Basahon sa Bibliya Numero 52​—1 Mga Taga-Tesalonica

Magsusulat: Pablo

Dapit Gisulatan: Corinto

Sinulat Nahuman: k. 50 K.P.

1. (a) Sa unsang paagi nahimong gisulat ang Unang Mga Taga-Tesalonica? (b) Kanus-a kini, ug unsang kainila ang gipahimudsan sa sulat?

MGA tuig 50 K.P. nga si apostol Pablo, sulod sa iyang ikaduha panaw-libot sa pagwali, miduaw sa siyudad sa Tesalonica sa Macedonia ug didto gitukod ang usa ka Kristohanong kongregasyon. Sulod sa usa ka tuig, samtang sa Corinto inubanan nila Silvano (Silas sa basahon sa Mga Buhat) ug Timoteo, si Pablo gipalihok sa pagsulat sa iyang unang sulat sa Mga Taga-Tesalonica sa paglipay kanila ug paglig-on kanila sa pagtuo. Lagmit kini ulahi sa 50 K.P. Kining sulat dayag mipahimulos sa kainila ingon una sa mga sulat ni Pablo nga nahimong bahin sa kanon sa Bibliya ug, uban sa lagmit eksepsiyon sa Ebanghelyo ni Mateo, ang unang gisulat nga basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan.

2. Unsang ebidensiya ang naa sa magsusulat ug kakasaligan sa Unang Mga Taga-Tesalonica?

² Ang ebidensiya nga misuporta sa pagkakasaligan ug integridad sa sulat dagaya. Gipaila ni Pablo ang iyang kaugalingon pinaagi sa ngalan ingon magsusulat, ug ang basahon sulod harmonya uban sa uban dinasig nga Pulong. (1 Tes. 1:1; 2:18) Ang sulat gihinambitan pinaagi sa ngalan sa daghan sa labing sayong mga katalogo sa dinasig nga Kasulatan, lakip sa Tipik Muratorian.a Ang Unang Mga Taga-Tesalonica gikutlo o gipasabot sa daghan sa sayo ekklesiyastikal nga mga magsusulat, lakip kang Irenaeus (ikaduhang siglo K.P.), kinsa mihinambit niini pinaagi sa ngalan. Ang Chester Beatty Papiro Num. 2 (P⁴⁶), sa mga 200 K.P., undan sa Unang Mga Taga-Tesalonica, ug laing papiro sa ikatulong siglo (P³⁰), karon sa Ghent, Belhika, undan sa mga tipik sa Una ug Ikaduhang Mga Taga-Tesalonica.b

3, 4. Unsa ang miresulta sa sayong kalamposan sa ministeryo ni Pablo sa Tesalonica?

³ Usa ka pasiplat sa mubong kasaysayan sa kongregasyon sa Tesalonica, antes sa pagsulat niining sulat, milig-on sa luyong impormasyon alang sa lalom nga kabalaka ni Pablo sa mga igsoon nianang siyudad. Gikan sa mismong sinugdan, ang kongregasyon milatas sa pig-ot nga paglutos ug oposisyon. Sa Buhat kapitulo 17, gireport ni Lucas ang pag-abot nila Pablo ug Silas sa Tesalonica, “diin dunay usa ka sinagoga sa mga Hudiyo.” Sulod sa tulo ka Igpapahulay, si Pablo miwali kanila, nangatarongan uban kanila gikan sa Kasulatan, ug dunay timailhan siya mipuyo didto mas taas kay sa niini, kay siya dunay panahon sa pagtukod sa iyang kaugalingon sa iyang buhat ug, labaw sa tanan, sa pagtukod ug pag-organisar sa usa ka kongregasyon.—Buh. 17:1; 1 Tes. 2:9; 1:6, 7.

⁴ Ang rekord sa Buhat 17:4-7 tataw miasoy sa epekto sa pagwali sa apostol sa Tesalonica. Nasina sa kalamposan sa Kristohanong ministeryo ni Pablo, giorganisar sa mga Hudiyo ang magubutong panon ug gibalibag ang siyudad sa kaguliyang. Ilang gisulong ang balay ni Jason ug giguroy siya ug uban nga mga igsoon ngadto sa mga magmamando sa siyudad, nga misinggit: “Kining mga tawhana nga migubot sa gipuy-an nga yuta presente usab dinhi, ug gidawat sila ni Jason sa kamaabiabihon. Ug tanan niining mga tawhana milihok nga kabatok sa mga dekreto ni Cesar, miingon nga dunay laing hari, si Jesus.” Si Jason ug uban pa gipugos sa pagtaganag piyansa antes sila gibuhian. Alang sa mga igsoon sa kongregasyon, ingon man alang sa ilang kaugalingon personal nga kahilwasan, sila Pablo ug Silas gipadala sa gabii ngadto sa Berea. Apan ang kongregasyon sa Tesalonica natukod na karon.

5. Sa unsang paagi gipakita ni Pablo ang iyang kabalaka ug mahigugmaong interes sa kongregasyon sa Tesalonica?

⁵ Ang kalayonhong oposisyon gikan sa mga Hudiyo migukod kang Pablo ngadto sa Berea ug mihulga sa pagpahunong sa iyang pagwali didto. Unya siya mibalhin sa Atenas, Gresya. Sa gihapon siya nangandoy nga mahibalo kon unsa na ang iyang mga igsoon sa Tesalonica ubos sa kalisdanan. Makaduha siya misulay sa pagbalik kanila, apan sa matag panahon ‘si Satanas misanta sa iyang dalan.’ (1 Tes. 2:17, 18) Puno sa kabalaka alang sa batan-ong kongregasyon ug hapdos nga nakaamgo sa kalisdanan nga ilang giantos, gipadala ni Pablo si Timoteo balik sa Tesalonica sa paglipay sa mga igsoon ug sa paghimo kanila mas malig-on sa pagtuo. Sa dihang si Timoteo mibalik uban sa iyang makadasig-kasingkasing report, hilabihan ang kasadya ni Pablo uban sa balita sa ilang kusganong integridad taliwala sa mapintas nga paglutos. Ang ilang rekord sa pagkakaron nahimong panig-ingnan sa mga magtotoo latas sa tibuok Macedonia ug Akaya. (1:6-8; 3:1-7) Si Pablo mapasalamaton kang Jehova nga Diyos alang sa ilang matinumanong pag-antos, apan siya usab nakaamgo nga samtang sila mipadayon sa pagtubo sa pagkahamtong, manginahanglan sila sa dugang giya ug tambag. Busa, samtang sa Corinto sa panag- uban nila Timoteo ug Silvano, si Pablo misulat sa iyang unang sulat sa Mga Taga-Tesalonica.

KAUNDAN SA UNANG MGA TAGA-TESALONICA

6. Alang sa unsa gidayeg ni Pablo ang mga taga-Tesalonica?

⁶ Mga taga-Tesalonica panig-ingnan sa ubang magtotoo (1:1-10). Gisugdan ni Pablo ang iyang sulat sa Mga Taga-Tesalonica uban sa mainit nga kumendasyon alang sa ilang matinumanong buhat, mahigugmaong paghago, ug pag-antos sa paglaom. Ang maayong balita nga giwali taliwala kanila dili kay uban sa sulti lamang apan ‘usab uban sa gahom ug kusganong pagsalig.’ Nanig-ingon sa panig-ingnan nga gihatag kanila, ang mga taga-Tesalonica midawat sa pulong “uban sa kasadya sa balaang espiritu” ug gihimo ang ilang kaugalingon nga panig-ingnan sa tanang magtotoo sa Macedonia, Akaya, ug saylo pa. Sila sa bug-os mitalikod sa ilang mga idolo, “aron mahimong ulipon sa buhi ug matuod nga Diyos, ug sa paghulat alang sa iyang Anak gikan sa mga langit.”—1:5, 6, 9, 10.

7. Unsang tinamdan ang gipasundayag ni Pablo ug sa iyang mga kaubanan samtang taliwala sa mga taga-Tesalonica, ug unsa ang ilang giawhag kanila nga buhaton?

⁷ Mahigugmaong kabalaka ni Pablo alang sa mga taga-Tesalonica (2:1–3:13). Human makadawat sa mabugalbugalong pagtratar sa Filipos, si Pablo ug iyang mga kaubanan nangusog sa kaisog sa pagwali sa mga taga-Tesalonica. Kini ilang gibuhat dili ingon magpapahimuot sa mga tawo o ingon maulog-ulogon o ingon nangitag himaya gikan sa mga tawo. Sa kasukwahi, matod ni Pablo, “kami nahimong lumo sa taliwala ninyo, ingon sa iwa nga inahan nga nagmahal sa iyang kaugalingong mga anak. Busa, ingon duna sa lumo nga pagbati alang kaninyo, kami nahimuot kaayo sa paghatag kaninyo, dili lamang sa maayong balita sa Diyos, apan usab sa among kaugalingong kalag, tungod kay kamo nahimong hinigugma kanamo.” (2:7, 8) Mipadayon sila sa pag-awhag sa mga taga-Tesalonica, ingon sa usa ka amahan sa iyang mga anak, sa pagpadayon sa paglakaw takos sa Diyos, kinsa mitawag kanila ngadto sa iyang Gingharian ug himaya.

8. Sa unsang paagi ang mga taga-Tesalonica nahimong kalipay kang Pablo, ug unsa ang iyang giampo alang kanila?

⁸ Gidayeg sila ni Pablo alang sa ilang andam nga pagdawat sa maayong balita alang sa kon unsa kini, “ang pulong sa Diyos.” Wala sila mag-inusara sa paglutos sa ilang kaugalingong katagilungsod, kay ang unang mga magtotoo sa Judea miantos sa susamang paglutos sa mga kamot sa mga Hudiyo. Mabalak-on sa ilang kaayohan, si Pablo, sa duha ka okasyon, buot moanha kanila sa persona apan gisanta ni Satanas. Ngadto kang Pablo ug sa iyang kaubanang mga magbubuhat, ang mga igsoon sa Tesalonica usa ka korona sa kalipay, ang ilang “himaya ug kasadya.” (2:13, 20) Sa dihang dili na niya maantos ang kakulang sa balita mahitungod kanila, gipadala ni Pablo si Timoteo sa Tesalonica sa paglig-on sa ilang pagtuo ug paglipay kanila. Karon si Timoteo bag-o pa mibalik uban sa maayong balita sa ilang espirituwal nga prosperidad ug gugma, ug kini midalag kahupay ug kasadya sa apostol. Gipasalamatan ni Pablo ang Diyos ug miampo nga ang Ginoo unta mohatag kanila sa uswag, nga sila unta modagaya sa gugma sa usa ug usa, ug ang ilang kasingkasing unta “mawalay ikasaway sa kabalaan” atubangan sa Diyos nga Amahan sa presensiya sa Ginoong Jesus.—3:13.

9. Unsa ang giawhag ni Pablo labot sa kabalaan ug gugma sa usa ug usa?

⁹ Pag-alagad sa kabalaan ug kadungganan (4:1-12). Gidayeg ni Pablo ang mga taga-Tesalonica alang sa paglakaw aron sa pagpahimuot sa Diyos, ug giawhag niya sila sa pagpadayon sa pagbuhat niini sa mas bug-os. Ang matag usa “kinahanglan mahibalo unsaon sa pagpanag-iya sa iyang kaugalingong sudlanan sa kabalaan ug kadungganan, dili sa maibogon seksuwal nga gana.” Niini, walay mausa ang kinahanglan mohilabot sa mga katungod sa iyang igsoon. Kay ang Diyos mitawag kanila, “dili sa pagtugot alang sa kahugawan, apan labot sa kabalaan. Busa, nan, ang tawo nga nagpakitag waypagtagad waypagtagad, dili sa tawo, apan sa Diyos.” (4:4, 5, 7, 8) Gidayeg ni Pablo ang mga taga-Tesalonica tungod kay sila mipakitag gugma sa usa ug usa, ug iyang giawhag sila sa pagpadayon sa pagbuhat niini sa mas bug-os nga sukod, mihimo niini nga ilang tumong ang magkinabuhi nga hilom ug pag-atiman sa ilang kaugalingong bulohaton ug pagbuhat uban sa ilang mga kamot. Kay kinahanglan sila molakaw nga desente “labot sa katawhan sa gawas.”—4:12.

10. Unsang tinamdan ang kinahanglan batonan sa mga igsoon mahitungod kanilang natulog sa kamatayon?

¹⁰ Paglaom sa pagkabanhaw (4:13-18). Mahitungod niadtong natulog sa kamatayon, ang mga igsoon kinahanglan dili masubo ingon niadtong kinsa waypaglaom. Kon ang ilang pagtuo mao nga si Jesus namatay ug nabuhi usab, busa, usab, ang Diyos pinaagi ni Jesus mobanhaw sa uban kinsa natulog sa kamatayon. Sa presensiya sa Ginoo, siya manaog gikan sa langit uban sa sugo nga tawag, “ug kadtong kinsa patay sa paghiusa uban kang Kristo unang mobangon.” Human niana, kadtong buhi “sakgawon sa mga panganod sa pagtagbo sa Ginoo sa kahanginan,” aron mahiuban kanunay sa Ginoo.—4:16, 17.

11. Nganong ang mga taga-Tesalonica kinahanglan mopabiling nagmata, ug unsa ang ilang kinahanglan padayonon sa pagbuhat?

¹¹ Nagpabiling nagmata samtang nagkaduol ang adlaw ni Jehova (5:1-28). “Ang adlaw ni Jehova moabot ingon sa kawatan sa kagabhion.” Kini sa panahon nga ang katawhan moingon “Kalinaw ug kasigurohan!” nga ang hinanaling kalaglagan dihadiha moabot kanila. Pasagdi ang mga taga-Tesalonica, busa, mopabiling nagmata ingon “mga anak sa kahayag ug mga anak sa adlaw,” mohupot sa ilang mga sentido ug mosul-ob sa “kotamaya sa pagtuo ug gugma ug ingon salukot ang paglaom sa kaluwasan.” (5:2, 3, 5, 8) Kini panahon alang kanila sa pagpadayon sa paghupay ug paglig-on sa usa ug usa. Pasagdi ang tanan mohatag sa “labaw kay sa naandan nga konsiderasyon sa gugma” niadtong naghago ug maayo ug nagdumala taliwala kanila. Sa pikas bahin, ang badlonganon kinahanglan tambagan, ang mahuyang lig-onon, ug ang tanan kinahanglan pakitaan sa taas-pailob. Oo, misulat si Pablo, “kanunay sunda ang maayo nganha sa usa ug usa ug sa tanan uban.”—5:13, 15.

12. Sa unsa hinongdanong mga butang si Pablo sa kaulahian mihatag sa tambag, ug sa unsang paagi iyang gitiklopan ang iyang sulat sa mga taga-Tesalonica?

¹² Sa kaulahian, mitambag si Pablo sa pipila ka hinongdanong butang: ‘Kanunay magmalipayon. Ampo nga wayhunong, pasalamat alang sa tanang butang. Hupti ang kalayo sa espiritu. Tahora ang pagpanagna. Paneguroa ang tanang butang ug hawiri nga malig-on kon unsa ang maayo. Likayi ang tagsa ka porma sa kadaotan.’ (5:16-22) Unya siya miampo sa mismong Diyos sa kalinaw sa pagbalaan kanila sa bug-os ug nga sila mopabilin nga walay ikasaway sa espiritu, kalag, ug lawas sa presensiya sa Ginoong Jesu-Kristo. Iyang gitiklopan ang sulat uban sa mainit nga mga pulong sa pagdasig ug uban sa solemne nga instruksiyon nga ang sulat basahon sa tanang igsoon.

NGANONG MAPUSLANON

13. Sa unsa si Pablo ug ang iyang mga kaubanan dungganong panig-ingnan, ug unsa ang epekto sa kinabubut-on nga pagpahayag sa gugma diha sa kongregasyon?

¹³ Niining sulat gipasundayag ni Pablo ang espiritu sa mahigugmaong kabalaka alang sa iyang mga igsoon. Siya ug ang iyang kaubanang mga ministro mipahaluna sa dungganong panig-ingnan sa lumo nga pagbati, mihatag dili lamang sa maayong balita sa Diyos apan bisan sa ila mismong kalag alang sa ilang hinigugmang mga igsoon sa Tesalonica. Pasagdi ang tanang magtatan-aw maningkamot sa pag-umol sa maong mga bugkos sa gugma uban sa ilang mga kongregasyon! Ang maong mga pahayag sa gugma modasig sa tanan sa pagpakitag gugma alang sa usa ug usa, ingon sa giingon ni Pablo: “Dugang pa, hinaot unta ang Ginoo mopahinabo kaninyo nga mouswag, oo, mopadagaya kaninyo, sa gugma sa usa ug usa ug sa tanan, ingon nga kami usab kaninyo.” Kining gugma nga kinabubut-on gipahayag taliwala sa tanan sa katawhan sa Diyos labing makapalig-on. Kini mohimo sa mga kasingkasing nga “malig-on, walay ikasaway sa kabalaan atubangan sa atong Diyos ug Amahan sa presensiya sa atong Ginoong Jesus uban sa tanan niyang mga balaan.” Kini mipalahi sa mga Kristohanon gikan sa dunot ug imoral nga kalibotan sa pagkaagi nga sila makalakaw sa kabalaan ug kasantos ug sa ingon pahimut-an ang Diyos.—3:12, 13; 2:8; 4:1-8.

14. Sa unsang paagi ang Unang Mga Taga-Tesalonica ekselente nga panig-ingnan sa mataktika, mahigugmaong tambag?

¹⁴ Gitagana niining sulat ang ekselente nga modelo alang sa mataktika, mahigugmaong tambag sa Kristohanong kongregasyon. Bisan pa ang mga igsoon sa Tesalonica madasigon ug matinumanon, dunay mga punto sa pagtul-id nga himoon. Sa matag kaso, bisan pa, gidayeg ni Pablo ang mga igsoon sa ilang maayong mga hiyas. Pananglitan, sa pagpasidaan batok sa moral nga kahugaw, iyang unang gidayeg sila sa paglakaw aron sa pagpahimuot sa Diyos ug unya giawhag sila sa pagbuhat niini sa “mas bug-os,” huptan sa matag usa ang iyang sudlanan sa kabalaan ug kadungganan. Unya, human gidayeg sila sa ilang inigsoong gugma, iyang giawhag sila sa pagpadayon niining paagi sa “mas bug-os nga sukod,” tagdon ang ilang kaugalingong bulohaton ug mokinabuhi sa desente nga mga kinabuhi atubangan niadtong sa gawas. Sa mataktika gipahimangnoan ni Pablo ang iyang mga igsoon sa “pagpadayon sa maayo nganha sa usa ug usa ug sa tanan uban.”—4:1-7, 9-12; 5:15.

15. Unsa ang timailhan si Pablo madasigong miwali sa paglaom sa Gingharian samtang sa Tesalonica, ug unsang maayong tambag ang iyang gihatag niining koneksiyon?

¹⁵ Sa upat ka okasyon gihisgotan ni Pablo ang “presensiya” ni Jesu-Kristo. Dayag nga ang bag-o nakumbertir nga mga Kristohanon sa Tesalonica interesado kaayo niining pagtulon-an. Samtang diha sa ilang siyudad, si Pablo wayduda miwali nga maisogon mahitungod sa Gingharian sa Diyos sa mga kamot ni Kristo, ingon sa gipaila sa akusasyon nga gidala batok kaniya ug sa iyang mga kaubanan: “Tanan kining mga tawhana milihok nga kabatok sa mga dekreto ni Cesar, miingon nga dunay laing hari, si Jesus.” (Buh. 17:7; 1 Tes. 2:19; 3:13; 4:15; 5:23) Ang mga igsoon sa Tesalonica mipahaluna sa ilang paglaom sa Gingharian ug, ingon may pagtuo sa Diyos, mihulat “alang sa iyang Anak gikan sa mga langit, kinsa iyang gibangon gikan sa mga patay, nga mao, si Jesus,” sa pagluwas kanila gikan sa kaligutgut nga umaabot. Mao man, tanan kinsa milaom sa Gingharian sa Diyos karon nanginahanglan sa pagpatalinghog sa maayong tambag sa Unang Mga Taga-Tesalonica nga modagaya sa gugma, uban sa mga kasingkasing nga lig-on ug walay ikasaway, aron nga sila mahimong ‘mopadayon sa paglakaw takos sa Diyos kinsa mitawag kanila sa iyang gingharian ug himaya.’—1 Tes. 1:8, 10; 3:12, 13; 2:12.

[Mga footnote]