makawagtang sa maong pagkausa ug pagkalinain?”

“Dili Diyos sa Kalibog”

GIUNSA pagsugod sa maong makalibog nga doktrina? Ang The Catholic Encyclopedia nagaingon: “Ang usa ka pagtulon-an nga misteryoso kaayo gituohan daan nga usa ka Balaang pinadayag.” Ang Katolikong mga eskolar si Karl Rahner ug Herbert Vorgrimler nag-ingon diha sa ilang Theological Dictionary: “Ang Trinidad maoy usa ka misteryo . . . sa estriktong diwa . . . , nga dili mahibaloan kon walay pinadayag, ug bisan human sa pinadayag dili mahimong hisabtan sa bug-os.”

Bisan pa niana, ang pagtuo nga sanglit ang Trinidad makalibog kaayong misteryo, nga kini nagagikan gayod sa balaang pinadayag magmugnag laing dakong suliran. Ngano? Kay ang balaang pinadayag mismo dili makatugot sa maong pagtuo bahin sa Diyos: “Ang Diyos dili Diyos sa kalibog.”​—1 Corinto 14:​33, Revised Standard Version (RS).

Tungod sa maong pamulong, ang Diyos ba maoy responsable sa usa ka doktrina bahin sa iyang kaugalingon nga makalibog kaayo nga bisan ang Hebreohanon, Grego, ug Latin nga mga eskolar dili makapatin-aw niana?

Dugang pa, kinahanglan bang ang mga tawo mahimong mga teologo ‘aron makaila sa bugtong matuod nga Diyos ug kang Jesu-Kristo nga iyang gipadala’? (Juan 17:​3, JB) Kon matuod kana, nganong diyutay kaayo sa edukadong Hudiyong mga pangulo sa relihiyon ang nakaila nga si Jesus mao ang Mesiyas? Ang iyang matinuohong mga tinun-an, hinunoa, maoy mapaubsanong mga mag-uuma, mga mangingisda, mga maniningil ug buhis, mga ginang sa panimalay. Kadtong kasagarang mga tawo nakatino gayod kon unsay gitudlo ni Jesus bahin sa Diyos nga sila nakatudlo niana sa uban ug andam pa ganing magpakamatay alang sa ilang pagtuo.​—Mateo 15:​1-9; 21:​23-32, 43; 23:​13-36; Juan 7:​45-49; Buhat 4:13.

[Hulagway sa panid 4]

Ang mga tinun-an ni Jesus mao ang mapaubsanong kasagarang mga tawo, dili ang mga pangulo sa relihiyon