Hustong Pagpasiugda sa Diwa

SA DIHANG ikaw magasulti o magabasag kusog, hinungdanon nga dili lamang husto ang pagkasulti nimo sa tagsatagsa ka pulong kondili ipasiugda usab nimo ang pangunang mga pulong ug naundan-ug-ideya nga mga ekspresyon nga mopasa sa mga ideya sa tin-aw nga paagi.

Ang hustong pagpasiugda sa diwa naglangkit ug labaw pa kay sa paghatag ug dugang pagpasiugda sa pipila ka pulong o bisan sa daghang pulong. Ang hustong mga pulong kinahanglang ipasiugda. Kon sayop nga mga pulong ang ipasiugda, ang kahulogan sa imong gisulti tingalig dili tin-aw alang sa imong mamiminaw, kinsa, sa baylo, mahimong magtugot sa ilang mga hunahuna nga maglatagaw ngadto sa ubang mga butang. Bisag ang materyal matulon-anon tingali, ang pakigpulong nga walay hustong pagpasiugda sa diwa mahimong dili epektibo sa pagdasig sa mamiminaw.

Ang dugang pagpasiugda ikapaila sa lainlaing paagi, nga sagad gigamit sa kombinasyon: pinaagi sa mas kusog nga tingog, pinaagi sa mas mainiton nga pagbati, pinaagi sa hinay ug mainampingong pagsulti, pinaagi sa paghunong una pa o human sa usa ka pamulong (o niining duha), ug pinaagi sa mga pagkompas ug mga ekspresyon sa nawong. Sa pipila ka pinulongan, ang pagpasiugda ikapaila usab pinaagi sa pagpaubos sa tono o pagpataas sa tingog. Palandonga ang materyal ug ang mga sirkumstansiya sa pagtino kon unsay labing angayan nga pagpasiugda.

Sa paghukom kon unsa ang ipasiugda, palandonga ang mosunod. (1) Sulod sa bisan unsang tudling-pulong, matino ang mga pulong nga angayng hatagan ug dugang pagpasiugda dili lamang pinaagi sa ubang bahin sa tudling-pulong kondili pinaagi usab sa konteksto. (2) Ang pagpasiugda sa diwa mahimong gamiton aron ipasiugda ang pagsugod sa usa ka bag-ong ideya, kon kaha usa ka pangunang punto o yanong kausaban sa han-ay sa pangatarongan. Mahimong mapasiugda usab kini sa kataposan sa han-ay sa pangatarongan. (3) Ang usa ka mamumulong mahimong mogamit ug pagpasiugda sa diwa aron ipakita ang iyang gibati bahin sa gihisgotan. (4) Ang hustong pagpasiugda sa diwa mahimong gamiton usab aron ipasiugda ang pangunang mga punto sa usa ka pakigpulong.

Aron sa paggamit ug pagpasiugda sa diwa niining mga paagiha, ang usa ka mamumulong o usa ka magbabasa sa publiko kinahanglang tin-aw nga makasabot sa iyang materyal ug buot gayod nga ang iyang mamiminaw makapatuhop niini sa hunahuna. Labot sa instruksiyon nga gihatag sa mga adlaw ni Esdras, ang Nehemias 8:8 nag-ingon: “Sila nagpadayon pagbasa sa makusog diha sa basahon, diha sa balaod sa matuod nga Diyos, nga gipatin-aw kini, ug gihatag ang kahulogan niini; ug sila nagpadayon pagpasabot sa gibasa.” Dayag nga kadtong nagbasa ug nagpatin-aw sa Balaod sa Diyos niadtong okasyona nakaamgo sa kahinungdanon sa pagtabang sa ilang mamiminaw nga makasabot sa kahulogan sa gibasa, sa paghinumdom niini, ug sa pagpadapat niini.

Kon Unsay Hinungdan Tingali sa Problema. Ang kadaghanang tawo makapatin-aw sa buot nilang ipasabot diha sa naandan, matag-adlaw nga panagkabildo. Ugaling, kon sila magabasag materyal nga gisulat sa laing tawo, ang pagtino kon unsang mga pulonga o mga ekspresyon ang ipasiugda makahatag ug problema. Ang sekreto anaa sa tin-aw nga pagsabot sa materyal. Kana nagkinahanglan ug mainampingong pagtuon sa gisulat. Busa kon ikaw hangyoon sa pagbasag usa ka materyal diha sa tigom sa kongregasyon, kinahanglang mangandam ka pag-ayo.

Ang pipila ka tawo naggamit sa gitawag ug “popanahong pagpasiugda” imbes pagpasiugda sa diwa. Ilang ipasiugda ang mga pulong diha sa espesipikong mga sal-ang, bisan kon makahuloganon o dili ang maong pagpasiugda. Ipasiugda sa uban ang aktibong mga pulong (function words), nga tingali hilabihang magpasiugda sa mga preposisyon ug mga panumpay. Kon ang pagpasiugda dili makatabang sa katin-aw sa ideya, kini dali ra nga mahimong usa ka makabaldang manerismo.

Sa pagpaningkamot nga gamiton ang pagpasiugda sa diwa, ang ubang mga mamumulong mogamit sa gipakusgang tingog sa paagi nga ang mamiminaw tingali mobati nga sila gikasab-an. Siyempre, kana talagsa ra mopatunghag labing maayong mga resulta. Kon dili natural ang pagpasiugda sa diwa, tingalig ikahatag ang impresyon nga ang mamumulong nakamenos sa iyang mamiminaw. Pagkalabing maayo ang yanong pagdani kanila pinasukad sa gugma ug pagtabang kanila nga makasabot nga ang atong ginasulti maoy Kasulatanhon ug makataronganon!

Kon Unsaon Pagpauswag. Sagad ang usa ka tawo nga dunay problema sa pagpasiugda sa diwa dili makamatikod niini. Laing tawo ang kinahanglang magdala niini sa iyang pagtagad. Kon kinahanglang mouswag ka niining bahina, ang imong magtatan-aw sa tunghaan motabang kanimo. Lain pa, ayaw pagpanuko sa pagpangayog tabang kang bisan kinsa nga maayong mamumulong. Hangyoa siya sa pagpamati pag-ayo sa imong pagbasa ug pagpanulti ug unya sa paghatag ug mga sugyot sa pagpauswag.

Sa pagsugod, ang imong magtatambag mahimong mosugyot nga mogamit ka ug usa ka artikulo diha sa Ang Bantayanang Torre ingong pasukaranan sa pagbansay. Walay duhaduha nga sultihan ka niya nga analisahon ang tagsatagsa ka tudling-pulong sa pagtino kon haing mga pulonga o mga prase ang kinahanglang ipasiugda aron daling masabtan ang kahulogan. Mahimong iyang ipahinumdom kanimo nga hatagan ug linaing pagtagad ang pipila ka pulong nga giitaliko. Hinumdomi nga konektado ang mga pulong sa usa ka tudling-pulong. Kasagaran, usa ka grupo sa mga pulong ang angayng ipasiugda, dili lamang usa ka nalain nga pulong. Sa ubang mga pinulongan, ang mga estudyante mahimong dasigon sa paghatag ug dugang mainampingong pagtagad sa gipaila sa mga aksinto labot sa hustong pagpasiugda sa diwa.

Ingong sunod nga lakang sa pagkat-on kon unsay ipasiugda, mahimong awhagon ka sa imong magtatambag nga tagdon ang konteksto nga mas malangkobon kay sa tudling-pulong. Unsa ang dugokang ideya nga ginapadayag sa tibuok nga parapo? Sa unsang paagi makaimpluwensiya kana sa kon unsay imong ipasiugda diha sa tagsatagsa ka tudling-pulong? Tan-awa ang ulohan sa artikulo ug ang sub-ulohan nga nasulat sa tataw nga letra nga ilalom niana makita ang imong materyal. Unsay koneksiyon niini sa pinili nimong mga ekspresyon nga ipasiugda? Kining tanan maoy mga butang nga tagdon. Apan pag-amping nga dili magbutang ug kusganong pagpasiugda diha sa daghan ra kaayong pulong.

Kon ikaw magapakigpulong nga ekstemporanyo o kaha magabasa, mahimong dasigon ka usab sa imong magtatambag nga himoon ang han-ay sa pangatarongan nga makaapektar sa paggamit sa pagpasiugda sa diwa. Kinahanglang mahibalo ka sa mga dapit nga ang han-ay sa pangatarongan natapos o nga ang presentasyon nabalhin gikan sa usa ka hinungdanong ideya ngadto sa laing ideya. Pabilhan sa mamiminaw kon ang imong pagpakigpulong magpasidaan kanila niining mga dapita. Kini mahimo pinaagi sa paglitok nga mapasiugdahon sa mga pulong nga sama sa una sa tanan, sunod, sa kataposan, busa, ug dayag lamang.

Ang imong magtatambag magdala usab sa imong pagtagad ngadto sa mga ideya nga buot mong duyogan ug linaing pagbati. Sa pagbuhat niini imong ipasiugda tingali ang mga pulong sama sa kaayo, gayod, dili gayod, halayo ra, hinungdanon, ug kanunay. Ang pagbuhat mo niana makaimpluwensiya sa bation sa imong mamiminaw bahin sa imong gisulti. Daghan pa ang ikasulti mahitungod niini diha sa Tun-anan 11, “Pagkamainiton ug Pagbati.”

Aron mapauswag ang imong paggamit sa pagpasiugda sa diwa, dasigon ka usab nga himoong tin-aw sa hunahuna ang mga pangunang punto nga buot nimong mahinumdoman sa imong mamiminaw. Kini hatagan ug dugang pagtagad sumala sa prinsipyo sa publikong pagbasa diha sa Tun-anan 7, “Pangunang mga Ideya Gipasiugda,” ug sumala sa prinsipyo sa pagpanulti diha sa Tun-anan 37, “Mga Pangunang Punto Napasiugda.”

Kon naningkamot ka sa pagpauswag sa imong ministeryo sa kanataran, hatagig linaing pagtagad ang imong pagbasa sa mga kasulatan. Himoang batasan ang pagsukna sa imong kaugalingon, ‘Nganong ginabasa ko kining tekstoha?’ Alang sa usa ka magtutudlo, ang hustong pagsulti lamang sa mga pulong dili pa kanunayng igo. Bisan ang pagbasa sa teksto nga may pagbati mahimong dili pa igo. Kon ikaw nagatubag sa pangutana sa usa ka tawo o nagatudlo sa usa ka paninugdang kamatuoran, maayong ipasiugda diha sa kasulatan ang mga pulong o mga ekspresyon nga nagpaluyo sa ginahisgotan. Kay kon dili, ang tawo nga imong gibasahan mahimong dili makakuha sa punto.

Sanglit ang pagpasiugda sa diwa naglakip sa paghatag ug dugang pagpasiugda sa pipila ka pulong ug mga prase, ang walay-kasinatiang mamumulong basin maghinobra sa pagpasiugda niana nga mga pulong ug mga prase. Ang mga resulta mahimong sama sa mga notang gipatokar sa usa ka tawo nga bag-o lang nagtuon sa usa ka instrumento sa musika. Pinaagi sa dugang pagbansay, hinunoa, ang tagsatagsa ka “mga nota” sa yano mahimong bahin sa “musika” nga maanindot paminawon.

Human makakat-on sa pipila ka pasukaranang mga punto, makabenepisyo ka pinaagi sa pagpaniid sa may-kasinatiang mga mamumulong. Sa dili madugay ikaw makaamgo kon unsay malampos sa paggamit sa nagkadaiyang mga sukod sa pagpasiugda. Ug ikaw makaapresyar sa bili sa pagpasiugda sa lainlaing mga paagi aron mahimong tin-aw ang kahulogan sa gisulti. Ang pag-ugmad sa hustong pagpasiugda sa diwa magpalambo ug dako sa pagkaepektibo sa imong kaugalingong pagbasa ug pagpanulti.

Ayaw pagkat-on ug taphaw lamang nga kahibalo bahin sa pagpasiugda sa diwa. Aron makasulti nga epektibo, padayon sa pagbansay niini hangtod nga imong mahanas ang pagpasiugda sa diwa ug makagamit niini sa paaging natural pamation sa uban.